Στην επόμενη γωνία είναι η Ανάπτυξη και περιμένει να πέσουμε στην αγκαλιά της; Μετά πέντε χρόνια σφοδρής κρίσης, ένα «κανονικό» (για να μεταχειριστώ μια λέξη του συρμού…) πολιτικό σύστημα θα είχε κουραστεί να λέει ψέματα. Και η αλήθεια είναι ότι το 2014 θα είναι σκληρότερο από το 2013, ακόμη κι αν δεν μειωθεί το ΑΕΠ, δεν αυξηθεί η ανεργία, διατηρηθεί το πρωτογενές πλεόνασμα, με μηδενικό έλλειμμα στο ισοζύγιο πληρωμών. Γιατί όσο περισσότερο διαρκεί η σημερινή κατάσταση, τόσο βαρύτερα αισθητές και δυσχερέστερα αναστρέψιμες γίνονται οι συνέπειές της. Αλλά, χωρίς αλλαγή ρότας, θα υπάρξει (και) επιδείνωση των μεγεθών.
Με τη νέα φορολογία επιχειρήσεων, π.χ., οι μικρές επιχειρήσεις με εισόδημα μέχρι 40.000 ευρώ οδηγούνται σε πνιγμό. Οι εταίροι μιας ομόρρυθμης εταιρείας που έβγαζε 40.000 ευρώ, λογικά πλήρωσαν για το 2012 φόρο 4.000 ευρώ και οι δύο. Με την επιβολή φόρου 26% από το πρώτο ευρώ (λόγω κατάργησης του αφορολογήτου) και την προκαταβολή φόρου 55%, φέτος θα πληρώσουν 13.500 ευρώ. Μια ατομική επιχείρηση με εισόδημα 10.000 ευρώ πλήρωνε 500 ευρώ. Φέτος θα πληρώσει φόρο 2.600 ευρώ και, μαζί με την προκαταβολή, 4.000 ευρώ περίπου. Χιλιάδες επιχειρήσεις θα κλείσουν. Το γνωρίζουν οι φοροτεχνικοί – είναι απλή αριθμητική.
Ακούγεται παράλογο, αλλά το ιδεολόγημα της τρόικας ότι η εκκαθάριση της αγοράς από μικρές επιχειρήσεις είναι προϋπόθεση για την πάταξη της φοροδιαφυγής, έγινε αποδεκτό. Πρόκειται για σκληρή νεοσυντηρητική πολιτική η οποία, επιπλέον, είναι έκδηλα αδιέξοδη, καθώς συνδυάζεται με απουσία εναλλακτικών πολιτικών ανάπτυξης. Ακούγονται, π.χ., ρητορείες περί εξωστρέφειας. Ομως, παρά την εξαΰλωση των μισθών, όποιος παράγει εξωθείται να μετοικήσει εκτός Ελλάδας, κυρίως λόγω του υπερβολικού κόστους ενέργειας. Η μεταποίηση τσακίζεται και η ανεργία διευρύνεται (και χωρίς απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων…) προκειμένου να επιδοτούνται τα κέρδη μεσαζόντων του φυσικού αερίου και αεριτζήδων των ανανεώσιμων πηγών. Τον Νοέμβριο οι εξαγωγές μειώθηκαν 22,6%. Εφόσον καταστρέφεται η παραγωγή, τι θα εξάγουμε;
Το 2014, στην καλή περίπτωση το ΑΕΠ θα αυξηθεί 1 δισ. ευρώ (θα μείνει 45 δισ. κάτω από το 2008) και η ανεργία θα μειωθεί κατά 15.000 (στους 1.332.000 ανέργους). Σε αυτήν την προοπτική, δεν είναι διατηρήσιμο το πρωτογενές πλεόνασμα – το ούτως ή άλλως εύθραυστο, λόγω του κοινωνικά άδικου (ισοπεδώθηκαν όλα προς τα κάτω, χωρίς αξιολογήσεις…) και οικονομικά καταστροφικού (οι δημόσιες επενδύσεις έμειναν οι μισές του 2008…) τρόπου με τον οποίο επιδιώκεται. Το δημοσιονομικό πρόβλημα δεν επιλύεται με τεχνάσματα «τύπου ΕΡΤ» (εισπράττει 190 εκατ. για να αποδώσει ως πλεόνασμα τα 90…), με αυτά απλώς παραπέμπεται η λύση του σε μια επόμενη κυβέρνηση. Αλλά, χωρίς δυναμική ανάκαμψη, σε ορίζοντα δύο ετών το ασφαλιστικό θα τείνει να ανατινάξει όποια δημοσιονομική ισορροπία έχει επιτευχθεί.
Η ελληνική κοινωνία, τελικά, ωθείται να προσδοκά ένα θαύμα από τις αγορές, με την παραπειστική προπαγάνδα που εμφανίζει ως περιζήτητα τα ελληνικά ομόλογα (κάτι που «δεν καταλαβαίνει» η PIMCO…). Η αλήθεια είναι ότι η άπειρη ρευστότητα που με σχεδόν μηδενικά επιτόκια διοχετεύουν οι κεντρικές τράπεζες των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας και η ΕΚΤ, αναζητεί κερδοφόρες τοποθετήσεις. Οταν κρίνεται ότι οι αποδόσεις που προσφέρουν κάποιες χώρες του ευρωπαϊκού νότου (διπλάσιες από των ΗΠΑ…) αντισταθμίζουν τον κίνδυνο, τα διεθνή κεφάλαια τοποθετούνται. Π.χ., στην Ιρλανδία, που έχει μικρό κίνδυνο, μεγάλα πλεονάσματα, έχει βγει από το πρόγραμμα διάσωσης και αναζητεί δάνεια κυρίως για το 2015. Ετσι, η Ιρλανδία οδηγεί την υποχώρηση των αποδόσεων των ομολόγων όλου του ευρωπαϊκού νότου. Αυτή δεν είναι στην κόψη του ξυραφιού – κι εμείς δεν είμαστε Ιρλανδία.
Χρειαζόμαστε ξένα κεφάλαια. Χωρίς αυτά δεν γίνεται οικονομική ανάπτυξη. Για να τα προσελκύσουμε, προϋπόθεση είναι να διαμορφώσουμε ένα εθνικό σχέδιο ανασυγκρότησης, που θα έχει την έγκριση του ελληνικού λαού και θα είναι πειστικό στους ξένους επενδυτές. Μια «κανονική» κυβέρνηση, λοιπόν, θα καλλιεργούσε πνεύμα εθνικής συνεννόησης και θα αναλάμβανε πρωτοβουλίες στην κατεύθυνση κατάρτισης ενός τέτοιου σχεδίου. Θα απέτρεπε την κινδυνολογία ότι η αξιωματική αντιπολίτευση επιδιώκει την έξοδο της χώρας από το ευρώ ή (χειρότερα…) ότι εναγκαλίζεται την τρομοκρατία. Δεν θα χρησιμοποιούσε, ποτέ, διεθνές βήμα για να κατηγορήσει τους πολιτικούς αντιπάλους της – θα ακολουθούσε την παράδοση εθνικής αξιοπρέπειας των ελληνικών κυβερνήσεων. Και θα είχε την ικανότητα να διακρίνει πότε πλήττονται οι πολιτικοί της αντίπαλοι και πότε πλήττεται η ίδια η χώρα. Θα έλεγε στους ακραίους της παράταξής της: «Γιατί, άραγε, ένας ξένος να ρισκάρει να επενδύσει στην Ελλάδα, αν του λέτε ότι η (πιθανόν) επόμενη κυβέρνηση θα σύρει τη χώρα εκτός ευρώ και θα είναι ανεκτική στις τρομοκρατικές οργανώσεις;». Και θα τους απομόνωνε.