Η κρίση στην Ελλάδα, σε τελευταία ανάλυση, ήταν και είναι πολιτική. Και αυτό γιατί δεν είχαμε σχεδόν ποτέ «αυτοδύναμους» θεσμούς, που να λειτουργούν ουσιαστικά, παραγωγικά και αξιοκρατικά, με σχετική αυτονομία έναντι του κομματικού – πολιτικού συστήματος. Η «παράκαμψη» των θεσμών, μέσω της πολιτικοσυνδικαλιστικής λειτουργίας, αναδείχθηκε σε βασικό μηχανισμό λειτουργίας του κράτους και της οικονομίας (κρατικοδίαιτη) παρά τις κατά καιρούς εκσυγχρονιστικές προσπάθειες. Βεβαίως «νησίδες» διαφορετικότητας και στο κράτος με την ευρεία έννοιά του και στον χώρο της οικονομίας υπήρχαν και υπάρχουν. Ομως μια κακής ποιότητας «υπερπολιτικοποίηση» των μηχανισμών λειτουργίας του κράτους και της οικονομίας δημιούργησε μακροχρόνιες και δομικού χαρακτήρα «στρεβλώσεις». Αυτή είναι και η βασική αιτία που καθόρισε και την οικονομική κρίση που περνάει η χώρα.
Η ανασύνθεση της «τετραμερούς σχέσης» μεταξύ πολιτικών κομμάτων, κράτους, θεσμών και οικονομίας είναι κρίσιμο «κλειδί» για την αντιμετώπιση της κρίσης. Οσο δεν βρίσκεται και δεν οργανώνεται μία νέα «υγιής ισορροπία» μεταξύ των τεσσάρων αυτών «παραγόντων», θα εξακολουθούμε να πορευόμαστε «χωρίς πυξίδα». Μέχρι στιγμής, δεν έχουν γίνει πολλά πράγματα. Περισσεύουν τα λόγια, παρά τα έργα. Λόγου χάρη, η τρικομματικής στήριξης κυβέρνηση δεν άλλαξε τις κακές πρακτικές των κυβερνήσεων με το κράτος και τη στελέχωσή του. Ακολούθησε την «πεπατημένη», που είναι στοιχείο του προβλήματος. Στον ευρύτερο δημόσιο τομέα έχει διευρυνθεί η απορρύθμιση, καθώς, ενώ έχουν διαλυθεί μερικοί μόνο από τους παλαιούς «κακούς μηχανισμούς» λειτουργίας του, δεν έχουν αντικατασταθεί με νέους σύγχρονους μηχανισμούς λειτουργίας. Αποτέλεσμα να «σέρνεται» με «ερμαφρόδιτες» καταστάσεις. Στους θεσμούς, παρά τα μεγάλα λόγια για ανασυγκρότησή τους, σχεδόν τίποτα δεν έχει γίνει, έστω κι αν ψηφίζονται νόμοι. Δυστυχώς, δεν «συγκροτείται» τελικά μια νέα κατάσταση πραγμάτων. Αποτέλεσμα να κινούνται μεταξύ «αφασίας» και «λευκής απεργίας». Οσο για την οικονομία, μαθημένη σε ψευδείς και στρεβλές καταστάσεις «προστασίας» σε συνθήκες μεγάλης ύφεσης, έχει υποστεί «βέρτιγκο». Επειδή κάθε τόσο η δημόσια συζήτηση περιστρέφεται γύρω από την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη, τίποτα δεν θα κάνουμε εάν δεν ανασυνθέσουμε και δεν δημιουργήσουμε τις νέες βάσεις στη «σχέση» πολιτικών κομμάτων, κράτους, θεσμών και οικονομίας, αντί να εξαντλούμαστε στην άχαρη και αποπροσανατολιστική συζήτηση γύρω από τη μείωση ακόμη περισσότερο του κατώτατου μισθού!
Μόνο μέσα από τον επανακαθορισμό της «τετραμερούς» αυτής σχέσης, μπορούμε να δημιουργήσουμε σοβαρό και καθαρό πλαίσιο, ανταγωνισμού και ανάπτυξης, χωρίς γραφειοκρατία, χωρίς διαφθορά και χωρίς κοινωνική απορρύθμιση. Είναι περισσότερο αναγκαία συνθήκη ακόμη και από τους πόρους.
Οι πόροι θα έρθουν, εάν υπάρξει το σωστό πλαίσιο. Οσο δεν υπάρχει, θα «παρακαλάμε» για επενδύσεις χωρίς σπουδαία αποτελέσματα. Το καθοριστικό σε αυτή τη μίζερη κατάσταση που βρισκόμαστε είναι η ανασύνθεση τελικά του «συνολικού συστήματος» μέσω διαρθρωτικών αλλαγών και μεταρρυθμίσεων. Ελεος… όχι άλλη λιτότητα και ύφεση σε συνθήκες μάλιστα που παραπέμπουν στο «πλαίσιο» που μας οδήγησε στο σημερινό αδιέξοδο. Αυτό συνιστά «συνταγή» ακραίας καταστροφής!
Υπό αυτή την έννοια, το πρόβλημά μας εξακολουθεί να είναι πολιτικό, σε τελευταία ανάλυση. Και η επίλυσή του εξαρτάται από εμάς. Η Ευρώπη και οι εταίροι δανειστές μας, έστω με καθυστερήσεις, ιδιοτέλειες και λάθη, μας βοηθούν. Η χώρα έχει κάνει ήδη μεγάλη δημοσιονομική προσαρμογή που δεν μπορεί να συνεχιστεί άλλο με νέα μέτρα. Πλέον το βάρος πρέπει να πέσει, από πλευράς εταίρων, σε αναπτυξιακή βοήθεια και ακόμη καλύτερη ρύθμιση του χρέους, με περισσότερο χρόνο και ανοχή. Κι εμείς να εκσυγχρονίσουμε και να αλλάξουμε το πλαίσιο λειτουργίας μας…