Τυχαίνει να ζω σε πραγματικό χρόνο τις επιπτώσεις που έχει η ανερμάτιστη διαχείριση του προσφυγικού σε τοπική κοινωνία, όπου σωρεύονται μετανάστες με χαοτικό τρόπο. Αυτό που συμβαίνει τώρα, κυρίως σε ορισμένα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, όπως το δικό μου (Σάμος) σχεδιάζειη κυβέρνηση να το λύσει με την ευρηματικότατη τακτική της «αποσυμφόρησης» δια της διασποράς των μεταναστών των υπερφορτωμένων νησιών σε μικρότερες ομάδες ανά την επικράτεια και κυρίως την στεριανή Ελλάδα.
Σάμπως το πρόβλημα να είναι η «συσσώρευση» ενώ στην πραγματικότητα το πρόβλημα είναι η συμβίωση με τους τοπικους πληθυσμούς, ανεξάρτητα της αριθμητικής σχέσης των δύο μερών. Η πυκνότητα είναι το εύκολο σύνθημα που οι τοπικές αρχές εφεύραν για να αναδείξουν την ιδιαιτερότητα της περίπτωσής τους και να εισπράξουν εύκολα χειροκροτήματα των ψηφοφόρων τους που έχουν χώσει βαθιά το κεφάλι τους στην άμμο για να μη βλέπουν τις δικές τους ενοχές απέναντι στο πραγματικό πρόβλημα. Δεν καταλαβαίνουν οι ανόητοι, ότι η πυκνότητα είναι ένα εντελώς σχετικό κλάσμα, που εξαρτάται όχι μόνο από τη σχέση γηγενών και ξένων, αλλά και από την γεωγραφική έκταση στα όρια της οποίας ορίζεται η σχέση αυτή. Ο προσδιορισμός της γεωγραφικής βάσης μπορεί να φαίνεται αυτονόητος στην περίπτωση του νησιού, αλλά κάθε άλλο παρά αυτονόητος φαίνεται, όταν το ζήτημα μεταφερθεί στην στεριανή Ελλάδα. Ήδη η ανοησία αυτού του λογαριασμού φάνηκε από τις πρώτες μέρες, όπου οι κατοικοι χωριού των 330 κατοίκων ξεσκίζουν τα ρούχα τους για το αδιανόητο να εγκατασταθεί ΚΥΤ 1200 ατόμων στα όρια του χωριού τους. Υπό την έννοια αυτή, και μόνη εγκατάσταση των ΚΥΤ αποδεδείχνει ότι η τοπική μας κουλτούρα είναι γενικώς «νησιωτική» και ότι κάθε χωριό και πόλη θεωρεί ότι ορίζεται με αόρατα νησιωτικά όρια, είναι ένα …στεριανό νησί. Η συμπεριφορά αυτή είναι σχεδόν αυτονόητη για κοινωνίες βαθιά ξενοφοβικές μαζί με τα συμπαρομαρτούντα. Γιαυτό, και η διασπορά των ΚΥΤ στην στεριανή Ελλάδα, απλώς θα διασπείρει και την σύγκρουση γηγενών και επύλιδων σε όλη την έκταση της Επικράτειας. Δεν θα λύσει το κρίσιμο πρόβλημα αλλά θα το διασπείρει και θα το πολλαπλασιάσει. Για να μιλήσουμε κυριολεξίες, η διασπορά απλώς θα εκθρέψει τον εκ-φασιςό στη χώρα ολόκληρη, όπως ο λαϊκισμός του Τσίπρα εξέθρεψε τον εμβληματικό πλέον εκ-τσογλανισμό.
Γιατί, λοιπόν δεν διακρίνουμε αυτή την διάσταση του φαινομένου και δεν κάνουμε απολύτως τίποτα για να αντιμετωπίσουμε τις εξαιρετικά σοβαρές επιπτώσεις της πάνω στο DNA του πολιτικού πολιτισμού μας; Λύσεις υπλάρχουν, και μία από αυτές την «πρπαγανδίζω» τοπικα όπου δραστηριοποιούμε ως ενεργός πολίτης
Ας ονομάσουμε αυτή τη λύση «παροδική ενσωμάτωση» στις τοπικές κοινωνίες. Αυτή η διαδικασία που τελικά ελπίζεται ότι θα οδηγήσει σε μια ειρηνική και προοδευτική στη φύση της συμβίωση των τοπικών κοινωνιών με τους προσωρινούς γείτονές τους θα έχει δύο σπουδαία πολιτικά και πολιτιστικά αποτελέσματα για την ίδια την ελληνικής κοινωνία: (α) θα συμβάλλει για πρώτη φορά σε μια μαζική «εκπαίδευση» του πληθυσμού μας στην πoπολυπολιτισμική συμβίωση, που αναπόφευκτα θα είναι το άμεσα μελλοντικό modus Vivendi, και (β) θα ενοποιήσει του φοβικούς πληθυσμούς μας όχι πάνω στην παρούσα εκφασιστική συνθηματολογία, αλλά πάνω σγτη βάση μια υπερηφάνειας για την σύγχρονη ποιότητα του πολιτσμού μας.
Υπό την έννοια αυτή, το προσφυγικό ενδέχεται να αποδειχτει «ιστορική ευκαιρία» για την προώθηση του πολιτικού πολιτισμού μας στο επίπεδο που απαιτούν οι συνθήκες διαβίωσης και ανταγωνισμού στα πλαίσια της ραγδαία εξελισσόμενης παγκοσμιοποίησης.
Όλα αυτά, όμως, έχουν ελπίδα υπό ένα όρο: Ότι, δηλαδή, μια τέτοια ολοκληρωμένη νέα πολιτική στο μεταναστευτικό θα μελετηθεί χωρίς παρωπίδες και θα σχεδιαστεί με τρόπο που τουλάχιστο δεν θα καταλήγει σε πρακτικές πιέσεις σε βάρος των τοπικών κοινωνιών. Αντίθετα μάλιστα, μπορεί να σχεδιαστεί με τρόπο που να παρέχει ευκαιρίες βελτίωσης της καθημερινότητας των ντόπιων πληθυσμών. Ένα παράδειγμα συστήματος τοπικής διαχείρισης μπορείτε να δείτε εδώ.
Πρέπει πριν από όλα να καταλάβουμε καλά τις αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών στην γειτνίαση των μεταναστών. Ολόκληρη η Ελλάδα, δεν είναι παρά άθροισμα όμορων κοινωνιών, πού όσο μικραίνουν τα όρια τους αυξάνει αλματωδώς η ξενοφοβία με όλα τα συνεπαγόμενα σύνδρομα, που δεν τίποτα λιγότερο από προφασιστικές συμπεριφορές και αντιλήψεις, στην πλειονότητά τους ασύνειδες, αφού τα υποκείμενά τους ποτέ και πουθενά δεν διδάχτηκαν ως πολίτες την έννοια και την σημασία των ιδεολογιών και κοσμοαντιλήψεων. Είναι σίγουρο, ότι όταν δοθεί η ευκαιρία, ένα απελπιστικά μεγάλο τμήμα των πολιτών θα πηδήσει τον φράχτη όπως έκαναν η Ιταλοί και οι Γερμανοί στον Μεσοπόλεμο, σαλτάροντας ακόμη και από τα κομμουνιστικά κόμματα στην αγκαλιά των φασιστών και των Ναζί. Τι σας λέει αν σας πώ, ότι εδώ που δραστηριοποιούμε τα πράγματα έχουν φτάσει στο σημείο, ώστε γνωστές φυσιογνωμίες της τοπικής νατιβιστικής πρωτοπορίας τρομοκρατούν επαγγελματίες με απειλή αλλά και συγκεκριμένες πράξεις μποϋκοτάζ επειδή εδηλώθηκαν με πολιτισμένο τρόπο στο θέμα των μεταστών? Σας θυμίζει, μήπως, τα ψιλοκατορθώματα των Ναζί ενάντια στα καταστήματα των Εβραίων πριν έλθει η Νύχτα των Κρυστάλλων. Ε, λοιπόν, από σημερινό απομεσήμερο δεν αργεί και τόσο να έλθει η νύχτα.
Χαραμάδα αισιοδοξίας υπήρξε η πρόσφατη απόφαση της Κυβέρνησης να χειριστεί με σχέδιο τα ασυνόδευτα προσφυγόπουλα. Τώρα, όλοι αξίει να βάλυμε πλάτες για να σχεδιαστεί και ο χειρισμός των προσφυγικών συγκεντρώσεων σε τοπικό επίπεδο. Δεν αρκεί η θεσμοκρατική οριζόντια πολιτική. Με νόμους και διατάγματα δεν αλλάζουν οι νοοτροπίες και οι συμπεριφορές που έχουν καλουπωθεί με δεκαετιών διεργασίες του πολιτικού συστήματος. Και βέβαια, μια τέτοια στροφή στον σχεδιασμό πολυμεταβλητών πολιτικών στο πεδίο αυτό, δεν μπορεί να γίνει χωρίς ενεργοποίηση του πρόθυμου και ικανού ανθρώπινου δυναμικού των ίδιων των τοπικών κοινωνιών. Λίγο ή πολύ αυτό το δυναμικό, πρέπει να αξιοποιηθεί ως δυναμικό τοπικής αλλαγής που θα καταστήσει διαχειρίσιμο το τοπικό ζήτημα που τώρα φαίνεται ότι φεφεύγει από τον ορθολογικό έλεγχο. Οι πιο αισιόδοξοι πιστεύουμε ότι το προσφυγικό μπορεί να γίνει πρόκληση για το καλό αντί για πρόβλημα πολιτικού εκτραχηλισμού όπως εξελίσσεται τώρα.