Εισαγωγή
Η
παρακολούθηση της πορείας των επιδόσεων του ελληνικού μαθητικού δυναμικού στις
Πανελλήνιες Εξετάσεις επί μια εξαετία, αποκάλυψε (και αυτή) το εγγενές πρόβλημα
που υπάρχει στην ελληνική εκπαίδευση. Το πρόβλημα, θα μπορούσε να υποστηριχθεί
ότι, συνδέεται με σχιζοφρενική μαθησιακή κατάσταση που το σχολικό εκπαιδευτικό
σύστημα παράγει σε συνδυασμό με την παραεκπαιδευτική διαδικασία του
φροντιστηρίου. Ο μεγαλύτερος πληθυσμός του μαθητικού δυναμικού στην Ελλάδα, ενισχύει
το γνωσιακό του φορτίο με τη χρήση και των δυο μηχανισμών, με αποτέλεσμα να
διαμορφώνει τις γνωστικές του δομές «πατώντας σε δυο βάρκες». Η επικυριαρχία
του φροντιστηρίου επί του σχολικού συστήματος και η εμπλοκή του μαθητικού
δυναμικού σε ένα φροσχολικό (πλέον) σύστημα, διερευνάται σε σειρά άρθρων στο metarithmisi.gr.
Οι φετινές
Πανελλήνιες Εξετάσεις 2020, δίνουν την ευκαιρία να διερευνηθεί αν η εικόνα που
εμφανίστηκε στις επιδόσεις των υποψηφίων κατά την προαναφερθείσα εξαετία - και αποτυπώνει
την προβληματική κατάσταση της ελληνικής εκπαίδευσης - επανεμφανίζεται, με τα
ίδια στοιχεία. Αυτό θα ενισχύσει την άποψη που έχει διατυπωθεί, ότι αυτή η
εκπαίδευση παράγει συνεχώς προβληματικούς παράγοντες, οι οποίοι όταν εισέλθουν
στις οικονομικές, κοινωνικές και
πολιτικές διεργασίες θα συνεχίζουν να αλλοιώνουν την κοινωνική πορεία προς το
Αύριο.
Μερικά
στοιχεία που αναδύονται από την εικόνα των κατανομών των επιδόσεων των
υποψηφίων κατά τη διάρκεια της εξαετίας είναι:
[1] Η απουσία, σε τόσο μεγάλους πληθυσμούς συμμετεχόντων στις πανελλήνιες,
της κανονικής εικόνας των κατανομών με την εξαίρεση της Νεοελληνικής Γλώσσας,
στοιχείο που δείχνει ότι κάτι δεν πάει καλά τόσο με τις πανελλήνιες, όσο και με
τη βαθμίδα από την οποία προέρχονται οι συμμετέχοντες.
[2] Η
ύπαρξη ενός επαναλαμβανόμενου μοτίβου κατανομής σε όλη την υπό εξέταση εξαετία,
στοιχείο που δείχνει ότι κανείς από όσους οργανώνουν τις εξετάσεις και
σχεδιάζουν την πολιτική που διέπει το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, δεν
λαμβάνει υπόψη του τα δεδομένα που προκύπτουν από τις πανελλήνιες εξετάσεις.
[3] Ο
εντοπισμός ενός σημείου, του «σημείου 11», που οριοθετεί δυο διαφορετικής
ποιότητας υποπληθυσμούς οι οποίοι ενυπάρχουν στην ίδια «τάξη», στοιχείο που
δείχνει ότι τα τμήματα στα οποία οι μαθητές αποκτούν στις γνώσεις που θα τους
οδηγήσουν στην επόμενη βαθμίδα, μέσω των πανελληνίων, δεν έχουν την απαιτούμενη
γνωστική ομοιογένεια που θα συνέβαλλε στην καλύτερη διαχείριση του γνωσιακού
φορτίου που θα πρέπει να δοθεί.
Με
αφορμή την παρατήρηση στοιχείων, όπως αυτά που αναφέρθηκαν, είχε προκύψει μια
σειρά ερωτημάτων, όπως: Που μπορεί να οφείλεται εικόνα που παρατηρείται για τα
γνωστικά αντικείμενα που εξετάστηκαν; Γιατί επαναλαμβάνεται; Γιατί δεν γίνεται
αντιληπτή από τους φορείς; Γιατί δεν επιχειρείται παρέμβαση διόρθωσης;
Ενδιαφέρει παράγοντες της εκπαίδευσης και σχεδιαστές (υπάρχουν;) εκπαιδευτικής
πολιτικής; Γιατί δεν δείχνουν ενδιαφέρον οι παράγοντες της εκπαιδευτικής
διαδικασίας - δάσκαλοι, μαθητές, γονείς; Πως είναι δυνατόν να νομιμοποιούνται
αποτελέσματα που δεν πλησιάζουν στην κανονική κατανομή; Γιατί η εικόνα των
επιδόσεων κάτω από το «σημείο 11», είναι αυξητική ενώ όλο και μεγαλύτερος πληθυσμός
συμμετεχόντων δέχεται εξωσχολική υποστηρικτική βοήθεια;
Στο σημερινό
άρθρο διερευνάται αν στην εικόνα των κατανομών των επιδόσεων των υποψηφίων στις
Πανελλήνιες Εξετάσεις 2020 αναγνωρίζονται όμοια στοιχεία με αυτά που δείχνουν
ότι κάτι πολύ σάπιο υπάρχει στην ελληνική εκπαίδευση και υποθηκεύει το μέλλον
της ίδιας μας της κοινωνίας. Η διερεύνηση γίνεται στα ίδια γνωστικά αντικείμενα
που είχαν μελετηθεί, δηλαδή Νεοελληνική Γλώσσα, Μαθηματικά και Φυσική, και για
την περιοχή των θετικών σπουδών και των σπουδών οικονομίας και πληροφορικής των
ημερήσιων ΓΕΛ, με το νέο και με το παλιό σύστημα.
Κατανομές
επιδόσεων Πανελληνίων 2020
Για λόγους
οικονομίας, αλλά και πιο εύκολης ανάγνωσης των κατανομών, θα παρουσιαστούν μόνο
τα γραφήματα των κατανομών και όχι οι πίνακες των δεδομένων. Οι πίνακες
οργανώνουν τις εκατοστιαίες αναλογίες σε κάθε γνωστικό αντικείμενο και σε κάθε
περιοχή βαθμολογίας. Οι οριζόντιοι άξονες αναφέρονται στις περιοχές βαθμολογίας,
ενώ οι κατακόρυφοι στις εκατοστιαίες αναλογίες, ενώ σε κάθε γράφημα υπάρχει,
στο επάνω του μέρος, ο τίτλος.
Η εικόνα που
αποκαλύπτεται από τις κατανομές των επιδόσεων των υποψηφίων των θετικών
σπουδών, τόσο με το νέο σύστημα όσο και με το παλιό, δεν απέχει από αυτή που
είχε παρατηρηθεί και σχολιαστεί:
[1] Ενώ οι
πληθυσμοί των συμμετεχόντων είναι μεγάλοι απουσιάζουν κατανομές που να
προσεγγίζουν την μορφή της κανονικής, στοιχείο που δημιουργεί ερωτηματικά.
[2] Το
μοτίβο των κατανομών είναι παρόμοιο με αυτό που είχε παρατηρηθεί και στην
προηγούμενη αποτύπωση κατά την προαναφερθείσα εξαετία.
[3]
Εντοπίζεται και εδώ η ύπαρξη του «σημείου 11», που οριοθετεί την ύπαρξη δυο διαφορετικής
ποιότητας υποπληθυσμών οι οποίοι ενυπάρχουν στην ίδια «τάξη».
[4] Το
μοτίβο των δυο υποπληθυσμών είναι εντονότερο στα γνωστικά αντικείμενα
Μαθηματικά και Φυσική, στοιχείο που δείχνει την ένταση του προβλήματος σε αυτά.
Η εικόνα που
αποκαλύπτεται στην περιοχή των σπουδών οικονομίας και πληροφορικής είναι όμοια
με αυτή που αποκαλύφθηκε και στις θετικές σπουδές, μόνο που εδώ η ένταση φαίνεται
πως είναι μεγαλύτερη. Τόσο στο νέο σύστημα όσο και στο παλιό, οι εικόνες
φαίνεται ότι είναι απογοητευτικές ιδιαίτερα στα Μαθηματικά, αλλά και στην
Γλώσσα. Η περιοχές κάτω από το «σημείο 11» είναι ιδιαίτερα πολυπληθείς,
στοιχείο που φανερώνει την ύπαρξη εντονότατου προβλήματος σε αυτή την περιοχή
των σπουδών.
Συγκρίσεις
νέου και παλιού συστήματος
Ίσως θα
παρουσίαζε ενδιαφέρον η σύγκριση των κατανομών των επιδόσεων των υποψηφίων στο
νέο και στο παλιό σύστημα, για την περιοχή των θετικών σπουδών στα τρία
μαθήματα.
Η εικόνα που
αναδύεται αποκαλύπτει παρόμοιες κατανομές πληθυσμών και στα τρία γνωστικά
αντικείμενα, παρά τις κάποιες διαφοροποιήσεις. Ιδιαιτέρως στο γνωστικό
αντικείμενο της Φυσικής η σύμπτωση είναι έντονη. Αυτό θα μπορούσε να είναι
δείκτης μιας ομοιομορφίας, που θα άξιζε να προσεχθεί.
Μερικές
σκέψεις
Οι επιδόσεις
των υποψηφίων και στις φετινές Πανελλήνιες Εξετάσεις 2020 φαίνεται να
ακολουθούν το μοτίβο και των προηγούμενων, στοιχείο που δείχνει ότι το
φροντιστηριακό και σχολικό σύστημα (στο εξής φροσχολικό σύστημα) έχει ήδη
επιβάλει μια κατάσταση ομοιομορφίας και αυτό δεν φαίνεται να ανατρέπεται. Από
την άλλη μεριά οι κατανομές των επιδόσεων και σε αυτές τις εξετάσεις δείχνουν -
για τα μαθήματα και για τους τομείς που εξετάστηκαν - ότι μόνο η εξέταση του
γνωστικού αντικειμένου Νεοελληνική Γλώσσα αποδίδει επιδόσεις που προσεγγίζουν
μια κανονική κατανομή. Σε αντίθεση, και σε αυτές τις πανελλήνιες στα γνωστικά
αντικείμενα που απαιτείται (έστω και απλή) επεξεργασία δεδομένων η εικόνα που
αποτυπώνεται δείχνει έναν διχασμό του μαθητικού δυναμικού σε δυο τμήματα,
στοιχείο που αναδεικνύει την κατάσταση που το φροσχολικό σύστημα παράγει και
που προφανώς καθιστά πολύ δύσκολο το έργο των δασκάλων των γνωστικών αυτών
αντικειμένων. Για την εικόνα αυτή θα χρειαστεί να αναφερθούμε σε επόμενο άρθρο.
Η εικόνα που
αναδύεται και από τις φετινές πανελλήνιες εξετάσεις, δείχνει μια παγιωμένη
κατάσταση στην ελληνική εκπαίδευση και κατά προβολή στην κοινωνία, την οποία
δεν φαίνεται να αντιλαμβάνονται όσοι (αν υποτεθεί πώς υπάρχουν) σχεδιάζουν την
εκπαιδευτική πολιτική. Οι παρεμβάσεις των εκάστοτε υπουργών στην περιοχή της
εκπαίδευσης, οι πολλές φορές επονομαζόμενες μεταρρυθμίσεις, παρόλο που
αποδεικνύουν ότι αντιλαμβάνονται την προβληματική κατάσταση που υπάρχει στο
χώρο της ελληνικής εκπαίδευσης, δεν φαίνεται να οδηγούν σε λύση των υφιστάμενων
παγιωμένων προβλημάτων. Πιθανώς αυτό να οφείλεται στην αδυναμία τους να
διασπάσουν το φροσχολικό σύστημα, κάτι που θα οδηγούσε σε οικονομικές (απασχόληση
- εμφάνιση της ροής του υπόγειου χρήματος) και πολιτικές (ύπαρξη υποστήριξης σε
εκλογικές διαδικασίες) ανατροπές. Σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να προσεγγιστεί
και η τρέχουσα παρέμβαση της νέας Υπουργού της Παιδείας.
Όσο, όμως,
δεν υπάρχει ουσιαστική αντίληψη των προβλημάτων που αναδύονται από την
επεξεργασία των επιδόσεων των υποψηφίων στις πανελλήνιες, κάτι που αντανακλά
την προβληματική κατάσταση όλης της ελληνικής εκπαίδευσης, η κατάσταση θα
γίνεται χειρότερη. Οι πολιτικοί διαχειριστές θα επιχειρούν να μη χαλάσουν τις
ισορροπίες μεταξύ των εμπλεκομένων, να διατηρήσουν τις ήδη έντονα διαμορφωμένες
οικονομικές σχέσεις και το φροσχολικό σύστημα θα συνεχίζει να ισχυροποιείται.
Από την άλλη μεριά στους παράγοντες που εμπλέκονται στην εκπαίδευση -
δασκάλους, γονείς, σπουδαστές, μέσα ενημέρωσης - θα εδραιώνεται η ιδέα της επικυριαρχίας
αυτής της κατάστασης και στην κοινωνία θα συνεχίσει να επιβάλλεται η λογική του
αμετάβλητου και κατά συνέπεια της ανάγκης συνέχισης της λειτουργίας αυτού του
μεταλλαγμένου συστήματος. Είναι φυσική απόρροια η εμπλοκή σε έναν φαύλο κύκλο,
η έξοδος από τον οποίο θα δυσκολεύει όλο και περισσότερο και ο οποίος δεν
μπορεί παρά να οδηγεί σε μια σπειροειδή πορεία κοινωνικής υποβάθμισης