Το φάντασμα της πολιτικής ορθότητας

Γιώργος Λιγνός 23 Φεβ 2023

Παραφράζοντας  την πρώτη παράγραφο του κομμουνιστικού μανιφέστου σήμερα θα μπορούσαμε να πούμε «Ένα φάντασμα πλανιέται στην Ευρώπη και στην Αμερικη  : το φάντασμα  της πολιτικής ορθότητας.”

Η πολιτική ορθότητα  είναι η νέα δύναμη που επιβάλλει την αποφυγή εκφράσεων ή ενεργειών που πιστεύεται ότι αποκλείουν, περιθωριοποιούν ή προσβάλλουν ομάδες ανθρώπων που μειονεκτούν κοινωνικά ή γίνονται διακρίσεις εις βάρος τους. 

Έτσι αν κανείς  χρησιμοποιήσει απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς  λόγου χάριν για ενα άτομο με νοητική υστέρηση ή  έγχρωμο ή με άλλο θρήσκευμα  ή κατι αλλο που το διαφοροποιεί,  αυτόματα  η λεκτική συμπεριφορά του χαρακτηρίζεται σαν μη “πολιτικά” ορθή και μη αποδεκτή.

Μέχρι εδώ όλα καλά. 

Όμως  δεν φτάσαμε χωρίς κόπο στο σημειο να μην διανοείται κανείς να έχει απόψεις  που  στοχοποιούν ανθρώπους με βάση τα επιμέρους χαρακτηριστικά τους. Χρειάστηκαν πολλοί και σκληροί αγώνες ώστε  να κερδίσουν οι γυναίκες, οι έγχρωμοι και άλλες κοινωνικές ομάδες, αλλά και μειονότητες ισότιμη αντιμετώπιση  απότην κοινωνία. 

Η  ιστορία είναι γεμάτη απο μικρές ή μεγάλες πράξεις, όπως της  έγχρωμης μοδίστρας  Ροζα Παρκς που την 1η Δεκεμβριου του 1955 γυρνώντας κουρασμένη  απο τη δουλειά της αρνήθηκε  να σηκωθεί και να παραχωρήσει την θέση της σε ενα λευκό επιβάτη.  Πέρασε στην ιστορία  επειδή τόλμησε να εναντιωθεί στο νόμο περί φυλλετικού διαχωρισμού.  Ακολούθησαν σκληροί αγωνες που άλλαξαν τις ΗΠΑ και τον κοσμο, αλλά  και με θύματα με αποκορύφωμα την δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. 

Οταν λοιπόν βλέπω σε ξένη σειρά σαν κυρία των τιμών της Ελισάβετ της Α που βασίλευσε τον 16ο αιώνα  μια μαύρη γυναίκα  ενοχλούμαι , όχι επειδή μου χαλάει την εικόνα της λευκής ιστορικής πραγματικότητας, αλλά διαστρεβλώνει την ιστορική αλήθεια και τους αγώνες που χρειάστηκαν ώστε η πραγματικότητα αυτή να αλλάξει. 

Το ίδιο σκέφτομαι  όταν διαβάζω για την νέα σειρά στην αγγλική τηλεόραση  σχετικά με την ζωή της Ανν  Μπολέυν της δεύτερης γυναίκας του Ερρίκου του 8ου την οποία υποδύεται η μαύρη βρετανίδα ηθοποιός Jodie Turner-Smith. 

Προσωπικά πριν από χρόνια δεν είχα πρόβλημα  με παράσταση της Ορέστειας του Αισχύλου απο Γιαπωνέζικο θίασο γιατί δεν αποτελεί αναπαράσταση ενός πραγματικού γεγονότος.  

Ο μύθος λειτουργεί αυτόνομα  και δεν τίθεται θέμα χρώματος ή φυλής των ηθοποιών. Το ίδιο δεν με ενοχλούν οι εικόνες με τον μαύρο Ιησού Χριστό  ή την Παναγία  που βλέπουμε  στην Λατινική Αμερική και την Αφρική. 

Όταν όμως  ακούω για κατεβασμα έργων του Σαίξπηρ  με την κατηγορία του σεξισμού, όπως στο έργο του η Στρίγγλα που έγινε αρνάκι ή τον Έμπορο της Βενετίας που απηχει μια προκαταληψη απένατι στους Εβραιους ενοχλούμαι.  Το ίδιο νοιωθω  και με την κατάργηση της διδασκαλίας  της Οδυσσειας του Ομηρου  σε σχολεία της Μασαχουσέτης με την κατηγορία  ότι το έργο περιέχει σεξιστικές αναφορές και βία.

 Αναρωτιεμαι απο  ποιούς  προσπαθούμε να  προστεύσουμε και από τι . 

Θα  το ξαναπω.  Η ιστορια του ανθρώπου  δεν ήταν η ιστορίαα του λευκού άνδρα αριστοκρατικής καταγωγής.  

Απο εκεί και πέρα όμως  η εξαφάνιση  του ενοχλητικούαυτού παρελθόντος   δεν υπηρετεί τον σκοπό που υποτίθεται υπερασπίζεται.  Αντίθετα συσκοτίζει και καλλιεργεί μια ψευδαίσθηση. Την ψευδαισθηση στο παρελθον

μιας κοινωνίας χωρις μίσος και ρατσισμό

Ο ρατσισμός και οι εχθροπαθείς ιδέες  είναι ακόμα εδώ  και δεν θα  εξαφανιστούν με την βίαιη προσαρμογή της ιστορικής  αφήγησηςκαι την επέμβαση στα πολιτιστικά δημιουργήματα που μας έχουν κληροδοτηθεί.

(Ακούστηκε σαν σχόλιο στην ΕΡΑ1  στην εκπομπή Καθρεφτης του Χρηστου Μιχαηλίδη).