Αν υπάρχει σήμερα στην Ελλάδα ένας πολίτης που θέλει περισσότερο από όλους το μνημόνιο, τότε υποπτεύομαι ότι αυτός είναι ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας. Κι αυτό χωρίς την παραμικρή διάθεση χιούμορ ή ειρωνείας.
Εν μέρει την «αποκάλυψη» την έκανε ο κ. Βαρουφάκης. Κάποιοι ακραίοι κύκλοι στην Ευρώπη, είπε, ήθελαν πολύ την «Κοσοβοποίηση» της Ελλάδας. Να οδηγηθούμε σε πιστωτική ασφυξία, να κλείσουν οι τράπεζες, να βρεθούμε σε αδιέξοδο και να ξεκινήσει η «αποδόμηση της Ευρωζώνης αρχής γενομένης από την Ελλάδα». Με τη συμφωνία που πετύχαμε, συνέχισε ο κ. Βαρουφάκης, αυτές τις δυνάμεις «τις απομονώσαμε μέσα στο Eurogroup». Τους τη φέραμε δηλαδή.
Ακούγεται ολίγον παρανοϊκό: μια τεράστια συνωμοσία σε βάρος της Ελλάδας που αποτράπηκε την τελευταία στιγμή. Τέτοια ακραία κινδυνολογία δεν την είχε αποτολμήσει κανείς άλλος έως σήμερα. Και μάλιστα τα σχέδια σε βάρος της χώρας εκδηλώθηκαν και μέσα στο Eurogroup! Από ποιον άραγε; Με δεδομένη την κόντρα με τη Γερμανία, ο μοναδικός «ύποπτος» είναι ο κ. Σόιμπλε – τον οποίο, κατά τα άλλα, στην ίδια συνέντευξη ο κ. Βαρουφάκης είπε ότι απολαμβάνει να ακούει. Η Γερμανία λοιπόν θέλει να αποδομήσει την Ευρωζώνη και να διώξει την Ελλάδα από το ευρώ; Δυσκολα. Να επιβάλει τους όρους της; Ναι. Να κάνει το ευρώ στα μέτρα της; Ναι. Ακόμα και να διώξει την Ελλάδα από το ευρώ, να το συζητήσουμε – αν και ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν εκείνος που κατηγορούσε για κινδυνολογία όσους μιλούσαν για Grexit. Οτι θέλει να αποδομήσει την Ευρωζώνη, ωστόσο, πρώτη φορά ακούγεται.
Ας είναι. Δεν υπάρχει λόγος να τα παίρνουμε όλα τοις μετρητοίς. Σημασία έχει να κρατήσουμε πως η κυβέρνηση αναγνωρίζει ότι αναγκάστηκε να δεχθεί το τελεσίγραφο του Eurogroup για να μείνει η Ελλάδα στην Ευρωζώνη. Και ο μόνος τρόπος ήταν να αποδεχθεί και το μνημόνιο. Ανάγκα και θεοί πείθονται…
Oμως αυτή είναι η μία πλευρά. Στην πραγματικότητα ο κ. Τσίπρας θέλει το μνημόνιο και κάνει όλη αυτήν τη φασαρία για έναν κυρίως λόγο: να μπορέσει να κάνει χωρίς πολιτικό κόστος τη ρεαλιστική του στροφή. Oλο το προεκλογικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ και όλη η στρατηγική του στηριζόταν στις παροχές. Ορισμένες είναι δίκαιες και αναγκαίες. Oπως η επέκταση του μέτρου για το ελάχιστο εθνικό εγγυημένο εισόδημα που είχε εισαγάγει η προηγούμενη κυβέρνηση και υιοθέτησε και ο κ. Τσίπρας. Aλλες πάλι δεν είναι τίποτα άλλο από επαναφορά συντεχνιακών προνομίων και αποδόμηση των μεταρρυθμίσεων που έγιναν τα τελευταία χρόνια.
Ο κ. Τσίπρας γνώριζε από την αρχή ότι οι παροχές αυτές είναι αδύνατον να υλοποιηθούν – ιδίως εκτός μνημονίου. Ας φανταστούμε, για παράδειγμα, ότι η προηγούμενη κυβέρνηση είχε καταφέρει να βγει από το μνημόνιο, είχε πάει στην προληπτική γραμμή στήριξης και στηριζόταν στις διεθνείς αγορές για τη χρηματοδότηση της χώρας. Υπάρχει κανείς που πιστεύει πως όταν θα κέρδιζε τις εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε να κάνει αυτά που υποσχόταν, να ανατρέψει το πρόγραμμα των ιδιωτικοποιήσεων, να αυξήσει τις δαπάνες κατά 11 δισεκατομμύρια, να πάρει τον έλεγχο των τραπεζών, να αυξήσει τους φόρους και να συνεχίσει να δανείζεται από τις αγορές; Oχι βέβαια. Eτσι το μνημόνιο δεν είναι παρά το τέλειο άλλοθι για τον κ. Τσίπρα να μην εφαρμόσει το πρόγραμμά του. Να μπορέσει να κατασκευάσει τη θεωρία του «έντιμου συμβιβασμού» μετά από «σκληρή διαπραγμάτευση». Αν καταφέρει να πείσει τους Γερμανούς να μας δώσουν κάποια πρόσθετα κεφάλαια για την αντιμετώπιση της «ανθρωπιστικής κρίσης», τόσο το καλύτερο.
Το παράδοξο είναι ότι για τον ίδιο ακριβώς λόγο, να μην εφαρμόσει δηλαδή ο ΣΥΡΙΖΑ το πρόγραμμά του, επιθυμεί το μνημόνιο και η αντιπολίτευση. Με αυτήν την έννοια ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ένα μεγάλο πλεονέκτημα. Οποια συμφωνία και αν κάνει μπορεί να ελπίζει σε ευρύτερες συναινέσεις. Με ένα μεγάλο «αν» όμως. Στην απόφαση του Eurogroup ορίζεται ρητώς ότι πριν ξεκινήσουν καν οι συζητήσεις για ελάφρυνση του χρέους και μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων θα πρέπει να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση από την τρόικα. Η κυβέρνηση λοιπόν μπορεί να βρεθεί στην ανάγκη όχι απλώς να μην πάρει μέτρα ανακούφισης αλλά αντιθέτως να αναζητά πρόσθετα έσοδα με νέα μέτρα. Oπως είπε ένας άλλος ύστερος ρεαλιστής, ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ κ. Χρυσόγονος, αν δεν βρούμε έσοδα και αν δεν επιστρέψουν οι καταθέσεις στις τράπεζες «δεν μας σώζει τίποτα». Το άτιμο το μνημόνιο είναι δίκοπο μαχαίρι βλέπετε.