Το Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου χρηματοδοτείται από το ελληνικό κράτος και λειτουργεί από το 1955. Όπως αναγράφεται στο καταστατικό του «την ευθύνη της διεξαγωγής του έχει η «Ελληνικό Φεστιβάλ» Α.Ε., που μέτοχός του είναι το Ελληνικό Δημόσιο». Ο Πρόεδρος του Φεστιβάλ ορίζεται απ’ ευθείας από τον υπουργό Πολιτισμού και όχι από κάποια επιτροπή και μ’ αυτή την έννοια, ο διορισμός τού Προέδρου είναι καθαρά «πολιτική επιλογή» και γίνεται κατόπιν σκέψεων και αποφάσεων της πολιτικής ηγεσίας σε ανώτατο επίπεδο…
Είναι νωπές ακόμα οι μνήμες του αδυσώπητου πολέμου, με τον οξύθυμο πάντα πρώην ΥΠΠΟ Νίκο Ξυδάκη, κατά του Σωτήρη Χατζάκη, στον αντίστοιχα πολιτιστικό χώρο τού Εθνικού Θεάτρου το 2015, με εύλογο αποτέλεσμα την εξόντωση του δεύτερου…
Τώρα, νέος Πρόεδρος του Φεστιβάλ Αθηνών ο Γιάννης Μηλιός, από τα παλαιά και σημαίνοντα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και πάλαι ποτέ υπεύθυνος οικονομικής πολιτικής τού ΣΥΡΙΖΑ, άνθρωπος που τα… βρόντηξε, διαφωνώντας με τους χειρισμούς της πολιτικής ηγεσίας και τις κεντρικές επιλογές της, για να μην αναφερθούμε στην παρουσία Βαρουφάκη κλπ. Έκτοτε κράτησε σαφείς αποστάσεις από το πολιτικό κομμάτι του ΣΥΡΙΖΑ. Ωστόσο μια τέτοια τοποθέτηση στο Φεστιβάλ Αθηνών παραμένει πολιτική απόφαση, όπως είναι η προεδρία στην ΕΡΤ, και τούτο σημαίνει πως ο νέος Πρόεδρος του Φεστιβάλ, είναι αναγκασμένος να ζητά και να διεκδικεί τα αναγκαία χρήματα, για τον προγραμματισμό τού φεστιβάλ και να περιμένει στήριξη από στελέχη και αντιλήψεις που από το 2015 καυτηρίαζε στα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης…
Αυτή είναι μια πρώτη «ανάγνωση» του θέματος περί του νέου διορισμού στο καταπονημένο Φεστιβάλ από πολιτικές παρεμβάσεις και δύσκολες επικοινωνίες των ΔΣ με τους καλλιτεχνικούς διευθυντές. Το ερώτημα γιατί ο επικεφαλής να ορίζεται απ’ ευθείας από τον ΥΠΠΟ, θα μπορούσε να μας απασχολήσει αφού βλέπουμε πως οι διορισμοί, χρόνια τώρα, είναι αναποτελεσματικοί στη συντριπτική τους πλειοψηφία, με αποτέλεσμα το Φεστιβάλ, σε κάποιες περιπτώσεις να μην λειτουργεί εύρυθμα. Ας αλλάξει ο κανονισμός, ας εκσυγχρονιστεί το καταστατικό του Φεστιβάλ και ας αφήσουν οι κυβερνήσεις την αναχρονιστική πολιτική των διορισμών. Ίσως η σύσταση ανεξάρτητης αρχής διορισμένης από τη Βουλή των Ελλήνων με στόχο την δημιουργική λειτουργία του Φεστιβάλ, να είναι μια λύση με θετικότερη προοπτική.
Η επιλογή τού προέδρου, αποτέλεσμα συνήθως πολιτικών διεργασιών, δεν στάθηκαν πάντα ικανές να στηρίξουν τον όποιον σχεδιασμό και όραμα του επικεφαλής τού κεντρικού μας πολιτιστικού φεστιβάλ. Διότι πρώτον, ο πολιτισμός για να λάβει σχήμα, προοπτική και εδραίωση χρειάζεται χρόνο και δεύτερον, ποιον προγραμματισμό να οργανώσει ένας πρόεδρος, όταν γνωρίζει πως ο διορισμός αυτός θα έχει να αντιμετωπίσει τον γραφειοκρατικό κρατικό μηχανισμό και πιθανόν την αδυναμία ανεξαρτησίας και αυτονομίας ως προς τις αποφάσεις και επιλογές του.
Η δεύτερη «ανάγνωση», γύρω από το θέμα τού πρόσφατου διορισμού του Γιάννη Μηλιού, είναι η «υπενθύμιση» από τον ίδιο πως, οι λόγοι των διαφωνιών του με την οικονομική πολιτική τής κυβέρνησης, ισχύουν και δεν έχει απομακρυνθεί απ’ αυτές τις θέσεις… Ωραία! Πρέπει να ομολογήσουμε ότι η επισήμανση αυτή, από το νέο Πρόεδρο του Φεστιβάλ, είναι γενναία αλλά εδώ έχουμε να κάνουμε με λεπτομέρειες που δεν πρέπει να ξεχνιούνται. Οι ανάγκες του διεθνούς Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου, με τις πολυποίκιλες καλλιτεχνικές επιλογές, από το αρχαίο δράμα έως την υπερσύγχρονη διασκευή θεατρικών παραστάσεων, από τις πιο εξειδικευμένες όπερες έως τις λεπτότερες αποχρώσεις τού ελληνικού τραγουδιού, η ανάγκη να συμπεριλαμβάνονται πρωτοπόρες παραστάσεις, που να τιμούν την ιστορία του συγκεκριμένου Φεστιβάλ, όλα αυτά τα δύσκολα δεν επιτυγχάνονται με «προσωρινές» τοποθετήσεις και επίδειξη ανοργανωσιάς σε διεθνή επίπεδα… (βλέπε δίωξη Λούκου, μετά από επιτυχημένη καλλιτεχνική πορεία, η αστειότητα Φαμπρ, η δύσκολη θέση στην οποία βρέθηκε ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος) όλα αυτά δείχνουν πως το ΥΠΠΟ, δεν αντιμετώπισε τον σημαντικό αυτό θεσμό με την πρέπουσα σοβαρότητα. Η ενασχόληση της διοικητικής μηχανής σε ένα τόσο εμβληματικό Φεστιβάλ, δεν επιτρέπεται να διαρκεί για μήνες… Οι διοικήσεις, θα το επαναλάβω, πρέπει να διαθέτουν μεγάλο μήκος χρόνου-χρόνων, ώστε να μπορούν να προγραμματίσουν και να οραματιστούν μια πορεία και μια πολιτιστική συνέχεια. Να εγγυώνται στην κάθε διοίκηση ένα πλαίσιο χρονικού διαστήματος τριών-τεσσάρων χρόνων για να προετοιμάζει, να προγραμματίζει και να δίνει έμφαση στην ποιότητα και την πολυμορφία των πολιτιστικών εκφάνσεων κι όχι να μπαλώνει καταστάσεις…
Αναρωτιέμαι: ο νέος πρόεδρος Γιάννης Μηλιός θα υιοθετήσει άραγε τη σοβαρότατη πρόταση, του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου, περί του Λυκείου Επιδαύρου; Υπενθυμίζω: «Κεντρική επιδίωξη της καλλιτεχνικής διεύθυνσης (του Θεοδωρόπουλου) είναι η ίδρυση, αρχής γενομένης από το 2017, του Λυκείου Επιδαύρου, ενός Διεθνούς Θερινού Σχολείου Αρχαίου Δράματος, που θα συμπεριλαμβάνει διαφορετικές αισθητικές τάσεις, καλλιτεχνικές “σχολές”, μεθόδους και ερμηνευτικές προσεγγίσεις, από τις πιο παραδοσιακές έως τις πιο ριζοσπαστικές. Ο νέος αυτός εκπαιδευτικός θεσμός που θα απευθύνεται σε νέους ηθοποιούς και σπουδαστές δραματικών σχολών από ολόκληρο τον κόσμο έχει στόχο να ζωντανέψει την περιοχή μέσα από την καλλιτεχνική δημιουργία και τη συνύπαρξη ανθρώπων διαφορετικών πολιτισμών».
Ο Μηλιός θα πρέπει να παλέψει για την καλλιτεχνία και την αποκλειστική εξυπηρέτηση των αναγκών της εύρυθμης λειτουργίας του Φεστιβάλ. Η ιστορία λέει πως δεν υπάρχει πρόεδρος Φεστιβάλ που να μην έχει κονταροχτυπηθεί με το γραφειοκρατικό κατεστημένο της κρατικής μηχανής, που εξακολουθεί να βλέπει τα τρένα να… περνούν, την ώρα που «όλα τριγύρω αλλάζουνε κι όλο τα ίδια μένουν». Γνωρίζει βαθιά πως αυτή η κυβέρνηση έχει το βλέμμα στραμμένο στην οικονομία και βρίσκεται μπροστά σε ιστορικές αποφάσεις για το μέλλον της χώρας. Γνωρίζει πρόσωπα και λεπτομέρειες, μια που υπήρξε ιστορικό στέλεχός της. Έτσι, η ευθύνη του ή η ενδεχόμενη άγνοιά του, για το τι κρύβεται πίσω από τους μηχανισμούς και τους απανωτούς διορισμούς, θα τον φέρει αντιμέτωπο ακόμα και με την ίδια την προσωπικότητά του.