Αν υποψιαστώ ότι οι Ιταλοί ψηφίζουν χειρότερα από μας, θα πεθάνω, έγραφε χθες το Facebook. Τελικά, ψήφισαν και πολύ χειρότερα. Το 50% αμφισβήτησε το ευρώ και στήριξε είτε έναν κλόουν είτε έναν πολιτικό που φέρεται σαν κλόουν. Μαζί είπαν όχι στη λιτότητα και το 25% είπε όχι και στους πολιτικούς. Το «μπούνγκα μπούνγκα», η φοροδιαφυγή και οι εκκρεμότητες με τη δικαιοσύνη αποδείχτηκαν άνευ σημασίας λεπτομέρειες.

Και ο Μόντι; Αυτός και αν αποδοκιμάστηκε. Εδώ θα πείτε κοτζάμ Γκορμπατσόφ είχε χάσει από τον Γιέλτσιν, ο προφεσόρε θα γλίτωνε που θεωρήθηκε τοποτηρητής της Μέρκελ;

Για να μη μιλήσουμε για τους φόρους. Στοιχειώδες. Τώρα, όμως, τι κάνουμε; Συνεχίζουμε σαν να μην άλλαξε τίποτα; Επιστρέφουμε στο ταμείο και ζητάμε αλλαγή; Τα ερωτήματα είναι πολλά.

Ερώτημα πρώτον: Είχαν δίκιο οι ψηφοφόροι; Και ναι και όχι, αλλά πάντως αυτοί έχουν τα λεφτά, δηλαδή την ψήφο. Ναι, γιατί βέβαια αν είσαι άνεργος ή δεν τα βγάζεις πέρα, έχεις κάθε λόγο να αποδοκιμάσεις τους πολιτικούς, ιδίως αν τους θεωρείς κλέφτες. Οχι, γιατί βέβαια με το συγκεκριμένο αποτέλεσμα τα πράγματα στην Ιταλία θα γίνουν χειρότερα μάλλον παρά καλύτερα.

Ερώτημα δεύτερον: Μήπως είχε δίκιο η Μέρκελ; Και ναι και όχι, αλλά πάντως αυτή έχει τα πραγματικά λεφτά. Ναι, γιατί σωστά επιμένει στην ανάγκη μεταρρυθμίσεων στις οικονομίες του Νότου, καθώς και στην ανάγκη θεσμικών αλλαγών στην Ευρώπη. Οχι, γιατί με την πολιτική της λιτότητας που έχει επιβάλει, όχι μόνο υπονομεύει τις μεταρρυθμίσεις, αλλά μπορεί να οδηγήσει και την ΕΕ στη διάλυση.

Ερώτημα τρίτο: Και τώρα τι, ναι μεν αλλά; Δυστυχώς, ναι. Γιατί η πολιτική δεν κινείται με βεβαιότητες, αλλά με το απρόοπτο. Και το απρόοπτο έχει γίνει πια πολύ πιθανό. Με άλλα λόγια, δεν είναι πια βέβαιο ότι η Ευρώπη θα μπορεί να κρύβει τα προβλήματά της κάτω από το χαλί με τεχνοκρατικές συμφωνίες κορυφής που θεωρούν δεδομένη την πορεία προς την ενοποίηση.

Μπορεί να κλωτσήσουν οι χώρες του Νότου που υποφέρουν, μπορεί οι χώρες του Βορρά που βάζουν τα χρήματα. Ετσι κι αλλιώς, αν δεν υπάρξει μια νέα δυναμική ή αν καταρρεύσει η κοινοτική αλληλεγγύη, το πείραμα ευρώ δεν θα έχει τύχη.

Ερώτημα τέταρτο: Είμαστε, λοιπόν, καταδικασμένοι να περάσουμε από τον λαϊκισμό; Με αφορμή τις ιταλικές εκλογές, ένας σχολιαστής σημείωσε ότι για να καταλάβεις την Ιταλία βοηθά η άποψη του Μουσολίνι ότι όλα είναι μια ψευδαίσθηση, όλα είναι στο μυαλό. Ακόμα και ο Μουσολίνι, ωστόσο, αναγκάστηκε να παραδεχθεί ότι κάποτε υποχρεώνεσαι να προσγειωθείς στην πραγματικότητα.

Που πάει να πει ότι στο τέλος αυτής της ιστορίας, η Ευρώπη θα πρέπει να αντιμετωπίσει τα προβλήματά της με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Το ερώτημα είναι τι θα έχει χαθεί στη διαδρομή, ποια από όλα αυτά που έως σήμερα θεωρούσαμε δεδομένα θα εξακολουθούν να υπάρχουν.

Ερώτημα πέμπτο: Και η Ελλάδα; Η περίοδος της μεταπολίτευσης, όσο και αν έχει συκοφαντηθεί, ήταν η καλύτερη στη σύγχρονη Ιστορία μας. Συστατικά της στοιχεία ήταν η απρόσκοπτη λειτουργία της Δημοκρατίας, η ευρωπαϊκή ταυτότητα, αλλά και η ραγδαία βελτίωση των εισοδημάτων των ασθενέστερων τάξεων.

Είμαστε σε θέση να υπερασπιστούμε αυτά τα κεκτημένα; Θέλουμε να τα υπερασπιστούμε; Και ακόμα περισσότερο, με μια Ευρώπη σε κρίση ταυτότητας θα έχουμε την εσωτερική συνοχή και την αντοχή που χρειάζεται; Προσδεθείτε, έρχονται αναταράξεις!