Αν αντιπαθώ κάτι, ανάμεσα σε πολλά άλλα, είναι να κάνω πολιτική ανάλυση της επικαιρότητας. Εννοώ δημόσια ανάλυση. Γιατί κατ’ ιδίαν το κάνω συστηματικά και το απολαμβάνω. Δεν μου πολυαρέσει, όμως, να κάνω τον δημοσιολόγο σε τέτοια ζητήματα, επειδή δεν είμαι βέβαιος αν τα όσα σκέφτομαι θ’ αποτελέσουν τροφή για ανεξάρτητη σκέψη, ή απλώς θα πέσουν στο κανάλι των συντελεστών επιρροής προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση. Δεν έχω καμία ειδίκευση στο πεδίο αυτό και γιαυτό, εν τέλει, δεν μου αρέσει ο ρόλος του προπαγανδιστή. Παρά ταύτα, με τρώει η γλώσσα μου να εκδιπλώσω τα όσα αυτές τις μέρες σκέφτομαι, και θα το κάνω με το κείμενό μου αυτό.
Η διαδικασία για την μορφοποίηση ενός ευρύτερου και περιεκτικότερου χώρου της κεντροαριστεράς δείχνει να προχωρεί εκ των πραγμάτων. Εμφανίζεται με ένα χαρακτηριστικό που ξενίζει μέχρι και που δίνει την ευκαιρία σκωπτικών σχολίων σε ορισμένος καλο-κακο-προαίρετους. Είναι η πληθώρα των υποψήφιων αρχηγών που διεκδικούν την ηγεσία μέσα σε συνθήκες, ομολογουμένως, κάπως θαμπές σε ότι αφορά το πολιτικό πρόγραμμα του υπό δημιουργία ενιαίου φορέα. Είναι, όμως, κακό αυτό;
Θα έλεγα ότι ήταν αναμενόμενο και ως εκ τούτο περισσότερη σημασία έχει το πώς θα εξελιχθεί από την όποια μεμψιμοιρία για το επιθυμητό του. Αναμενόμενο αφού όλοι μας ξέρουμε ότι ό χώρος έχει εδώ και καιρό πολυκερματιστεί για λόγους μάλλον ουσιαστικούς, και επομένως φυσικό είναι κάθε κομμάτι, κάθε κλάσμα του να αναδείχνει και να δικαιολογεί μια ηγετική προσωπικότητα που εκ των πραγμάτων θεωρεί τον εαυτό της τουλάχιστο ισοδύναμο με όλους τους εν όπλοις συναδέλφους της. Σε ποιμενικούς όρους, η παράταξη έχει αναδείξει πολλά κοπάδια και κάθε κοπάδι έχει το γκεσέμι του, επομένως και η παράταξη συναθροίζει πολλά γκεσέμια.
Τώρα, όμως, με την προοπτική της ενοποίησης σε μεγάλο σχήμα, η παράταξη χρειάζεται αρχηγό, ηγέτη, καθοδηγητή. Άλλο είναι ο ηγέτης και άλλο τα γκεσέμια. Για τα γκεσέμια απαιτείται μια στοιχειώδης οργανωτική ικανότητα και επαρκής επιμονή για να κάνει το καθένα την ομάδα του (αποφεύγω την αναλογία του όρου «κοπάδι» για να μη παρεξηγηθεί η πρόθεσή μου που δεν είναι καθόλου να υποτιμήσω τα πρόσωπα). Για να γίνει, όμως, ηγέτης χρειάζεται και εκείνο το κάτι άλλο που η πολιτική θεωρία από την εποχή τους Βέμπερ ονομάζει «χάρισμα».
Είτε μας αρέσει, είτε όχι, τώρα είναι η εποχή των γκεσεμιών γιατί αυτά υπάρχουν και αυτά, ως φαίνεται, αναζητούν τρόπο για να αναδείξουν τον primus inter pares, τον πρώτο μεταξύ ίσων για να συγκροτήσουν το ευρύτερο σχήμα. Οι υποψήφιοι ηγέτες είτε δεν έχουν πλήρως αναδειχθεί ακόμη, είτε υποφώσκουν στη φάση της ανατολής τους. Σε αυτούς εύχομαι υπομονή και ο νοών νοήτω. Στα γκεσέμια εύχομαι τόλμη επαρκή για να διαμορφώσουν τις συνθήκες όπου είτε κάποιος ανάμεσά τους είτε κάποιος σε ιστορική αναμονή θα μπορέσει να αναλάβει τον ρόλο του Ηγέτη.
Άλλωστε, όσοι προορίζονται για ηγέτες πρέπει να έχουν καταλάβει ήδη, ότι η οριστική κατάληξη της ενωτικής διαδικασίας δεν θα κριθεί σε αυτή τη φάση. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο κάποιο ευρύτερο ενιαίο σχήμα της κεντροαριστεράς φαίνεται ήδη βέβαιο ότι θα προκύψει. Η κρίσιμη φάση, όμως, θα είναι εκείνη που θα αναδειχτεί μετά τις προσεχείς εκλογές, όπου το νέο σχήμα θα συμμετάσχει για πρώτη φορά. Τότε θα προκύψουν οι ουσιαστικές και μεγάλες πολιτικές προκλήσεις και τότε θα φανεί αν η παράταξη έχει αποκτήσει ηγέτη, ή τον αναζητεί σε επόμενο βήμα. Για τους υποψήφιους ηγέτες προσωπικά εύχομαι να έχουν την υπομονή να κριθούν σε αυτό το επόμενο βήμα. Αρκεί να έχουν μείνει πιστοί στο σχήμα που θα προκύψει και να μη θελήσουν, εσφαλμένα, να παίξουν τον ρόλο του έξωθεν σωτήρα.
Η προσωπική μου εκτίμηση των πραγμάτων, δηλαδή, είναι κάπως αμφιρρέπουσα. Ενώ δεν αποκλείω την ανάδειξη ηγέτη μέσα από την χειμερινή σύνοδο των γκεσεμιών, θεωρώ πιθανότερο ότι θα μεσολαβήσει μια μεταβατική περίοδο όπου θα αναδειχθεί εντονότερη η ανάγκη στιβαρής ηγεσίας. Και τότε, σε εκείνη την κρίσιμη φάση θα φανεί αν υπάρχουν προσωπικότητες που πραγματικά θα είναι σε θέση να επωμισθούν το ρόλο τη χαρισματικού ηγέτη. Αυτό δεν σημαίνει ότι όσοι θεωρούν τον εαυτό του υποψήφιο για μια τέτοια ανάληψη ευθύνης πρέπει να μείνουν έξω από τις διαδικασίες που τρέχουν σε αυτή τη φάση. Αντίθετα, θα πρέπει να είναι μέσα στις διαδικασίες και να δείχνουν ότι η συμβολή τους δεν είναι διεκδικητική αλλά διαμορφωτική της φυσιογνωμίας του χώρου. Να μη συνωστίζονται με τα γκεσέμια χωρίς, όμως, και να τα περιφρονούν, αλλά να δίνουν με την συμπεριφορά και κυρίως με τον δημόσιο λόγο τους, την προοπτική του μέλλοντος.
Και ο νοών νοήτω.