Η πλήρης μεταστροφή της ηγετικής ομάδας του Σύριζα που άγγιξε τα όρια της ιδεολογικοπολιτικής μετάλλαξης, έγινε προσπάθεια να περιβληθεί το γνωστό για την αριστερά τύπο της θυματοποίησης. Έναν τύπο που ιστορικά έχει αποκτήσει τη μορφή του στερεότυπου γι΄αυτόν το χώρο.
Το τρίπτυχο με το οποίο μεγάλωσαν γενιές αριστερών ήταν : ήττα- θύμα-τραύμα. Η ήττα , ως αντικειμενική κατάσταση, ανεπίδεκτη αμφισβητήσεως, επενδύθηκε ιδεολογικά , άρα και ηθικά, με το βίωμα του θύματος. Δηλαδή την ένδοξη μάχη που έδωσε το συλλογικό υποκείμενο απέναντι στον υπέρτερο ταξικό εχθρό. Στο χρόνο, αυτό το ζεύγος ‘’ήττα-θυματοποίηση’’δεν μπορούσε να λειτουργήσει αν δεν προσελάμβανε την μορφή του τραύματος , που ως διαμορφωτής της ιστορικής συνείδησης1 , θα αποτελέσει τον κινητοποιητικό μύθο της αριστεράς.
Το τραύμα ήταν ο συνεκτικός αρμός που λειτουργώντας στο φαντασιακό επίπεδο – αντικειμενοποιημένο τραύμα δεν νοείται 2 – δημιούργησε το μαρτυρολόγιο, που μαζί με την εικονοποιία των συμβόλων, μετέτρεψαν την ήττα στο πολιτικό επίπεδο, σε νίκη στο ηθικό επίπεδο. Βέβαια , με την πάροδο του χρόνου , το τραύμα κακοφόρμισε και έφερε διασπάσεις, κριτική, μεμψιμοιρία.
Η ιστορική του λειτουργία είχε και έχει ως συνέπεια την μετάθεση του πεδίου συζήτησης από το πολιτικό, που είναι σαφώς προσδιορισμένο με όρους αντικειμενικούς, στο ψυχικό – φαντασιακό που χαρακτηρίζεται από την υποκειμενικότητα και τον συναισθηματισμό. Με αυτήν την μετάθεση αποφεύγονται οι επί της ουσίας ερωτήσεις για τα αίτια της ήττας , ερωτήσεις ενοχλητικές για τις ηγετικές ομάδες της αριστεράς και σήμερα και στο παρελθόν. Ετσι, π.χ η συναισθηματική φόρτιση του στίχου ‘’ επέσατε θύματα αδέρφια εσείς σε άνιση μάχη κι αγώνα’’ , επενδυμένου με ρωσική μουσική , καθιστά απαγορευτική την λογική ερώτηση ‘’ και γιατί δώσαμε μάχη αφού ήταν άνιση;’’
Με αυτόν τον τρόπο σήμερα, η ηγετική ομάδα του Σύριζα προσπαθεί να αποφύγει τις δυσάρεστες ερωτήσεις και τις επώδυνες απαντήσεις. Ευελπιστεί πως το ζεστό τραύμα και η ηθικοποίηση της ήττας θα λειτουργήσουν συσπειρωτικά στο χώρο που καθοδηγεί. Όμως τα γεγονότα την διέψευσαν. Η διάσπαση έγινε με όρους ιδεολογικούς και πολιτικούς, καθώς αυτοί που αποχώρησαν κατηγόρησαν την ηγετική ομάδα πως ξεπούλησε τις αρχές του κόμματος.
Αυτή η απόπειρα μετάθεσης του πεδίου συζήτησης από το πολιτικό στο φαντασιακό απευθύνεται στον περιορισμένο χώρο της αριστεράς που είναι ιστορικά εκπαιδευμένος σε αυτήν τη διαδικασία , γιατί η ήττα και οι συνέπειες της είναι εγγεγραμμένες στο συλλογικό της υποσυνείδητο , αποτελούν μέρος της φύσης της. Όμως το κοινό που έδωσε το 37% στο Σύριζα τον Ιανουάριο ,έλκεται από τον νικητή, από αυτόν που προσφέρει ελπίδα και όχι γκρίνια. Αποστρέφεται τον ηττημένο, πολύ δε περισσότερο , αν θα κληθεί αυτό το κοινό να πληρώσει το οικονομικό τίμημα
αυτής της ήττας. Ο λόγος που εκφέρει η ηγετική ομάδα , είναι λόγος ανοίκειος για το μεγάλο εθνικό ακροατήριο, που επιτέλους επιζητεί κάποια ηλιαχτίδα. Αν η εικόνα του Σύριζα ακόμα αντέχει, είναι γιατί οι αντίπαλοι του – προς το παρόν- δεν έχουν ανασυνθέσει το λόγο τους. Εμμένουν στην επιστροφή στις ρίζες και όχι στη μετάβαση στο μέλλον. Αυτό όμως δεν τον διασώζει σε βάθος χρόνου. Την ήττα η συντριπτική πλειοψηφία της κοινής γνώμης την έχει ταξινομήσει στο χώρο της απαξίας και κυρίως είναι ξένη βιωματικά ( η κοινή γνώμη) με την ιστορική λειτουργία του ‘’τραύματος’’.
1.Α.Λιάκος.’’Πώς το παρελθόν γίνεται ιστορία’’εκδ.ΠΟΛΙΣ. 2007 σελ.225.
2.το ίδιο, σελ 224.