Ο Θουκυδίδης αναφέρει το επιχείρημα των Κορινθίων, προκειμένου να πείσουν τους Σπαρτιάτες, ως εξής: «Και εις την πολιτικήν δε, καθώς και εις τας τέχνας, κατ’ ανάγκην το νέον επικρατεί πάντοτε του απηρχαιωμένου…» (Θουκυδίδου Ιστορίαι, τ. Α, μετ. Ελευθέριος Βενιζέλος, ειδική έκδοση από το ΒΗΜΑ)
Η Αθήνα φυσικά είχε εκσυγχρονίσει τους θεσμούς της προ πολλού, αλλά ας μείνουμε στην ουσία του θέματος χωρίς να χαθούμε στους δαιδάλους εκείνου του τρομερού εμφυλίου πολέμου. Ετσι κι αλλοιώς όλοι έχασαν, κανείς δεν βγαίνει νικητής από έναν πόλεμο.
Ο σημερινός πόλεμος είναι κι αυτός πολυδαίδαλος, απρόβλεπτος, αμφίσημος, πολύπτυχος. Αφορά την οικονομία και την κοινωνία, την πολιτική και τους θεσμούς, το άτομο και το σύνολο, την ιδεολογία και τις συμπεριφορές μας. Η εύκολη λύση είναι η κατασκευή εξωτερικού εχθρού που διευθύνει ντόπιους πράκτορες, η προσφυγή στην οργή, στην ύβρι, στην άρνηση του ορθολογισμού. Ετσι γίνεται στην αρχή, αλλά εδώ το πράγμα πάει να γίνει μόνιμο, καθεστώς, σύστημα. Κι αν το παλιό σύστημα απέτυχε παταγωδώς, το νέο υπόσχεται ακόμα μεγαλύτερες αποτυχίες αφού δεν λαμβάνει υπόψη του τα λάθη και τα πάθη του παρελθόντος.
Χρειάζεται συνεπώς πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων που θα μας βγάλει στο ξέφωτο. Πρόγραμμα συνολικό, που θα καλύπτει τόσο την οικονομία όσο και την πολιτική, τις συμπεριφορές της διοίκησης, των πολιτών και των συντεχνιών. Για να πείσουμε τους απέξω, πρέπει πρώτα να ξέρουμε τί θέλουμε μέσα. Εδώ είναι το πρόβλημα. Ξέρουμε τί θέλουμε; Υπάρχει εγχώριο σχέδιο για μια ανάπτυξη νέου τύπου, αφού το παλιό μοντέλο μας έφτασε στην καταστροφή; Δεν υπάρχει, είναι σαφές.
Και δεν φαίνεται κάτι τέτοιο παρά τις διακηρύξεις. Κι αφού τα ποικίλα και πολλά κόμματα δεν θεωρούν αυτό το έργο ως προτεραιότητα, ήρθε μάλλον η ώρα των επιστημόνων. Μια εθνική επιτροπή με επιστήμονες κύρους, η χώρα διαθέτει πολλούς και ικανούς επιστήμονες, που θα παρουσιάσει ένα εθνικό σχέδιο ανασυγκρότησης.
Όπως συμβαίνει πάντα, για να μην ξεχνούμε τον Θουκυδίδη, κερδίζει όμως αυτός που προβλέπει, που τολμά, που επηρεάζει την πολιτική, αυτός που είναι παρών στις εξελίξεις με δημιουργικές προτάσεις. Γι αυτό θα πρέπει να αναληφθεί τώρα νέα προσπάθεια. Μια προσπάθεια εκπόνησης ενός ελληνικού σχεδίου ανασυγκρότητας και ανάπτυξης. Εχω προτείνει (http://www.neopolitevma.gr) τη συγκρότηση μιας Ομάδας Υψηλού Επιπέδου, υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας, που θα αποτελείται από επιστήμονες κύρους, δηλαδή στελέχη που έχουν γνώση της ελληνικής διοίκησης, της οικονομίας και της κοινωνίας, και που γνωρίζουν ταυτόχρονα την ευρωπαϊκή πραγματικότητα. Ετσι, πέρα από την τρόϊκα και τα Μνημόνια, που δεν έχουν καμμιά αναπτυξιακή διάσταση, θα έχουμε σύντομα, ένα εθνικό σχέδιο για την μελλοντική ανασυγκρότηση της χώρας. Σχέδιο αναπτυξιακό και ρεαλιστικό κι όχι κατάλογο ευχολογίων, σχέδιο με προοπτική κι όχι κίνηση δημοσίων σχέσεων.
Χρειάζεται πρώτα η νηφάλια και αντικειμενική αξιολόγηση της μέχρι τώρα πορείας και ύστερα η επεξεργασία και αποτύπωση των προτάσεων και των δυνατοτήτων για μια έξοδο από την κρίση, σε ορίζοντα τριετίας. Το σχέδιο πρέπει να ορίζει σαφείς προτεραιότητες, να εδράζεται σε ένα οκονομικό μοντέλο προσαρμοσμένο στην ελληνική πραγματικότητα και να προτείνει ρεαλιστικά μέσα για την επίτευξη των στόχων. Πάνω σε αυτό το σχέδιο θα ξεκινήσει στη συνέχεια η δημόσια συζήτηση για τα μέσα, το χρονοδιάγραμμα και τον τρόπο υλοποίησης. Ενα είναι όμως βέβαιο: η κατάσταση είναι έκτακτη, η οικονομία καταρρέει, η κοινωνία δεν αντέχει άλλο, οι προβλέψεις δεν είναι καθόλου ευοίωνες και γι αυτό δεν πρέπει να περιμένουμε κι άλλο, άπρακτοι και άβουλοι.
Υπάρχουν πολλά και άξια στελέχη του ελληνικού επιστημονικού κόσμου και της διοίκησης που μπορούν και πρέπει να συμμετάσχουν αφιλοκερδώς σε μια τέτοια προσπάθεια.
Τώρα είναι η ώρα για δράση.