Ολο και περισσότερο, το 2014 αποκτά μία εμβληματική σημασία ως χρονιά εξόδου από την κρίση. Ισως η Πρωτοχρονιά του 2014 να συνοδεύεται από την είδηση ότι η χώρα κλείνει με ετήσιο πρωτογενές πλεόνασμα και πέμπτο στη σειρά τρίμηνο με μικρότερη, ίσως και μηδενική, ύφεση. Σε προηγούμενο άρθρο μου είπα ότι αυτό δεν αρκεί για πανηγυρισμούς σήμερα. Ας δούμε, όμως, αν διαφαίνονται μερικές ελπιδοφόρες εξελίξεις, αν όχι για άλλο λόγο, αλλά για να στηρίξουμε ρεαλιστικά αυτή τη, για πρώτη φορά σε πέντε χρόνια, αχτίδα ελπίδας.

Οι φορολογικές αρχές είναι καλύτερα οργανωμένες για να συλλάβουν τη φορολογητέα ύλη, όταν αυτή? δημιουργηθεί. Αρκετές βάσεις δεδομένων ολοκληρώθηκαν το 2013 και, έπειτα από τρία χρόνια δισταγμών, κάποιοι φαίνεται να το πήραν απόφαση ότι αν δεν κινηθούν θα πρέπει να ψάξουν για άλλη χώρα. Οχι μόνο υπουργοί, αλλά και πολλοί ζηλωτές του «δεν πληρώνω». Ο αριθμός των μικρών, κυρίως, εμπορικών επιχειρήσεων έχει μειωθεί σημαντικά. Τον Αύγουστο έρευνα της ΕΣΕΕ έδειξε ότι 4 στις 10 επιχειρήσεις «βλέπουν λουκέτο». Τραγική αλλά σκληρή πραγματικότητα, δείχνει, σε κάθε περίπτωση, τον θάνατο του μεταπρατικού μοντέλου «ανάπτυξης» της οικονομίας-φούσκα της περασμένης δεκαετίας. Η επιστροφή νέων, κυρίως, στην επαρχία και η αναζήτηση της επιβίωσης στον πρωτογενή τομέα είναι δειλή αλλά ενθαρρυντική. Ισως η πρώτη ένδειξη αλλαγής στο παραγωγικό μας πρότυπο. Το εμπορικό έλλειμμα χωρίς τα πετρελαιοειδή κοντεύει να μηδενισθεί. Το πρώτο τρίμηνο του 2014 θα είναι, πιθανότατα, πλεονασματικό. Ισως αυτό θα γινόταν και στο τέλος του 2013, αν η κατάρρευση της Κύπρου δεν είχε πλήξει το εξαγωγικό μας εμπόριο. Πέρα από τα αμιγώς οικονομικά, η δημόσια διοίκηση, επίσης, φαίνεται ότι θα είναι καλύτερη. Μικρότερη, πιο ορθολογικά διαρθρωμένη, μπορεί να χρειασθεί μερικά χρόνια ακόμη για να θεραπεύσει όλες τις πληγές του νεοθωμανικού ελληνικού κράτους, αλλά θα δουλεύει περισσότερο, θα κοστίζει λιγότερο και θα μας «κλέβει» ακόμη λιγότερο.

Η Δικαιοσύνη φαίνεται ότι αποκτά βηματισμό. Στο 2013 θα έχουν τελειώσει οι δίκες εξ αναβολής και κάποιες από τις υποθέσεις διαφθοράς που χρόνιζαν. Η νέα ηγεσία φαίνεται να έχει αντιληφθεί τη σημασία της Δικαιοσύνης στη γενικότερη κυβερνητική προσπάθεια. Και επειδή η κοινωνία δεν είναι μόνο οικονομία, στον Πολιτισμό, υπάρχουν ενδείξεις ότι νέες ομάδες δημιουργών φτιάχνουν το δικό τους «χώρο», με εμπιστοσύνη στις δικές τους δυνάμεις, μακριά από τα «Πολιτιστικά Κέντρα» του Β. Γιαννόπουλου και του lifestyle. Θα τελειώσω με μία ευχή και πρόκληση. Το 2014 είναι η πρώτη χρονιά που αναμένονται, συμβολικά έστω, έσοδα από τους υδρογονάνθρακες. Είναι η ώρα να ανακοινωθεί η δημιουργία «Εθνικού Κεφαλαίου Κοινωνικής Ασφάλειας» – ΕΚΚΑ, κατά το νορβηγικό πρότυπο και να γίνουν οι πρώτες συμβολικές καταθέσεις. Θα είναι τραγικό να δείξει η οικονομία σημάδια ζωής και η κοινωνία να έχει πεθάνει σε ένα πέλαγος ανασφάλειας για τις συντάξεις και την υγεία. Αυτό, δυστυχώς, είναι το μόνο που δεν διαφαίνεται, έστω και αχνά, ακόμη. Ας το προσέξουμε τώρα, γιατί αύριο θα είναι πολύ αργά.