Τρία σημαντικά στοιχεία που θα ήταν χρήσιμο να προσέξουμε:
(α) Οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου στην 8ετία της ύφεσης (1998-2015) μειώθηκαν κατά 62% και μέσα στο πρώτο 3μηνο, φέτος, έπεσαν κατά 2,7% επιπλέον. Επί χρόνια, η ελληνική οικονομία πάσχει από αρνητική αποταμίευση και συνεχή αποεπένδυση.
(β) Παρά την εξάτμιση που υπέστησαν μισθοί και ημερομίσθια, η παραγωγικότητα μειώθηκε τόσο ώστε, το 2015, το κόστος εργασίας ανά μονάδα παραγομένου προϊόντος αυξήθηκε. Ως αποτέλεσμα, η ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων μειώθηκε παρόλο που η αμοιβή της εργασίας έχει καταρρεύσει.
(γ) Οι ελληνικές εξαγωγές μειώθηκαν το πρώτο 3μηνο φέτος κατά 9,3%. Χωρίς τα πετρελαιοειδή (που, σημειώνω, αποτελούν το 59% του συνόλου, για να ξέρουμε τι παράγουμε και τι εξάγουμε…) και πάλι μειώθηκαν 0,6%, ενώ μέχρι τέλος του έτους προβλέπεται οριακή άνοδός τους κατά 0,5% – μόνο.
Η αξιολόγηση έκλεισε – ευτυχώς. Η αβεβαιότητα του χρέους, τόσο με το πλαφόν που τέθηκε στις δαπάνες εξυπηρέτησής του όσο (και κυρίως…) με την εμπιστοσύνη με την οποία, τις επόμενες ημέρες, θα περιβάλει τα ελληνικά ομόλογα ο κ. Ντράγκι, περιορίζεται κατά πολύ. Θα ήταν (έως επικίνδυνη…) αυταπάτη, όμως, να νομίσουμε ότι τα δύσκολα πέρασαν. Η χώρα έχει αναλάβει την υποχρέωση να εφαρμόσει ένα εξαιρετικά δύσκολο Μνημόνιο (που περιέχει όσα το πολιτικό προσωπικό δημαγωγώντας απέφυγε να κάνει 6 χρόνια…) και, ταυτόχρονα, πρέπει να πολεμήσει την ανεργία.
Η ανάπτυξη προϋποθέτει επενδύσεις. Ακούμε όλοι κυβερνητικούς παράγοντες να μιλούν ως εάν οι επενδυτές στριμώχνονται στην ουρά ποιος θα προλάβει να επενδύσει στην Ελλάδα – «τώρα πια». Η εικόνα πόρρω απέχει από την πραγματικότητα. Ενδεικτικά:
(α) Παγκοσμίως, μια πρωτοφανής πλημμυρίδα κεφαλαίων, που έχουν προκύψει από τα υπερκέρδη της διεθνούς «ελίτ του 1%» και από τα τρισεκατομμύρια χρήμα που εκδίδουν οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες, αναζητούν ασφαλείς τοποθετήσεις. Ηδη, περισσότερα από 10 τρισ. δολάρια έχουν τοποθετηθεί σε ομόλογα με αρνητική απόδοση – δηλαδή, πληρώνουν για να δανείσουν κράτη. Η Ελλάδα είναι μια μικρή αγορά. Ε, αν ρωτήσετε τους αρμόδιους διαχειριστές του δημοσίου χρέους μας, θα μάθετε ότι οι ιδιώτες δεν αγοράζουν ούτε καν 3μηνα έντοκα γραμμάτια του ελληνικού Δημοσίου, παρότι προσφέρουν απόδοση 3%. Τα ανακυκλώνουν (μόνο) οι τράπεζες.
(β) Πέρα από τις επενδύσεις σε «χαρτιά» (που γρήγορα και εύκολα μπορούν να εγκαταλειφθούν στο πρώτο φύσημα του ανέμου…) η εικόνα είναι ανησυχητική, ειδικά όσον αφορά τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις. Για να γίνουν, προϋπόθεση είναι η εμπιστοσύνη στη χώρα. Υπάρχει έλλειμμα εμπιστοσύνης. Ενας ισχυρός επενδυτικός οργανισμός που βοηθά τη χώρα, η EBRD, με βάση τις εκτιμήσεις των οίκων αξιολόγησης έχει καταρτίσει μια κλίμακα εμπιστοσύνης από το 1 (άριστα) έως το 8 (το χειρότερο). Η Κύπρος παίρνει 6, Βουλγαρία και FYROM 5,7, η Ρουμανία 5. Η Ελλάδα κατατάσσεται στο 7,3 – μαζί με Ουκρανία, Μολδαβία και Τατζικιστάν…
Αυτοματισμοί, του τύπου «κλείσαμε την αξιολόγηση, έρχονται οι επενδυτές», απλώς δεν υπήρξαν ποτέ, πουθενά. Ούτε υπάρχουν. Οταν μιλάμε για ανάπτυξη, μιλάμε για επενδύσεις, τελικά μιλάμε για αποφασιστικό, με όλα τα μέσα, πόλεμο κατά της ανεργίας. Κι αυτός ο πόλεμος προϋποθέτει σχέδιο, καθαρή πολιτική βούληση, ισχυρή ομάδα εφόδου ενάντια στα εμπόδια που ορθώνονται.
Εμπόδιο, παράδειγμα, είναι η κακή γραφειοκρατία που έχει μάθει να εξηγεί «γιατί δεν μπορεί να γίνει αυτό που πρέπει να γίνει». Ας εφαρμόσουμε το μοντέλο άμεσης δράσης που δημιουργήθηκε επί πρωθυπουργίας Σημίτη, για την Ολυμπιάδα, για να γίνει by pass και να απεμπλακούν ώριμες επενδύσεις που είναι στην αναμονή.
Εμπόδιο, επίσης, είναι οι «σωσίες» των υπουργών (αυτοί που βγαίνουν και διαψεύδουν όσα ο υπουργός έχει υπογράψει, π.χ., για αποκρατικοποιήσεις…) και οι υπουργοί-μάρτυρες, που πονούν με την ασκούμενη πολιτική αλλά αρνούνται να αποδεσμεύσουν την καρέκλα της. Ο πρωθυπουργός έχει την εξουσία και την ευθύνη.
Αν τελειώσουμε με διάφορα εμπόδια σαν αυτά, με τους «κοριούς», θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε και τους «τίγρεις». Που δεν είναι άλλοι από το σκληρό και κακομαθημένο παρασιτικό σύστημα διαπλοκής και διαφθοράς, που πεισματικά εμποδίζει την ανάπτυξη της χώρας γιατί ξέρει ότι μόνο έτσι έχει πιθανότητες να καταφέρει να επιβιώσει παρά και μετά την κρίση στην οποία μας οδήγησε και να συνεχίσει να κάνει κουμάντο στις τύχες της Ελλάδας.