Την Κυριακή 24 Απριλίου, διεξήχθη ο δεύτερος γύρος των Γαλλικών προεδρικών εκλογών, που βρήκε νικητή τον Εμμανουέλ Μακρόν, υποψήφιο του κόμματος ‘Η Δημοκρατία Προχωρά μπροστά.’[1]
Πιο συγκεκριμένα, ο επανεκλεγείς Γάλλος πρόεδρος, έλαβε περίπου το 58% των ψήφων, έναντι του 41% που έλαβε η συνυποψήφια του Μαρίν Λεπέν, πετυχαίνοντας μία συσπείρωση που αρκούσε, παρά το μεγάλο ύψος της αποχής,[2] για να του χαρίσει μία σημαντική εκλογική νίκη, εξέλιξη που του παρέχει την πολιτική ευκαιρία να εφαρμόσει το προεκλογικό του πρόγραμμα (και ακόμη, να ολοκληρώσει μεταρρυθμίσεις που είχαν δρομολογηθεί από την περίοδο της πρώτης του προεδρικής θητείας), αν και κάτι τέτοιο δύναται να συμβεί μέσα σε ένα περιβάλλον κοινωνικών-πολιτικών διαιρέσεων, ή και πόλωσης, και επίσης, μέσα σε ένα περιβάλλον διασποράς της ψήφου προς διάφορες κατευθύνσεις.
Οι επικείμενες βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου και πολλώ δε μάλλον το αποτέλεσμα τους, είναι σε θέση να επηρεάσουν δραστικά τις βασικές κατευθύνσεις της δεύτερης προεδρικής θητείας Μακρόν (ο οποίος χρειάζεται περισσότερη συναίνεση), δείχνοντας και το αν επιβεβαιωθούν σε επίπεδο κοινοβουλευτικής δύναμης και κοινοβουλευτικών συσχετισμών, οι τάσεις ενός ιδιαίτερου τρικομματισμού έτσι όπως διαμορφώθηκε με βάση το εκλογικό αποτέλεσμα του πρώτου εκλογικού γύρου.
Μάλιστα, τόσο η επικεφαλής της ‘Εθνικής Συσπείρωσης,’ η οποία ήδη κινείται με μία κλασική αντι-Μακρονική ρητορική, πιάνοντας το νήμα από την προεκλογική περίοδο, όσο και ο επικεφαλής της ‘Ανυπότακτης Γαλλίας,’ Ζαν Λικ Μελανσόν, έχουν εκκινήσει ήδη τις «εκλογικές τους εκστρατείας»,[3] για να δανεισθούμε τον όρο του Κώστα Κανελλόπουλου, θέτοντας στο πολιτικό επίκεντρο συγκεκριμένα προτάγματα τα οποία άπτονται της καθημερινότητας των Γάλλων πολιτών.
Η κοινωνική συμμαχία που κατάφεραν να συγκροτήσουν ο Γάλλος πρόεδρος και το κόμμα του, υπήρξε ευρεία (σχετικά ευρεία είναι και αυτή της Μαρίν Λεπέν, η οποία, από εκλογική αναμέτρηση σε εκλογική αναμέτρηση, κερδίζει έδαφος, ισχυροποιώντας τη θέση του κόμματος της ως ενός σημαντικού δρώντα της Γαλλικής πολιτικής σκηνής), με τα επιμέρους χαρακτηριστικά της να μην απέχουν από τα μοτίβα (βλέπε και την αποχή), που παρατηρήθηκαν ήδη από τον πρώτο εκλογικό γύρο.
Έτσι, η κοινωνική του συμμαχία υπήρξε κατά βάση γειωμένη μέσα στα μεγάλα αστικά κέντρα,[4] (κάτι που εξισορρόπησε τις απώλειες που υπέστη σε επίπεδο περιφέρειας), σε ικανοποιητικό βαθμό πολυ-συλλεκτική, αν και εδώ η προτίμηση προς την υποψηφιότητα του από συγκεκριμένες κοινωνικές κατηγορίες ήταν εμφανής,[5] εμφανίζοντας μία σχετική ισορροπία μεταξύ των διαφόρων ηλικιακών κατηγοριών.
Η κοινωνική συμμαχία Λεπέν ενέγραψε στο εσωτερικό της ουσιώδεις αποκλίσεις (η αύξηση του ποσοστού της στον δεύτερο γύρο των Γαλλικών προεδρικών εκλογών του 2022, ήταν αξιοσημείωτη). Αυτές οι αποκλίσεις όμως (μία συνοχή ως προς τα κοινωνικά-επαγγελματικά χαρακτηριστικά της ψήφου, υπάρχει), δεν σημαίνουν πως δεν μπορεί να διεκδικήσει, με αξιώσεις μάλιστα, μία καλή εκλογική επίδοση στις βουλευτικές εκλογές, ακριβώς διότι το υπόβαθρο έχει διαμορφωθεί.
Σε ένα οιονεί ρευστό περιβάλλον, δεν μπορούν να γίνουν προβλέψεις, αν και το πρωταρχικό ζητούμενο πλέον για την πλευρά του Γάλλου προέδρου, είναι το να αποτρέψει την εμφάνιση του φαινομένου της χαλαρής ψήφου,[6] η οποία μπορεί να βρει χώρο έκφρασης ως απόρροια της εκτίμησης πως από την στιγμή όπου επανεξελέγη ο Γάλλος πρόεδρος (ο οποίος διεκδίκησε να ψηφισθεί με πολιτικά-αξιακά χαρακτηριστικά), έχουν αρθεί και οι όποιοι κίνδυνοι.
Απόψεις όπως αυτή που διατύπωσε ο πρώην υπουργός Οικονομικών επί συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-Ανεξαρτήτων Ελλήνων, σύμφωνα με τον οποίο για την ενίσχυση της Λεπενικής ακροδεξιάς ευθύνεται ένας ασαφής και μη οριζόμενος από τον ίδιο ‘Μακρονισμός’ (ο ‘Μακρονισμός’ δεν μπορεί να προβάλλεται ως ‘απειλητικό σκιάχτρο’) είναι απλοϊκές, καθότι παραβλέπουν το βάθος και την ευρύτητα των κοινωνικών και πολιτικών αλλαγών που έχουν συντελεσθεί τα τελευταία χρόνια στη Γαλλία, όπως επίσης και το ό,τι το φαινόμενο Λεπέν δεν είναι παροδικό.[7]
[1] Από την επιλογή του τίτλου του κόμματος, διαφαίνεται πως ο Εμμανουέλ Μακρόν, το 2017, χρονιά όπου και διεκδίκησε για πρώτη φορά την προεδρία της Γαλλικής Δημοκρατίας, διεκδίκησε να εμφανισθεί ως ο κυριότερος υπερασπιστής της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας και των αξιών που την διέπουν, σε μία προσπάθεια να οριοθετήσει το κόμμα του πολιτικά και αξιακά, απέναντι κατά κύριο λόγο απέναντι στην ‘Εθνική Συσπείρωση’ της Μαρίν Λεπέν.
[2] Η εκλογική αποχή, υπήρξε ένα από τα μοτίβα της εκλογικής αναμέτρησης για την προεδρία της Γαλλικής Δημοκρατίας (η εκλογική αναμέτρηση για την προεδρία της Γαλλικής Δημοκρατίας είναι μία καθαυτό αναμέτρηση ‘πρώτης τάξης’), στο εγκάρσιο σημείο όπου, ιδίως στο δεύτερο εκλογικό γύρο, η αποχή από την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος, έφερε τα χαρακτηριστικά της γραμμής ‘ούτε-ούτε’: Ήτοι, ούτε Μακρόν ούτε Λεπέν.
[3] Βλέπε σχετικά, Κανελλόπουλος, Κώστας., ‘Η Διαλεκτική κομμάτων και κινημάτων στην ελληνική πολιτική. Το ΠΑΣΟΚ από το αντιδικτατορικό κίνημα στους Αγανακτισμένους,’ στο: Ασημακόπουλος, Βασίλης, & Τάσσης, Χρύσανθος., (επιμ.), ‘ΠΑΣΟΚ 1974-2018. Πολιτική οργάνωση, Ιδεολογικές μετατοπίσεις, Κυβερνητικές πολιτικές,’ Πρόλογος: Σπουρδαλάκης Μιχάλης, Εκδόσεις Gutenberg, Αθήνα, 2018, σελ. 204. Ο Αριστερός πολιτικός και πρώην πλέον υποψήφιος, δεν διστάζει, περισσότερο άμεσα από ό,τι η Μαρίν Λεπέν, να αναφερθεί στο ενδεχόμενο άσκησης κυβερνητικής εξουσίας (κάτι που σημαίνει πως ήδη έχει ξεκινήσει να προσδίδει περισσότερο κυβερνητικά χαρακτηριστικά στο κόμμα του, δίχως κάτι τέτοιο να σημαίνει πως θα εκλείψει ο κινηματικός του χαρακτήρας), κάνοντας λόγο για μία πιθανή συγκατοίκηση του ιδίου, από τη θέση του πρωθυπουργού, με τον Γάλλο πρόεδρο, εξέλιξη που δεν είναι άγνωστη στη σύγχρονη Γαλλική πολιτική κουλτούρα. Οι μετατοπίσεις στη ρητορική Μελανσόν καθίστανται εμφανείς.
[4] Ο Εμμανουέλ Μακρόν, καρπώθηκε εκλογικά σημαντικό μέρος του φόβου κατοίκων των μεγάλων αστικών κέντρων της χώρας, για το τι μπορεί να σημάνει μία ενδεχόμενη εκλογική νίκη της Μαρίν Λεπέν, όσον αφορά τη διατήρηση των βασικών χαρακτηριστικών που διέπουν την Πέμπτη Γαλλική Δημοκρατία, και επίσης, όσον αφορά την ποιότητα ζωής τους. Παράλληλα, ο Γάλλος πρόεδρος εισέπραξε την εκλογική υποστήριξη κατοίκων των μεγάλων αστικών κέντρων της χώρας, καθότι θεωρήθηκε ως ο κατεξοχήν εκπρόσωπος μίας ανοιχτής στον κόσμο, ευρωπαϊκής και κοσμοπολίτικης Γαλλίας, εν αντιθέσει με την συνυποψήφια του, η οποία προσελήφθη ως η εκπρόσωπο της φοβικής και εθνο-κεντρικής Γαλλίας, μίας Γαλλίας ‘κλεισμένης στον εαυτό της.’
[5] Σημαντική υπήρξε η επιρροή του στην κατηγορία των άνω των 65 ετών (το ενδιαφέρον εδώ είναι πως δεν ο Μακρόν δεν ψηφίσθηκε επί τη βάσει μίας μνημονικής και πολιτικοϊδεολογικής εγγύτητας έως ταύτισης, όπως εν πολλοίς συμβαίνει στην περίπτωση του καθ’ ημάς ΠΑΣΟΚ/Κινήματος Αλλαγής), ουσιαστικά δηλαδή, στην κοινωνική κατηγορία των συνταξιούχων, οι οποίοι ψήφισαν μαζικά υπέρ του Γάλλου προέδρου, επενδύοντας συμβολικούς πόρους προς την κατεύθυνση της ψυχο-συναισθηματικής και πολιτικής ασφάλειας, σε ελεύθερους επαγγελματίες και σε στελέχη επιχειρήσεων, εκεί όπου, η «αποκοπή του από τον χώρο των μισθωτών» κύρια του ιδιωτικού τομέα, για να παραφράσουμε ελαφρά τον Παναγιώτη Κουστένη, αναδεικνύει πως στη συγκεκριμένη κοινωνική κατηγορία υπο-εκπροσωπείται πολιτικά, αδυνατώντας να πείσει για την ορθότητα των μεταρρυθμιστικών του προτάσεων, προσλαμβανόμενος από τμήμα αυτής της κατηγορίας ως ο ‘εκπρόσωπος των ελίτ’ (θεωρούμε πως οι προτάσεις του για την μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος και οι μετέπειτα διαδηλώσεις που ακολούθησαν, όξυναν τις ήδη υπάρχουσες τάσεις αποκοπής της πλειοψηφίας αυτής της κατηγορίας από τον Γάλλο πρόεδρο). Βλέπε σχετικά, Κουστένης, Παναγιώτης., ‘Στο λυκόφως (; ) του πράσινου ήλιου: Συγκρότηση και μετεξέλιξη της εκλογικής βάσης του ΠΑΣΟΚ (1974-2015),’ στο: Ασημακόπουλος, Βασίλης, & Τάσσης, Χρύσανθος., (επιμ.), ‘ΠΑΣΟΚ 1974-2018. Πολιτική οργάνωση, Ιδεολογικές μετατοπίσεις, Κυβερνητικές πολιτικές…ό.π., σελ. 310.
[6] Αυτού του τύπου η ψήφος, μπορεί να κινηθεί προς διάφορες κατευθύνσεις, μετακινούμενη είτε προς την αποχή, είτε προς συγγενείς πολιτικούς σχηματισμούς, είτε προς την κατεύθυνση επιλογής κόμματος και υποψηφίου που φαντάζουν στα μάτια ψηφοφόρου και ψηφοφόρων, συμπαθείς.
[7] Βλέπε και, Μανιάτης, Ν. Δημήτρης, ‘Σκηνικό πίεσης στον Τσίπρα εξ αριστερών,’ Εφημερίδα ‘Τα Νέα,’ 28/04/2022, σελ. 12. Ο Γάλλος πρόεδρος στο μεσοδιάστημα μεταξύ των δύο εκλογικών γύρων, κατάφερε να αξιοποιήσει το προβάδισμα του, επιβραδύνοντας την δυναμική που απέκτησε με βάση το αποτέλεσμα του Α’ εκλογικού γύρου, η Μαρίν Λεπέν.