Σαν σήμερα το βράδυ, πριν σαράντα εννιά χρόνια. Πριν μισό σχεδόν αιώνα. Το ένα τέταρτο, δηλαδή, των διακοσίων χρόνων της ύπαρξης του νεοελληνικού κράτους. Και η μεγαλύτερη περίοδος αδιατάρακτης δημοκρατικής πορείας στην ιστορία αυτού του κράτους. Μιας πορείας, που, παρά τις διαφορές, τις συγκρούσεις, τους φανατισμούς, τις αναταράξεις και τους κλυδωνισμούς, ποτέ δε βγήκε από την κοίτη της ομαλής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Ίσως και γι αυτό –πέρα από την προσωπική ανάμνηση- επαναλαμβάνω, τέτοιες μέρες, αυτή την ιστορία: ως υπενθύμιση της αξίας αυτής της δημοκρατικής πορείας αλλά και της συμβολής όλων εκείνων των ανθρώπων -όχι μόνο πολιτικών-, που προέρχονταν από διαφορετικές παρατάξεις, στην υπεράσπιση και τη διατήρηση της.
(Παρενθετικά, δεν είναι άνευ νοήματος το να εξάρουμε την απόφαση της Προέδρου της Δημοκρατίας να ματαιώσει την αυριανή Γιορτή της Δημοκρατίας. Η συναίσθηση, που μεταφράζεται στο ότι δε γιορτάζουμε -όσο σημαντικός κι αν είναι ο λόγος του εορτασμού- την ώρα που συμπολίτες μας πενθούν, αγωνίζονται ή κινδυνεύουν είναι κι αυτή δείγμα δημοκρατικής αντίληψης).
Το πρώτο πλακάτ της Μεταπολίτευσης και η Κίττυ Αρσένη (Και πάλι)
Τρίτη, 23 Ιουλίου 1974, βραδάκι. Το νέα έχουν διαδoθεί: η χούντα καταρρέει, έρχεται ο Καραμανλής. Η «Βραδυνή», που την είχε κλείσει η δικτατορία, προλαβαίνει άρον άρον και τυπώνει χιλιάδες φύλλα, μονοσέλιδα, με την εικόνα του Καραμανλή και τον τίτλο «ΕΡΧΕΤΑΙ!». Τα κόμματα της Αριστεράς συνεδριάζουν για να καθορίσουν τη θέση τους.
Εμείς τι κάνουμε; «Εμείς»: δηλαδή ο «Τομέας Πολιτισμού» του ΚΚΕ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ, που τότε, στην παρανομία ακόμη, μέτραγε καμιά τριανταριά μέλη. Ένας καθόλου ευκαταφρόνητος αριθμός, για την εποχή. ("Τομέα", που τότε τον λέγαμε, κατά την κομμουνιστική παράδοση "Αχτίδα" -λες κι είμασταν φωτοβολημένοι από κάποιο "κέντρο" και προς τα κάπου εκπέμπαμε τα "μηνύματα" μας ... Εν πάση περιπτώσει αυτό γρήγορα άλλαξε -όχι σαν κάτι άλλα ...).
«Εμείς», λοιπόν, τι κάνουμε; (Οι "άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών" -κατά την άλλη παραδοσιακή καραμέλα, που ταύτιζε την καλλιτεχνική δημιουργία με τον πολιτισμό...). Πώς, στην ουσία, αντιμετωπίζουμε την πτώση της χούντας -και πώς αντιδρούμε; Την απόφαση πρέπει να την πάρουν, στιγμιαία σχεδόν, δύο άτομα: η Κίττυ Αρσένη, ως επικεφαλής του «Τομέα» και ο υποφαινόμενος, ως μέλος της ΚΕ, υπεύθυνος για τον περί ού ο λόγος «Τομέα». Και, προφανώς, η Κίττυ και ο υποφαινόμενος «αποφασίζουμε» -συντονιζόμενοι και με το πλειοψηφικό ρεύμα που είχε τότε δημιουργηθεί στο Κόμμα- πως πρέπει να χαιρετίσουμε την πτώση της δικτατορίας -σε πλήρη αντίθεση με το ΚΚΕ και το ΠΑΚ, που το μεν πρώτο μιλούσε για «τι μπρόκολα, τι λάχανα», ο δε Αντρέας για «αλλαγή νατοϊκής φρουράς». Αλλά και να πιέσουμε ώστε να κερδίσουμε ό,τι μπορούμε παραπάνω, στο πλαίσιο των νέων, διαφαινόμενων, δημοκρατικών, συνθηκών. Κι αυτά να τα διαμορφώσουμε σε σύνθημα. Εμ, έλα που η «απόφαση» μας έπρεπε και να εγκριθεί από το τότε Πολιτικό Γραφείο του κόμματος. Ευτυχώς, ο υπεύθυνος εκ μέρους του Πολιτικού Γραφείου ήταν ο Γρηγόρης Γιάνναρος –και κατ’ επέκταση ο Λεωνίδας Κύρκος. Πράγμα που σήμαινε πως πήραμε τάχιστα και την «έγκριση» του κόμματος.
Κι έτσι βρεθήκαμε, η Κίττυ κι εγώ, να φτιάχνουμε, με τη βοήθεια του χεριού και του πινέλου του Αλέκου Λεβίδη και με τη συμμετοχή της Ειρήνης Λεβίδη, στη «Στροφή», το βιβλιοπωλείο τους, στη στοά του "Κεντρικού", το πρώτο πλακάτ της μεταπολιτευτικής εποχής. Ένα πλακάτ που από τη μιά μεριά έγραφε ΖΗΤΩ Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ! -ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΑΠ’ ΟΛΑ ΤΑ ΚΟΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ, κι από την πίσω ΛΕΥΤΕΡΙΑ ΣΤΟΥΣ ΗΡΩΕΣ ΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΟΥΣ ΚΑΙ ΕΞΟΡΙΣΤΟΥΣ.
Μ’ αυτό, λοιπόν, το χαρτονένιο πλακάτ, 1,50 Χ 1,20 περίπου, καρφωμένο σ’ ένα πρόχειρο κομμάτι ξύλο από τα ράφια του βιβλιοπωλείου, μπήκαμε κι εμείς κι άλλοι "δικοί" μας -μαζί, δειλά-δειλά, και κάποιοι παράνομοι μέχρι τότε "Ρηγάδες", ο Χρήστος, ο Βίκτωρας, ο Αντρέας, ο Μάνος ...- στη συγκέντρωση στο Σύνταγμα, όπου κυριαρχούσε το «Ε-Ε-Έρχεται» με τα εκατοντάδες εξώφυλλα της «Βραδυνής» με την εικόνα του Καραμανλή. «Εμείς», οι σταμπαρισμένοι αριστεροί.
Και τότε συμβαίνει κάτι παράξενο: όχι μόνο παραμερίζουν, ανοίγοντας μας δρόμο αλλά και μας υποδέχονται θερμά. Διασχίζουμε έτσι το πλήθος, με την Κίττυ μπροστά, στην οποία, σχεδόν, υποκλίνονται. Μπροστά σε μία σπουδαία γυναίκα, άγνωστη στους περισσότερους –αλλά και που μόνο η αυστηρή, δωρική παρουσία της, επέβαλλε το σεβασμό.
Κάθε, λοιπόν τέτοια μέρα, αυτή η εικόνα έρχεται στο μυαλό μου: εκείνο το πρώτο πλακάτ και η περήφανη κορμοστασιά της Κίττυς Αρσένη να διασχίζει το πλήθος μέχρι την κορυφή της πλατείας Συντάγματος.
ΥΓ. Την ιστορία την έχω ξαναπεί, όπως προανέφερα. Οι πρόσφατες όμως απώλειες φίλων και συντρόφων και όσες αναμνήσεις έχουν ανακαλέσει σε πολλούς, (αλλά και κάποιες διαστρεβλώσεις που εμφανίστηκαν, από διαφορετικές πλευρές, παρέα με διάφορες ύβρεις περί "μεταμεληθέντων" ή "ανανηψάντων" αριστερών), είναι που με ώθησε να την ξαναπώ. Ιδίως όταν πολλοί από τους φίλους που έφυγαν ήταν από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της άποψης πως η πτώση της Δικτατορίας αποτελούσε από τη μία μέγιστη τομή στην Ιστορία της χώρας και από την άλλη αφορμή για την «ενίσχυση και διεύρυνση της Δημοκρατίας», η οποία θα συσπείρωνε τη μέγιστη πλειοψηφία των δημοκρατικών δυνάμεων, «ασχέτως των ιστορικών αφετηριών του κάθε σχηματισμού». Άποψη που λίγο μετά οδήγησε στη διαμόρφωση της κατασυκοφαντημένης ΕΑΔΕ –της Εθνικής Αντιδικτατορικής Δημοκρατικής Ενότητας. Της οποίας όμως η λογική δεν άντεξε και πολύ –και στις "έξωθεν" επιθέσεις αλλά και στις εσωκομματικές υπονομεύσεις. Αυτή όμως είναι μια τελείως άλλη ιστορία.
Από ανάρτηση στο Facebook