Πρόβλημα μπαταχτσήδων υπάρχει, αλλά οι αρμόδιοι απλώς το… θωρούν και (ή: για να) το επικαλούνται. Σήμερα, μια τράπεζα δεν μπορεί να επιβάλει την αποπληρωμή δανείου ακόμα κι αν ο μπαταχτσής έχει υψηλές καταθέσεις σε αυτήν την ίδια (σε μεγάλη τράπεζα αυτό ισχύει για το 15% των κόκκινων δανείων…), ενώ αγνοεί αν ο μπαταχτσής έχει καταθέσεις σε άλλες τράπεζες. Για το πρώτο, χρειάζεται μία λογική νομοθετική ρύθμιση – όπως σε άλλες χώρες. Για το δεύτερο, ο Τειρεσίας, που έχει εικόνα των δανείων, θα μπορούσε να μαθαίνει και τις «συνημμένες» καταθέσεις και να ενημερώνει τις τράπεζες, χωρίς αυτές να παραβιάζουν προσωπικά δεδομένα. Το θέμα είναι απλό, παραμένει όμως άλυτο. Γιατί;

Το μείζον πρόβλημα είναι άλλο: Η ύφεση που επιτείνεται από την ασκούμενη πολιτική, οι αγκυλώσεις και ο βραχυπροθεσμισμός των τραπεζών, η απροθυμία των κυβερνώντων – παρότι το 90% των κεφαλαίων των τραπεζών είναι λεφτά των φορολογουμένων. Η κρίση, σφοδρότερη από όσο ανέμεναν, οδηγεί δανειολήπτες σε αδιέξοδο. Οι τράπεζες αντιδρούν με μιζέρια και υστέρηση. Αντί να προβλέπουν, τρέχουν πίσω από την κρίση με δειλές ρυθμίσεις, που τσακίζονται στα ύφαλα της κρίσης: Το 80% των δανείων που μπαίνουν σε ρύθμιση ξανακοκκινίζουν σε 12 μήνες, διότι η οικονομική κατάσταση των δανειοληπτών επιδεινώνεται τόσο ώστε να υποχρεώνονται σε παύση πληρωμών. Φτάσαμε στην 5η γενιά (ατελέσφορων…) ρυθμίσεων. Και το ηφαίστειο τείνει να εκραγεί.

Οι μαζικοί πλειστηριασμοί είναι σενάριο καταστροφής. Αλλά και η αδράνεια οδηγεί στην καταστροφή (εξαιρουμένων 5-6 δικηγορικών εταιρειών που κερδίζουν εκατομμύρια από τη φούσκα των εντολών πληρωμής). Την περασμένη Κυριακή διατύπωσα μία πρόταση τεσσάρων σημείων: (α) Επιμήκυνση για 100 χρόνια των κόκκινων στεγαστικών δανείων για τα οποία υπάρχει πραγματική αδυναμία εξυπηρέτησης, (β) με έντοκη περίοδο 30 ετών, (γ) άτοκη για τα υπόλοιπα 70 έτη (διαφορετικά, θα πρέπει να πληρωθεί 3-4 φορές το αρχικό δάνειο…) και (δ) τακτή, ανά τριετία επανεκτίμηση της ρύθμισης με βάση την περιουσιακή κατάσταση του δανειολήπτη – όπως γίνεται στον Καναδά.

Οι τράπεζες έχουν ήδη πάρει τις έως σήμερα ζημίες τους από τα κόκκινα δάνεια, καθώς η αξία τους γράφεται στα βιβλία τους μειωμένη κατά 30% ή περισσότερο. Το πραγματικό δίλημμα είναι αν (α) θα «κάτσουν» πάνω σε αυτή τη ζημία μέχρι να φτάσουν να γράψουν ως ζημία όλο το δάνειο ή (β) θα προσφέρουν στον δανειολήπτη γενναίες ρυθμίσεις, ώστε να αντέξει να πληρώνει. Στη δεύτερη περίπτωση, το δάνειο συνεχίζει να αποπληρώνεται, έπειτα από 12 μήνες μεταφέρεται από τα κόκκινα στην κατηγορία των εξυπηρετούμενων δανείων, μειώνεται η παρακράτηση που κάνει η Τράπεζα της Ελλάδας, σταδιακά ενισχύεται η κεφαλαιακή θέση των τραπεζών. Θα μειωθούν τα κέρδη τους; Ναι. Εναλλακτική, όμως, είναι η καταστροφή της κοινωνίας. Που θα παρασύρει κι αυτές.

ΥΓ.: Μερικοί προτείνουν «κούρεμα» δανείων. Ισως δεν κατανοούν ότι αυτό συνεπιφέρει «κούρεμα» καταθέσεων. Σε κάθε περίπτωση, πριν «κουρέψουν» τα δάνεια, οφείλουν να δώσουν σε όλους την ευκαιρία να πάρουν ένα δάνειο-που-θα-«κουρευτεί». Επιβάλλεται για λόγους κοινωνικής δικαιοσύνης. Ισως, δε, επί το δικαιότερο, το ύψος του δανείου να είναι αντιστρόφως ανάλογο του εισοδήματος καθενός…