Τουρκία – «Δεν υπάρχει κανένα επίσημο έγγραφο για την αφαίρεσή των μαρμάρων του Παρθενώνα

04 Ιουν 2024

Η Ελλάδα στο θέμα της διεκδίκησης των Γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο βρήκε έναν ανέλπιστο σύμμαχο. Κατά τη Σύνοδο της Unesco, η εκπρόσωπος της Τουρκίας Ζεϊνέπ Μποζ δήλωσε πως το τουρκικό κράτος δεν γνωρίζει την ύπαρξη εγγράφου που να νομιμοποιεί την αγορά των Γλυπτών από τον Λόρδο Έλγιν. «Δεν υπήρξε ποτέ οθωμανικό φιρμάνι, το οποίο έδωσε στον Έλγιν τη δυνατότητα να φερθεί με τη βαρβαρότητα που φέρθηκε στα Γλυπτά του Παρθενώνα» τονίζει η Λίνα Μενδώνη. «Να αναπτύξουμε μια εταιρική σχέση» απαντά το Βρετανικό Μουσείο.

Στα αρχεία της Τουρκίας δεν υπάρχει οποιοδήποτε επίσημο έγγραφο που να δείχνει ότι το Οθωμανικό Κράτος πούλησε τα Γλυπτά του Παρθενώνα στην Αγγλία, δηλώνει στο ΕΡΤ η Ζεϊνέπ Μποζ, προϊστάμενη του Τμήματος Καταπολέμησης του Λαθρεμπορίου του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας στη Σύνοδο της Unesco, επαναλαμβάνοντας τη θέση που είχε διατυπώσει προ ημερών στην 24η Σύνοδο της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO για την Επιστροφή των Πολιτιστικών Αγαθών στις Χώρες Προέλευσης (ICPRCP).

Η ίδια τονίζει ότι, όταν η βρετανική πλευρά ισχυρίστηκε στη Σύνοδο ότι ο λόρδος Έλγιν αγόρασε εκείνη την εποχή τα Μάρμαρα του Παρθενώνα με νόμιμη άδεια από το Οθωμανικό Κράτος, «εμείς δεν πειστήκαμε από όσα μας είπαν περί νομιμότητας από την οθωμανική πλευρά για την απόκτησή τους» ακριβώς επειδή, όπως λέει, δεν υπάρχει στα τουρκικά αρχεία οποιοδήποτε επίσημο έγγραφο που να αποδεικνύει τον ισχυρισμό αυτόν.

Αναφερόμενη στο έγγραφο που παρουσιάζει η βρετανική πλευρά ως πειστήριο ότι τα Γλυπτά δόθηκαν νομίμως στον Έλγιν, η Ζεϊνέπ Μποζ δηλώνει: «Αυτό πρέπει να το σκεφτούμε ως εξής: Αν σήμερα πάρουμε ένα χαρτί και γράψουμε κάτι και δεν το υπογράψουμε με κάποιο τρόπο, αν δεν έχει κάποιο αριθμό, σφραγίδα ή κάτι ανάλογο και αυτό βρεθεί έπειτα από 200 χρόνια, μάλλον θα είναι απλώς ένα κείμενο γραμμένο πάνω σε ένα χαρτί. Το ίδιο ισχύει και για αυτό το έγγραφο. Δεν έχει τίποτα το επίσημο, ούτε σφραγίδα, ούτε υπογραφή ή τουγρά του σουλτάνου, δεν έχει τίποτα. Ένα έγγραφο που μεταφράστηκε στα ιταλικά».

Η Τουρκάλα αξιωματούχος επισημαίνει ότι η ίδια υπηρετεί από τη θέση αυτή επί 18 χρόνια, στη διάρκεια των οποίων είδε πολλά αποτελέσματα ερευνών, Τούρκων και ξένων. «Όμως παρ’ όλες τις έρευνες που έγιναν στα αρχεία, γνωρίζω ότι δεν υπάρχει κάποιο φιρμάνι που επέτρεπε την αφαίρεση των Μαρμάρων του Παρθενώνα. Ξεκάθαρα, και για αυτό το λόγο μου είναι δύσκολο να σκεφτώ ότι είναι έγκυρο ένα έγγραφο χωρίς υπογραφή, χωρίς σφραγίδα» τονίζει.

Αναφερόμενη στο έγγραφο που παρουσιάζει η βρετανική πλευρά ως πειστήριο ότι τα Γλυπτά δόθηκαν νομίμως στον Έλγιν, η Ζεϊνέπ Μποζ δηλώνει: «Αυτό πρέπει να το σκεφτούμε ως εξής: Αν σήμερα πάρουμε ένα χαρτί και γράψουμε κάτι και δεν το υπογράψουμε με κάποιο τρόπο, αν δεν έχει κάποιο αριθμό, σφραγίδα ή κάτι ανάλογο και αυτό βρεθεί έπειτα από 200 χρόνια, μάλλον θα είναι απλώς ένα κείμενο γραμμένο πάνω σε ένα χαρτί. Το ίδιο ισχύει και για αυτό το έγγραφο. Δεν έχει τίποτα το επίσημο, ούτε σφραγίδα, ούτε υπογραφή ή τουγρά του σουλτάνου, δεν έχει τίποτα. Ένα έγγραφο που μεταφράστηκε στα ιταλικά».

Η Τουρκάλα αξιωματούχος επισημαίνει ότι η ίδια υπηρετεί από τη θέση αυτή επί 18 χρόνια, στη διάρκεια των οποίων είδε πολλά αποτελέσματα ερευνών, Τούρκων και ξένων. «Όμως παρ’ όλες τις έρευνες που έγιναν στα αρχεία, γνωρίζω ότι δεν υπάρχει κάποιο φιρμάνι που επέτρεπε την αφαίρεση των Μαρμάρων του Παρθενώνα. Ξεκάθαρα, και για αυτό το λόγο μου είναι δύσκολο να σκεφτώ ότι είναι έγκυρο ένα έγγραφο χωρίς υπογραφή, χωρίς σφραγίδα» τονίζει.

Για την στήριξη της Τουρκίας στο θέμα του επαναπατρισμού των Γλυπτών σημειώνει πώς «πάντα στηρίζουμε την Ελλάδα, τόσο στο θέμα της επιστροφής των Μαρμάρων του Παρθενώνα, όσο και της αποτροπής της λαθρεμπορίας πολιτιστικών έργων», καθώς «οι δύο χώρες στηρίζουν πάντα η μία την άλλη και έτσι εκφράσαμε και την υποστήριξή μας και είπαμε ότι εμείς δεν έχουμε στα χέρια μας κάποιο επίσημο έγγραφο που να στοιχειοθετεί τον ισχυρισμό αυτό».

Εξάλλου, όπως επισημαίνει, «η Τουρκία στηρίζει την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα στην Ελλάδα πολλά χρόνια. Ναι, η καταπολέμηση της λαθρεμπορίας πολιτιστικών έργων είναι κοινός στόχος των δύο χωρών. Αυτό είναι αλήθεια. Αυτές οι δύο χώρες είχαν πάντα μεταξύ τους μία προσέγγιση πέραν της πολιτικής όσον αφορά στην καταπολέμηση της λαθρεμπορίας πολιτιστικών αγαθών. Εγώ μπορώ να επιβεβαιώσω το γεγονός αυτό. Κάνω εδώ και πολλά χρόνια αυτή τη δουλειά. Πάντα στηρίξαμε ο ένας τον άλλον σε αυτό το κοινό ιδανικό, ανεξαρτήτως των καταστάσεων, των συνθηκών που μας περιέβαλαν -στην αποτροπή της λαθρεμπορίας πολιτιστικών έργων και την επιστροφή των πολιτιστικών έργων που απομακρύνθηκαν από τη χώρα τους με παράνομο τρόπο».

Το Βρετανικό Μουσείο φαίνεται να αλλάζει τη γλώσσα που χρησιμοποιεί στις επίσημες δηλώσεις του για πρώτη φορά. Επίσης οι εκλογές φαίνεται ότι θα αναδείξουν πρωθυπουργό τον Κιρ Στάρμερ που έχει πει ότι δεν θα σταθεί εμπόδιο σε πιθανή συμφωνία μεταξύ Βρετανικού Μουσείου και Ελλάδας. Είναι όμως αρκετό αυτό;

Ο Κιρ Στάρμερ είπε ότι δεν θα σταθεί εμπόδιο. Εμπόδιο όμως στέκεται ο νόμος που δεν επιτρέπει στο Βρετανικό Μουσείο να δώσει πίσω αρχαιότητες.

Αυτή η μετατόπιση ευθυνών επαναλαμβάνεται στα χρόνια, και επαναλήφθηκε στην 24η Σύνοδο της Unesco. Οι εκπρόσωποι του Υπουργείου είπαν ότι είναι θέμα του μουσείου και από το μουσείο λένε ότι ο νόμος τους περιορίζει.

Στην 24η Σύνοδο της Διακυβερνητικής Επιτροπής της Unesco στο Παρίσι, 29 και 30 Μαΐου, όσον αφορά την επιστροφή πολιτιστικών αγαθών στις χώρες προέλευσης, η Τουρκία ανέφερε ότι δεν υπάρχει φιρμάνι, δεν υπάρχει έγγραφο με την σφραγίδα του Σουλτάνου που επιβεβαιώνει την πώληση των Μαρμάρων του Παρθενώνα στον πρέσβη της Μεγάλης Βρετανίας, τον Λόρδο Έλγιν. Αυτό το γεγονός είναι εξαιρετικά σημαντικό, γιατί, όπως είπε και ο διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης, καθηγητής Νίκος Σταμπολίδης, ξέρουμε τι είναι αυτό το φιρμάνι και εδώ και 200 χρόνια δεν έχει βρεθεί. Άρα δεν υπάρχει νομιμότητα από το Ηνωμένο Βασίλειο για την κράτηση των Μαρμάρων του Παρθενώνα.