Με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και των γεωπολιτικών αναταραχών να κυριαρχούν στα πρωτοσέλιδα το 2023, προσπαθώντας να βγάλει κανείς νόημα για το πώς θα επηρεασθεί ο κλάδος του λιανικού εμπορίου το 2024 και στο μέλλον, φαίνεται περισσότερο δύσκολο από ποτέ. Αξίζει να αναφερθεί ότι σήμερα για μια επιχείρηση λιανικής πώλησης, σχεδόν τέσσερα (4) χρόνια μετά τον Covid, είναι αναγκαίο να προβαίνει σε τακτικές προσαρμογές στις διαρκώς μεταβαλλόμενες ανάγκες και επιθυμίες των καταναλωτών σε ένα περιβάλλον αβεβαιότητας ,αυξημένου πληθωρισμού και υψηλών επιτοκίων, που απομειώνει το διαθέσιμο εισόδημα και επιβάλει από πλευράς καταναλωτών μια προσεκτική ιεράρχηση των δαπανών κατανάλωσης.
Οι πιο αξιοσημείωτες τάσεις που οι περισσότεροι αναλυτές και επιχειρήσεις του κλάδου λιανικής διεθνώς υποστηρίζουν ότι θα βιώσει η βιομηχανία λιανικής πώλησης καθ 'όλη τη διάρκεια 2024, είναι οι τάσεις αυτές που στην ουσία αντικατοπτρίζουν ένα μείγμα τεχνολογικής καινοτομίας, εξατομικευμένης εμπειρίας, βιωσιμότητας με την ενσωμάτωση τόσο του φυσικού όσο και του ψηφιακού χώρου πωλήσεων:
1. Τεχνολογική ενσωμάτωση και πολυκαναλικό εμπόριο : Οι χώροι λιανικής πώλησης ενσωματώνουν όλο και περισσότερο προηγμένη τεχνολογία όπως επαυξημένη πραγματικότητα (AR), εικονική πραγματικότητα (VR) και τεχνητή νοημοσύνη (AI). Αυτές οι τεχνολογίες βελτιώνουν την εμπειρία του πελάτη, προσφέροντας εξατομικευμένες αγορές και ελκυστικά περιβάλλοντα κατανάλωσης . Οι αλλαγές που συντελούνται από την επιβολή της τεχνητής νοημοσύνης και της ρομποτικής , από τα πλέον θεμελιώδη συστατικά της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης , δοκιμάζουν τις αντιστάσεις αναμέτρησης της λιανικής αγοράς καθώς η προσαρμογή θα είναι αναγκαστική , “γεννούν” όμως και ευκαιρίες για τους εργαζομένους, να μοιραστούν γνώσεις, εμπειρίες , να επιδιώξουν την εξειδίκευσή τους και να αναπτύξουν νέες δεξιότητες που έχει ανάγκη η αγορά. Η νέα προστιθέμενη αξία που ξεπροβάλλει από την αξιοποίηση των εφαρμογών της τεχνητής νοημοσύνης θα καταστήσει την κατηγορία εκείνη των επιχειρήσεων , που θα την ενσωματώσουν στην καθημερινή τους λειτουργία , ισχυρές, ικανές και με μεγαλύτερες αξιώσεις να αναμετρηθούν στο πεδίο του διεθνούς ανταγωνισμού με πολλαπλά οφέλη όχι μόνο για τις ίδιες αλλά και για την εθνική μας οικονομία αφού θα ευεργετήσουν και το εμπορικό ισοζύγιο της Χώρας μας. Όσον αφορά δε το πολυκαναλικό Εμπόριο , το όριο μεταξύ online και offline retail γίνεται όλο και περισσότερο μη διακριτό Οι λιανοπωλητές προσφέρουν ανεπανάληπτες και απρόσκοπτες εμπειρίες σε διάφορες πλατφόρμες, επιτρέποντας στους πελάτες να ψωνίζουν μέσω εφαρμογών από το κινητό τους, εμπορικών ιστοτόπων και σε φυσικά καταστήματα, εναλλακτικά. Eπίσης, με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης και των μηχανών μάθησης, οι αλυσίδες εφοδιασμού γίνονται όλο και πιο αποτελεσματικές. Αυτό οδηγεί σε ταχύτερη και πιο αξιόπιστη διαθεσιμότητα προϊόντων, ενισχύοντας την εμπειρία του πελάτη. Επιπρόσθετα η αυτοματοποίηση στο λιανικό εμπόριο, όπως τα self-checkout, οι ανέπαφες πληρωμές, και το Buy Now Pay Later (BNPL) θα είναι η καθημερινή πραγματικότητα της λιανικής.
2. Εξατομίκευση και εμπειρία : Αξιοποιώντας την ανάλυση δεδομένων και την τεχνητή νοημοσύνη, οι λιανοπωλητές είναι σε θέση να προσφέρουν απολύτως εξατομικευμένες εμπειρίες αγορών. Βάσει προσαρμοσμένων προτάσεων σχετικά με τις αγοραστικές συνήθειες, το στοχευμένο μάρκετινγκ και την εξατομίκευση, η εξυπηρέτηση του πελάτη καταναλωτή γίνεται πλέον ο κανόνας. Όσον αφορά τώρα την εμπειρία Λιανικής πώλησης, τα ίδια τα καταστήματα γίνονται προορισμοί εμπειριών, και όχι μόνο αγορών. Αυτό περιλαμβάνει εκδηλώσεις στο κατάστημα, διαδραστικές οθόνες και δραστηριότητες αναψυχής που δημιουργούν ένα πιο ελκυστικό περιβάλλον αγορών.
3. Εστίαση στην υγεία και την ευεξία: Η τάση υγείας και ευεξίας θα συνεχίζουν, με δραστηριότητες αναψυχής και προϊόντα που εστιάζουν στην ψυχική και σωματική ευεξία. Αυτό προϋποθέτει ένα περιβάλλον λιανικού εμπορίου που σχετίζεται με την άθληση και την ευεξία και με την εστίαση προσανατολισμένη σε έναν υγιεινό τρόπο ζωής.
4. Βιώσιμες και ηθικές πρακτικές - Στρατηγική πράσινου Μάρκετινγκ : Οι καταναλωτές είναι αλήθεια είναι περισσότερο ευαισθητοποιημένοι με το περιβάλλον, αυξάνοντας τη ζήτηση για βιώσιμα προϊόντα. Οι λιανοπωλητές με την σειρά τους επικεντρώνονται σε “ηθικούς” προμηθευτές που κάνουν χρήση βιώσιμων υλικών και με φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές. Το πράσινο ή περιβαλλοντικό μάρκετινγκ έχει στον πυρήνα του δύο βασικά στοιχεία. Το πρώτο ,να ικανοποιήσει τις ανάγκες του καταναλωτικού κοινού με ποιοτικά προϊόντα που διαρκώς θα καλυτερεύουν και θα βελτιώσουν τη ζωή του. Το δεύτερο, αυτά τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες που παράγονται να έχουν κατά την παραγωγή και τη μεταφορά τους ελάχιστες αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον . Στηρίζει δηλαδή τις επιχειρήσεις και τα προϊόντα τους αλλά ταυτόχρονα ενσωματώνει σε αυτά την περιβαλλοντική προστασία. Στην ουσία το πράσινο μάρκετινγκ ως μηχανισμός της βιώσιμης επιχειρηματικότητας στηρίζει την παραγωγή και την αλυσίδα προώθησης των προϊόντων και των υπηρεσιών στοχεύοντας στη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων από την ανθρώπινη κατανάλωση. Το πράσινο μάρκετινγκ χρησιμοποιεί ως εργαλεία την πράσινη διαφήμιση και τους μηχανισμούς πράσινης προώθησης.
5. Μεταβαλλόμενες προσδοκίες των καταναλωτών και νέα γενιά Καταναλωτών : Ένα υποπροϊόν της πανδημίας ήταν μια εντελώς νέα ομάδα καταναλωτών που άρχισαν να πειραματίζονται με το ηλεκτρονικό εμπόριο ως τρόπο αλληλεπίδρασης με το λιανικό εμπόριο. Η αλλαγή που βλέπουμε είναι ότι ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι ψωνίζουν σε φυσικά καταστήματα έχει αλλάξει. Τώρα περιμένουν περισσότερα από τις εμπειρίες τους στο κατάστημα, καθώς έχουν συνηθίσει στις βολικές και ευέλικτες επιλογές που προσφέρουν οι ψηφιακές πλατφόρμες. Οι καταναλωτές θέλουν να μπορούν να αλληλοεπιδρούν με τα καταστήματα με νέους τρόπους, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας αναζήτησης, φιλτραρίσματος και εύρεσης προϊόντων στο φυσικό κατάστημα, με τον ίδιο τρόπο που το κάνουν online. Οι καταναλωτές περισσότερο επιφυλακτικοί και συγκρατημένοι, δέκτες μαζικής πληροφόρησης από πολυκαναλικά συστήματα ενημέρωσης και με διαφορετικότητα αντιλήψεων ως προς την προσέγγιση εταιρειών για αγορές προϊόντων, ως προς τη διαβάθμιση κριτηριοποίησης των επιλογών που κάνουν αλλά και ως προς την ενσωμάτωση βασικών προαπαιτούμενων που πρέπει να πληρούν οι εταιρείες σε όρους Κοινωνικής Υπευθυνότητας πχ η συσχέτιση εταιρική δράσης με περιβαλλοντική ευαισθησία, η διασύνδεσή της με βιώσιμα χαρακτηριστικά , με θέματα κοινωνικής ευαισθησίας , η προσήλωση σε ζητήματα της ελληνικής οικονομίας , το μάνατζμεντ της επιχείρησης και η οργάνωση της να υπηρετεί ανώτερους σκοπούς και να λειτουργεί με όρους αυξημένης κοινωνικής ευθύνης. Όσον αφορά τη νέα γενιά καταναλωτών ,συμπεριφέρονται διαφορετικά από τους γονείς ή τους παππούδες τους, δεν εξαρτώνται από το αυτοκίνητο, νοιάζονται για το περιβάλλον, θέλουν να καταναλώνουν πιο υπεύθυνα και μοιράζονται τη ζωή τους στα κοινωνικά δίκτυα μέσα ενημέρωσης. Πώς όμως μεταφράζουμε αυτές τις προσδοκίες; Ακόμα κι αν τα προιόντα είναι ορατά στο διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, απλά όμως ζητήματα μπορούν να αποτελέσουν εμπόδιο για τους νεότερους πελάτες που δεν οδηγούν αυτοκίνητο για να προσεγγίσουν ένα φυσικό κατάστημα. Γεννιούνται ερωτήματα όπως : Υπάρχει κοντά στάση λεωφορείου/μετρό; Υπάρχει κατάλληλη λωρίδα πεζών για να φτάσουν στον προορισμό; Μπορούν να παρκάρουν και να φορτίσουν π.χ. το ηλεκτρικό ποδήλατό ή πατίνι σε ασφαλές μέρος προστατευμένο από τη βροχή; Όλα τα παραπάνω φαίνονται αυτονόητα, αλλά και ταυτόχρονα αποτελούν ευκαιρίες για βελτίωση σε πολλά και διαφορετικά περιβάλλοντα λιανικής .
6. Μεταβαλλόμενες πρακτικές επιχειρήσεων: Πολλά σήματα (brands) θα καταλαμβάνουν όλο και περισσότερο φυσικούς χώρους, όχι ως κανάλι συναλλαγών και διανομής αλλά ως πλατφόρμα μέσων δικτύωσης και κοινωνικών χώρων. Αν οι ιδιοκτήτες εμπορικών χώρων αναπτύξουν στρατηγικές για να φιλοξενήσουν τέτοια σήματα, αυτό θα ανοίξει μακροπρόθεσμες ευκαιρίες με σήματα και επιχειρήσεις που δεν έχουν εξετάσει ποτέ πριν τον φυσικό χώρο για την ανάπτυξη τους. Έτσι, το 2024 θα φέρει πιο ολοκληρωμένα μοντέλα λιανικής που ενσωματώνουν προηγμένη τεχνολογία, σε συνδυασμό και με βιωματικά μοντέλα λιανικής. Με μια νέα γενιά ευφυών καταναλωτών που θα γίνεται πιο απαιτητική όσον αφορά την εμπειρία, την αξία και τη βιωσιμότητα, μέσα σε ένα οικονομικό περιβάλλον που θα απαιτήσει καλλίτερη ιεράρχηση στις δαπάνες, το μέλλον του λιανικού εμπορίου θα συνεχίσει να εξελίσσεται. Σημειωτέον επίσης ότι θα υπάρχει αυξανόμενη έμφαση στην τοπική κοινωνία και σε χώρους λιανικής πώλησης με επίκεντρο την κοινότητα, υποστηρίζοντας τις μικρές τοπικές επιχειρήσεις και τη δημιουργία κοινοτικών κόμβων για αναψυχή και ψώνια.
Έτσι, το 2024 θα φέρει πιο πλήρως ολοκληρωμένα μοντέλα λιανικής που ενσωματώνουν προηγμένη τεχνολογία, σε συνδυασμό με βιωματικά μοντέλα λιανικής. Με μια νέα γενιά ευφυών καταναλωτών που θα γίνεται πιο απαιτητική όσον αφορά την εμπειρία, την αξία και τη βιωσιμότητα, μέσα σε ένα οικονομικό περιβάλλον που θα απαιτήσει καλλίτερη ιεράρχηση στις δαπάνες, το μέλλον του λιανικού εμπορίου θα συνεχίσει να εξελίσσεται.