Τουρκία: πόσο σωστά «διαβάζουμε» την Ευρωπαϊκή Ένωση;

Παναγιώτης Ιωακειμίδης 30 Ιουλ 2020

Μάλλον δεν διαβάζουμε και τόσο σωστά την Ευρωπαική Ένωση σε σχέση με  την Τουρκία. Γιατι εάν την διαβάζαμε θα κατανοούσαμε π.χ. ότι η δεν υπήρχε περίπτωση η Αγκυρα να κλιμακώσει την πρόσφατη αντιπαράθεση στη περιοχή του Κατελόριζου  στο όριο της σύγκρουσης τη στιγμή που είναι σε διάλογο με το Βερολίνο.  Γενικά τείνουμε να πιστεύουμε   οτι η ΕΕ   θέλει την τιμωρία της Τουρκίας  με κυρώσεις και άλλες συναφείς  ενέργειες . Αλλά αυτό που κατά βάση θέλει η Ένωση, τα κράτη μέλη της δηλαδή, είναι   μια εξομάλυνση των σχέσεων με την Τουρκία καθώς εκτιμά ότι η χώρα αυτή είναι γεωστρατηγικά ιδιαίτερα σημαντική για να φθάσουν  μαζί της σε ρήξη με   απομόνωσή της, όσο δυσάρεστη και απεχθής κι αν είναι η συμπεριφορά της. Βεβαίως τα εικοσι-επτά μέλη της Ένωσης δεν βλέπουν όλα με τον ίδιο τρόπο την Τουρκία. Η συντριπτική πλειοψηφία ωστόσο, περίπου είκοσι κράτη μέλη με επικεφαλής τη Γερμανία συνυπογράφουν την προσέγγιση της εξομάλυνσης και ανάπτυξης των σχέσεων έστω σε μια οικονομική, ανταλλακτική (transactional) λογική. Ιδιαίτερα η Γερμανία προωθεί αυτή την προσέγγιση. Και το Βερολίνο κατανοεί ότι το πρώτο βήμα για να καρποφορήσει η προσέγγιση αυτή είναι η εκτόνωση της έντασης μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας και γι αυτό προωθεί με κάθε τρόπο το διάλογο μεταξύ των δύο κρατών, ιδιαίτερα τώρα που είναι και στην προεδρία του Συμβουλίου Υπουργών της Ένωσης.

          Από την άλλη μεριά βρίσκεται η Γαλλία και μια σειρά από μικρότερες χώρες μέλη (Αυστρία Λουξεμβούργο, Κύπρος.κα). Το Παρίσι προβάλλει μια τιμωρητική προσέγγιση για  την Τουρκία επιδιώκοντας να αναχαιτίσει και το ρόλο της στην Ανατολική Μεσόγειο (Λιβύη κ.α.).  Ωστόσο όσο κι αν η προσέγγισση αυτή ικανοποιεί την Ελλάδα, έχει εντελώς περιορισμένη απήχηση εντός της ΕΕ. Οι περισσότερες χώρες μέλη θεωρούν μάλλον  ευπρόσδεκτο το ρόλο της Τουρκίας σε Αν. Μεσόγειο/Λιβύη καθώς τη βλέπουν ως ανάχωμα στην επιχειρούμενη  επέκταση της επιρροής της Ρωσίας. Και μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας προτιμούν βεβαίως την Τουρκία.  Κατηγορούν ειδικότερα  τη Γαλλία ότι με τη στρατηγική της εμποδίζει τη διαμόρφωση μιας συνεκτικής ενωσιακής πολιτικής τόσο για την Τουρκία όσο και για τη Λιβύη. Τι ακριβώς επιδιώκει η Γαλλία στην Αν. Μεσόγειο διερωτόνται , όταν εμφανίζεται να αγνοεί ακόμα και τη βασική διαλεκτική του “Ανατολικού Ζητήματος”.  Εν πάση περιπτώσει τα συμπεράσματα του τελευταίου Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων (FAC), όπως το εξέφρασε με δηλώσεις του ο Ύπατος Εκπρόσωπος για την εξωτερική πολιτική J. Borell, αποτυπώνουν μάλλον την προσέγγιση της εξομάλυνσης της σχέσης ΕΕ – Τουρκίας. Και καλό θα είναι να διαβάζουμε σωστά τα συμπεράσματα. Να μη μπερδεύουμε το κύριο και ουσιαστικό μέρος τους και τη μία παράγραφο που ενσωματώνεται για να ικανοποιήσει μια ή δύο χώρες, τη  παράγραφος που αποβλέπει στο instict gratification όπως λέγεται (ικανοποίηση των ενστίκτων). 

          Από την πλευρά της η Τουρκία εμφανίζεται να θέλει την εξομάλυνση/επαναπροσέγγιση   με την ΕΕ. Μπορεί αξιακά να απομακρύνεται από την Ευρώπη/Δύση αλλά θεσμικά (οικονομικά, κλπ.) θέλει να την επαναπροσεγγίσει και για πολλούς λόγους. Αυτού του είδους η σχέση δεν μπορεί να ικανοποιεί   την Ελλάδα. Η χώρα μας θα ήθελε η Τουρκία να δεσμεύεται από τις Ευρωπαϊκές αξίες και κανόνες. Αλλά αυτό μπορεί να το επιδιώξει στο πλαίσιο μιας διαπραγμάτευσης. Αυτό όμως που έχει σημασία είναι η Αθήνα (και Λευκωσία) να διαβάζει σωστά τις Βρυξέλλες και παράλληλα με το αδιάκοπο mantra των κυρώσεων να λέει καιι κάτι άλλο, πιο ευρηματικό και πρωτότυπο. 

Πηγή: www.tanea.gr