Το τέλος της παρέλασης

Κώστας Καρακώτιας 02 Νοε 2013

Κάθε κράτος για να εμπεδώσει , στο εσωτερικό του και στο εξωτερικό , την ενότητα , την ισχύ και την κυριαρχία του , χρησιμοποιεί και οργανώνει συν τοις άλλοις και διάφορες τελετουργικές εκδηλώσεις.. Μία από αυτές είναι και η στρατιωτική παρέλαση. Ημερομηνία τέλεσης της είναι συνήθως εκείνη ενός σημαντικού ιστορικού γεγονότος που έχει επιλεγεί από την εθνογενητική αφήγηση κάθε κράτους και έχει αναχθεί σε εθνική επέτειο.

Οι παρελάσεις επιτελούσαν σημαντική ιδεολογική και πολιτική λειτουργία κυρίως στα ολοκληρωτικά καθεστώτα. Στην ναζιστική Γερμανία , για παράδειγμα , οι παρελάσεις του κόμματος αρχικά και του στρατού αργότερα , ήταν συχνές , πλήρως σκηνοθετημένες και θεαματικές , με συγκεκριμένη αισθητική και προπαγανδιστική στόχευση. Στην δε Σοβιετική Ένωση , η ταξιθεσία των ηγετικών στελεχών δίπλα στον Στάλιν κατά την διάρκεια της παρέλασης σηματοδοτούσε τους συσχετισμούς και τις ισορροπίες στους κόλπους της κομματικής και κρατικής εξουσίας.

Το τυπικό τελετουργικό της παρέλασης είναι συγκεκριμένο και καθορισμένο. Στρατιωτικά αγήματα και κάθε είδους όπλα σε αυστηρούς πειθαρχημένους σχηματισμούς παρελαύνουν υπό τους ήχους εμβατηρίων ενώπιον της πολιτειακής εξουσίας.

Με τον ίδιο τρόπο διεξάγονταν οι παρελάσεις και στην Ελλάδα στις επετείους της Επανάστασης του 1821 και του ΟΧΙ. Υπήρχε μια ιδιομορφία όμως. Στις παρελάσεις συμμετείχαν και οι μαθητές των σχολείων , με ότι ιδεολογικά σήμαινε αυτό.

Γεγονός όμως είναι , ότι μέχρι πρότινος , οι εγχώριες παρελάσεις είχαν την αποδοχή του κόσμου , πλήθη του οποίου συνέρρεαν στους δρόμους για να τις παρακολουθήσουν. Δεν αμφισβητούσε σχεδόν κανένας τον ρόλο τους και η παραδοσιακή αριστερά το μόνο που διεκδικούσε ήταν η συμμετοχή των εαμικών αντιστασιακών οργανώσεων στο τελετουργικό τους.

Τα τελευταία χρόνια όμως , κυρίως μετά την εκδήλωση της κρίσης και την επιβολή των λεγόμενων μνημονιακών πολιτικών που είχαν ως αποτέλεσμα και την γενικότερη απονομιμοποίηση του κράτους , οι παρελάσεις έγιναν πεδίο διαμαρτυριών και επεισοδίων. Ως απάντηση το κράτος επέλεξε την διεξαγωγή των παρελάσεων σε ένα αποστειρωμένο περιβάλλον με την πλήρη απαγόρευση της παρουσίας του κόσμου. Τα στρατιωτικά αγήματα και τα σχολεία παρελαύνουν στις έρημες λεωφόρους αποκλειστικά και μόνον ενώπιον της πολιτειακής εξουσίας. Έτσι όμως η παρέλαση παράγει τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα από τα προσδοκώμενα. Αναδεικνύει την εικόνα ενός κράτους απονομιμοποιημένου και απομονωμένου.

Οι παρελάσεις υπήρξαν ένας ιστορικός ιδεολογικός και πολιτικός μηχανισμός του κράτους που αδυνατεί πλέον να επιτελέσει τις λειτουργίες του. Μήπως λοιπόν θα ήταν προτιμότερο να σταματήσει η διοργάνωση τους ;