Η πρωτοφανής κοινωνική αναταραχή, ενισχυμένη από την σχεδόν μονιμοποιούμενη δημοσκοπική αντιστροφή, πιθανόν να συνιστούν την πρώτη σοβαρά εμπεδούμενη εντύπωση για τη δημοκρατική πτώση της κυβερνήσεως.
Ωστόσο, αν προσπαθήσει να ξεδιαλύνει κανείς αυτό το πολιτικό – κοινωνικό μείγμα της ανατροπής, θα ξεχωρίσει αδρά τρεις επιμέρους συστάσεις:
Η πρώτη, αφορά σε ένα ογκούμενο ρεύμα αναζήτησης ενός ισχυρού προτύπου εκσυγχρονιστικού και μεταρρυθμιστικού λόγου, που θα επαναφέρει στο προσκήνιο τους επανορισμούς του Κράτους, της Πρόνοιας, της ελεύθερης οικονομίας, της Παιδείας αλλά και τις επιχειρούμενες θεσμίσεις των αναζητήσεων, τόσον του συντηρητικού αστισμού όσο και του ριζοσπαστικού κέντρου.
Η δεύτερη, ιχνηλατεί ένα σωρό ιζημάτων του παλιότερου και του πιο καινούργιου λαϊκισμού -λαϊκισμού με διαρκή αλυτρωτικά χαρακτηριστικά- ο οποίος αντιπαρατίθεται με την καθεστωτική νομενκλατούρα με όρους και σταθερές εξαπάτησης από αυτήν.
Η τρίτη, αναφέρεται σε μείζονα αιτήματα επαγγελματικών κλάδων της εγχώριας παραγωγικότητας, αρκετά από τα οποία, αν διασταλούν ώστε να φανεί το μεγαλύτερο υπόβαθρό τους, μπορούν να καταταχθούν στην πρώτη παραπάνω ταξινόμηση, ενώ άλλα, στη δεύτερη.
Κοιτώντας στα κενά διαστήματα ανάμεσα στις κατηγορίες που αναφέρθηκαν, μπορούν να βρεθούν και πρώιμα στοιχεία αντιπαράθεσης του συλλογικού κόντρα στις υπαρκτές συντεχνίες, όποια φορεσιά κι αν ενδύονται αυτές. Κατά συνέπεια, τα χαρακτηριστικά της κρίσης είναι αποκαλυπτικά των χρόνιων αναγκών της ελληνικής κοινωνίας, της αναζήτησης -που δεν είναι δα και τόσο δύσκολη- του μάγματος των σημασιών και των νοημάτων που ενυπάρχουν φανερά ή υπόρρητα στις κοινωνικές δράσεις, μα κυρίως επανατοποθέτησης της χώρας στην ιστορική ροή, καθώς οι ψευδαισθήσεις κάθε χρώματος και χρόνου, τελείωσαν ή τελειώνουν.
Αυτό το ετερόκλητο μείγμα ανατροπής που αναφέρθηκε, θα ξεδιαλύνει καθοριστικά με την πτώση της κυβερνήσεως και την ανεύρεση των καινούργιων πλαισίων συνεννοήσεων και διαφορών ή συγκρούσεων. Ως τότε, θα συνυπάρχει μέσα στο ίδιο κουτί με τις αντιφάσεις, που είναι οι ίδιες μακροχρόνιες αντιφάσεις που υπαναπτύσσουν, ως προς την αλλαγή και τον εκσυγχρονισμό, την κοινωνική εξελικτικότητα.
Στο επόμενο στάδιο, νομοτελειακά θα δοθεί ή οφείλει να δοθεί μια ανελέητη μάχη με την παρακρατική γραφειοκρατία –που πια, από μόνη της αποτελεί ένα ολόκληρο σύστημα πολιτικών και πολιτισμικών αξιών που υποτιμούν το κύρος της ανθρώπινης ύπαρξης και βάλλουν ευθέως εναντίον της- η οποία στηρίζεται στο γράμμα αλλοιωμένων νόμων, αλλά και τους επιβάλλει ως λειτουργικούς κρίκους της κοινωνίας, έτσι ώστε η ίδια να μη χάνει την καθεδρία. Υπό την έννοια αυτή, πράγματι μπορούμε να αναφερθούμε στην ταξικότητά της, που είναι αύξουσα, μη γραμμική ποσοτικά και πολιτικά διαστροφική.
Ουσιαστικά, είμαστε στην απάρνηση ή στην απομάγευση του μαγικού, που ακριβώς επειδή είναι μαγικό και ανορθολογικό, είναι ψευδές. Το ζήτημα όμως είναι το πέρασμα με πολύ, μα πολύ επώδυνο τρόπο, στη ράγα του ρεαλισμού, που δεν θα στερείται φιλοδοξίας και στόχου – το πραγματοποιούμενο όνειρο, όχι το φαντασιακό ανεκπλήρωτο – να αποκτήσει χαρακτηριστικά μονιμότητας και δημιουργικότητας.
Φυσικά, οι αποκαλούμενες γκρίζες ζώνες των καθηλώσεων, δεν είναι δυνατόν να πάψουν να υπάρχουν. Αν συνέβαινε, τότε τα προβλήματα των κοινωνιών θα είχαν επιλυθεί με την εμφάνιση του homo sapiens. Ωστόσο απαιτείται, οι πολιτικές δυνάμεις, μέσα από τις εγκαθιστούμενες νέες αντιλήψεις, να μπορούν να φτιάξουν ένα πλαίσιο μακράς κατίσχυσης του δημιουργικού εκσυγχρονισμού, που θα μπορεί να λειτουργεί ως ανάχωμα, τόσο του εθνοποπουλισμού, όσο και του παρασιτικού και στρεβλωμένου λόγου και ρόλου που είχαν ως σήμερα μερικές παραγωγικές δυνάμεις.
Η διαγραφόμενη πτώση μιας ιδιότυπης και νεοπαγούς κάστας εξουσίας σαν την σημερινή, με διακριτά χαρακτηριστικά της σοβιετικής αντίληψης για το ρόλο του Κράτους και της υποστηρικτικής σ’ αυτό γραφειοκρατίας, θα δρομολογήσει – μάλλον οριστικά πια – τα νέα ποιοτικά και ποσοτικά διακυβεύματα Θεσμών και Οικονομίας, που παράλληλα θα είναι και το εισιτήριο σε μια ανεκτή κανονικότητα.