Πάντα σκεφτόμουν πως οι σφαίρες, οι οβίδες, τα τηλεκατευθυνόμενα, οι πύραυλοι και τόσα άλλα στρατιωτικά «εργαλεία δουλειάς» σε έναν πόλεμο, είναι άμεσης αποτελεσματικότητας. Σκοτώνουν, διαμελίζουν ή πληγώνουν βαριά τον εχθρό. Αυτά βλέπουμε καθημερινά από την αποφράδα ημέρα της 24/2 στην Ουκρανία. Υπάρχει όμως και άλλο «φονικό» όπλο, ακόμα πιο ισχυρό, όταν χρησιμοποιείται δίχως περίσκεψη, δίχως αιδώ…
Αυτό το όπλο, που είναι και πιο τοξικό είναι δηλώσεις υψηλά ιστάμενων, οι οποίες γίνονται βιαστικά, στο πόδι, δίχως να λαμβάνονται υπ’ όψη οι συνέπειες και η διατήρηση κάποιων ισορροπιών, κυρίως σε εποχές πολέμου, που όλα είναι εύφλεκτα!
Αφορμή η άκρως επιθετική δήλωση του Αμερικανού Προέδρου Μπάϊντεν: «Ο Πούτιν είναι δολοφόνος, δικτάτορας, καθαρός κακοποιός». Είναι μια δήλωση-φαρμάκι η οποία, όταν παίζεις το παιχνίδι της διεθνούς διπλωματίας, μαζί με άλλους συμμάχους, σε κρίσιμη μάλιστα περίοδο, όταν όλα έχουν γίνει κάρβουνο και μπορούν να ε κ ρ α γ ο ύ ν ακόμα περισσότερο από τη μια στιγμή στην άλλη, εκεί, οφείλεις να κρατάς την ψυχραιμία σου, έστω και αν πιστεύεις πως ο αντίπαλος είναι το… τέρας των τεράτων!
Δεν είμαι από εκείνους που πιστεύουν αφελώς πως ένας πόλεμος που ξεσπά διαχωρίζει αυτόματα τους πολιτισμένους από τους αγροίκους-απολίτιστους. Ένας πόλεμος προϋποθέτει παλαιά έχθρα, ανταγωνισμούς, μίσος, προσπάθεια εξόντωσης τού εχθρού, διεκδικήσεις και, πάνω απ’ όλα, υπεράσπιση σ υ μ φ ε ρ ό ν τ ω ν· όλα αυτά είναι μίγμα που ακυρώνει κάθε ίχνος καλής πρόθεσης, και ωθεί τις δυο πλευρές σε ακραίες ενέργειες προκειμένου να σκοτώσεις αντί να σκοτωθείς…
Παρ’ όλα αυτά, για να πετύχεις μια κατάπαυση του πυρός, οφείλεις να ελέγξεις και να τιθασεύεις θυμούς, νεύρα, απόγνωση, το ισχυρό δίκαιο του αμυνόμενου, προσβολές, να ελέγχεις όλο το νευρικό σύστημα ώστε να συμπεριφέρεσαι σαν να μην έχεις ψυχή, ούτε συναισθήματα…
Από την άλλη πλευρά, ο εισβολέας Πούτιν, ανεπίτρεπτα, προσβλητικά, και αδίστακτα απείλησε σχεδόν με «αυτοκάθαρση» τα εκατομμύρια των ξαφνιασμένων Ρώσων πολιτών, που άκουσαν από τον πάντα απρόβλεπτο και οργισμένο μονοκράτορα, να δηλώνει: «Οποιοσδήποτε λαός, και ειδικά ο ρωσικός, θα μπορεί πάντα να ξεχωρίζει τους αληθινούς πατριώτες από τα α π ο β ρ ά σ μ α τ α και τους π ρ ο δ ό τ ε ς, και απλώς να τους φ τ ύ ν ε ι σαν σκνίπα που κατά λάθος πέταξε στο στόμα τους». (Οι υπογραμμίσεις, δικές μου)
Ποιο είναι το συμπέρασμα απ’ αυτές τις δηλώσεις; Τι περιθώριο διαλόγου, συγκατάβασης και υποχωρήσεων υπάρχει μέσα στο κλίμα που έχει διαμορφωθεί; Ποια συμφωνία ή αμοιβαία κατανόηση αναζητά ο Δυτικός Κόσμος από τον συγκεκριμένο απερίσκεπτο Ρώσο;
Ο Αμερικανός Πρόεδρος, στις 17/3, με την επιπόλαιη δήλωσή του, προκαλεί τον σκληρό και αμετάπειστο μονοκράτορα, οξύνοντας το ήδη τοξικό κλίμα σε αυτόν τον εμπόλεμο γρίφο.
Η Ουκρανία δεν πληγώνεται μόνο από τις ρουκέτες αλλά κινδυνεύει και από την ακατάσχετη-άστοχη-άγαρμπη-εριστική και εν τέλει επικίνδυνη λογοδιάρροια Μπάϊντεν-Πούτιν…
Το σκοτεινό τοπίο της μαρτυρικής Ουκρανίας καλύπτεται από τους μαύρους καπνούς των βομβαρδισμένων, γκρεμισμένων κτιρίων-Νοσοκομείων-Σχολείων-δρόμων-παιδικών σταθμών, εγκαταστάσεων-εργοστασίων παραγωγής ηλεκτρισμού κλπ. Καταστραμμένες πόλεις-κωμοπόλεις και χωριά-ιστορικά μνημεία-εκκλησίες-πλατείες-υποδομές!
Το σκοτάδι της ερημιάς και του τρόμου έχει απλωθεί σε όλες τις σημαντικές πόλεις της Ουκρανίας. Ο αμείλικτος ήχος από τις βόμβες εναντίον αποδεκατισμένων πλέον κατοίκων, δίχως μοίρα, δίχως φως στο βάθος και με τον εισβολέα να απειλεί κάθε μέρα, κάθε ώρα, κάθε στιγμή, έχει απλώσει το σύννεφο του απόλυτου φόβου…
Πόσοι πονεμένοι άνθρωποι έχουν μαζευτεί και σε αυτό το σημείο της Γης βλέποντας τη χώρα και το βιός τους να καταστρέφεται; Το μόνο που υπάρχει πλέον, είναι η ανθρώπινη ενσυναίσθηση και η σύνεση. Σε κάθε σύγκρουση αυτό είναι το ζητούμενο, αλλά για να αφήσει πίσω του ένας λαός την καμένη γη, χρειάζεται να στηριχθεί από τον ουμανισμό και τον πολιτισμό· έννοιες οι οποίες, στις μέρες μας, στις εποχές μας, έχουν ξεχαστεί, όπως το γέρικο δέντρο σε άνυδρο χώμα, που παλεύει να μη χάσει τους χυμούς του, να διατηρήσει τα φύλλα και τις ρίζες του, διαφορετικά π ε θ α ί ν ε ι! Ακριβώς όπως γίνεται με τις έννοιες, τις ανθρωπιστικές δράσεις και τις αναφορές σε αυτές, που κινδυνεύουν να εξαφανισθούν, αν τεθούν στο περιθώριο της λήθης…
* Ο πίνακας είναι Έργο της Κατερίνας Σαμαρά