Το εργαστήριο του Φλωμπέρ: ο επιστολογράφος πίσω από τον συγγραφέα

—της Ελένης Κοσμά και του Στέργιου Μήτα—

Ο Γκυστάβ Φλωμπέρ γεννήθηκε σαν σήμερα, στις 12 Δεκεμβρίου 1821

Στο φύλλο της 14ης Μαρτίου 2008 του Times Literary Supplement (TLS), ο πεζογράφος και κριτικός Τζούλιαν Μπαρνς «αποσφραγίζει» τον πέμπτο και καταληκτήριο τόμο της συγκεντρωμένης αλληλογραφίας του Φλωμπέρ (Gustave Flaubert, Correspondance V: Janvier 1876 – Mai 1880, Edited by Jean Bruneau and Yvan Leclerc, Gallimard). Είναι η εποχή που, σύμφωνα πάντα με τον Μπαρνς, ο συγγραφέας φέρει βαρέως τα εύσημά του, απεκδύεται τις λογοτεχνικές ετικέτες και εξαπατά (κατά περίπτωση) ερωμένες και βιογράφους.

Ήδη η επιτυχία της Μαντάμ Μποβαρύ έχει επισκιάσει ασφυκτικά την κριτική αποδοχή των κατοπινών του βιβλίων («σε διαβεβαιώνω, αν μπορούσα να αντέξω οικονομικά, θα το απέσυρα από το πιεστήριο», γράφει ο ίδιος σε μια επιστολή). Ακόμη χειρότερα, θεωρεί ότι η λογοτεχνική ιστορία αρχίζει να στερεοποιείται γύρω του: ο καλλιτεχνικός κόσμος εποικίζεται ενοχλητικά από σχολές και –ισμούς («μια παρέα παλιάτσων που έπεισαν τους εαυτούς τους –και προσπαθούν να πείσουν και μας– ότι ανακάλυψαν τη Μεσόγειο») και ο ίδιος αγωνίζεται πεισματικά να κρατηθεί στα περιθώρια της δημοσιότητας. «Το να δίνεις στο κοινό λεπτομέρειες για τον εαυτό σου», γράφει έξι μήνες προτού πεθάνει, «είναι ένας μπουρζουάδικος πειρασμός στον οποίο πάντοτε αντιστάθηκα». «Δεν έχω βιογραφία», ήταν το διαρκές του μότο απέναντι στην ευγενή αδιακρισία του βιογράφου. Και όμως: η υστεροφημία δεν αντιμετωπίζεται τόσο εύκολα…

Διαβάστε τη συνέχεια στο dim/art