* Τρείς μήνες πέρασαν από τη στιγμή που φύγαμε από την κυβέρνηση και, ως κόμμα, βιώνουμε δυο αλληλοτροφοδοτούμενες καταστάσεις. Η πρώτη συνίσταται στη σταθερή και εμφανή αποδοκιμασία του εκλογικού σώματος, για αυτή μας την επιλογή. Όλες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μια συνεχή πτώση των ποσοστών μας, ακόμη και κάτω από τα όρια εισόδου του κόμματος στη Βουλή. Όμως δεν είναι μόνο οι εν γένει ψηφοφόροι που δεν εγκρίνουν την επιλογή μας. Το κόμμα παρουσιάζει πολύ χαμηλή συσπείρωση των ψηφοφόρων του, λένε τα δεύτερα στοιχεία των δημοσκοπήσεων:τουτέστιν η πλειονότητα όσων μας ψήφισαν στις τελευταίες εκλογές, θεωρώντας μεγάλο λάθος αυτή μας την επιλογή δηλώνει πως δεν θα μας ξαναψηφίσει. Το πολιτικό μας ακροατήριο, ο κόσμος που μας ανέβασε από το πολιτικό περιθώριο στο κέντρο της πολιτικής σκηνής, μας εγκαταλείπει.

Η δεύτερη πλευρά της τωρινής μας κατάστασης είναι η εμφανής έλλειψη πολιτικού σχεδίου και ταυτότητας. Οι ανεπαρκείς και αντιφατικές, (με συνεχείς ανακοινώσεις και δηλώσεις) εξηγήσεις μας, γιατί φύγαμε από την κυβέρνηση, ακολουθούνται από τις παλινωδίες μας στις προσπάθειες που κάνουμε να επαναπροσδιορίσουμε την ανάλυσή μας για το πρόβλημα της χώρας και την πολιτική μας πρόταση για τη διέξοδο από την κρίση.

Λέμε, λοιπόν, για να δικαιολογήσουμε τη φυγή μας, πως οι «κυβερνητικοί μας εταίροι» δεν τήρησαν τις συμφωνίες, δεν άκουγαν τις προτάσεις μας, πως η ΝΔ μας ωθούσε προς συντηρητικές ή και αυταρχικές κατευθύνσεις, πως το ΠΑΣΟΚ, λόγω των αδυναμιών του ενέδιδε σ αυτή τη συντηρητική στροφή και άλλα ηχηρά παρόμοια. Μα έτσι είναι σαν να ομολογούμε πως «είδαμε φως και μπήκαμε» στην κυβέρνηση, πως δεν γνωρίζαμε την περιπλοκότητα και τη συνθετότητα της κρίσης, τις δυσκολίες του εγχειρήματος. Κάναμε σαν να μην γνωρίζαμε πως για την έξοδο από το τούνελ έπρεπε να συνδυαστεί η δημοσιονομική προσαρμογή, με την παραμονή στην ευρωζώνη και την ανασυγκρότηση όλων των κρίσιμων τομέων της χώρας: της παραγωγής και της οικονομίας, της διοίκησης, του κοινωνικού κράτους, της ασφάλισης, της υγείας, της παιδείας, του πολιτικού μας συστήματος. Κάναμε σαν να μην γνωρίζαμε πως αυτό σήμαινε λιτότητα, σύντροφοι και πως η προσπάθεια θα ‘πρεπε να ταν τα μέτρα να κατανεμηθούν δίκαια και να προστατευθούν οι πλέον αδύναμοι. Κάναμε σαν να μην γνωρίζαμε πως για να αποδώσουν τα μέτρα απαιτούνταν χρόνος, πολιτική σταθερότητα, ομοψυχία, δημοκρατική ομαλότητα. Κάναμε σαν να μην γνωρίζαμε πως για να γίνουν όλα αυτά δεν υπήρχε άλλος δρόμος , παρά να συνεργαστούμε με αυτούς που είχαν, μεν, την κύρια ευθύνη για την κατάσταση στην οποία έφτασε η χώρα, ήταν όμως , υποχρεωμένοι, και αυτοί, πλέον, να αναθεωρήσουν άρδην τις ώς πριν την κρίση επιλογές τους. Κάναμε σαν να αγνοούμε παντελώς τι υποσχεθήκαμε, τι είπαμε, μπαίνοντας στην κυβέρνηση. Όχι σύντροφοι. Είναι πολιτική αφέλεια να ομολογούμε πως δεν τα γνωρίζαμε όλα αυτά. Είναι υποτιμητικό για όσους από μας πίστεψαν, δούλεψαν, αγωνίστηκαν, για όσους έδωσαν βάση στις υποσχέσεις μας. Δεν δικαιούμαστε να ακυρώσουμε τον εαυτό μας. Όπως δυστυχώς διαπιστώνουμε , δεν μας το συγχωρούν ούτε οι ψηφοφόροι μας !

Μετά την αποχώρηση από την κυβέρνηση μπήκαμε στις παλινωδίες της αναζήτησης του νέου ρόλου μας στα πολιτικά πράγματα και της πολιτικής μας πρότασης για τη διέξοδο από την κρίση. Λέμε πως έχουμε, πλέον, μια συντηρητική, μονοκομματική μάλιστα, κυβέρνηση. Πιστεύουμε πως η κατάσταση αυτή δεν μπορεί να αλλάξει, αλλιώς δεν θα φεύγαμε από την κυβέρνηση. Ωραία ώς εδώ. Μπορεί να υπάρξει και ποια λύση μέσα από την παρούσα Βουλή; Με την παρούσα πλειοψηφία και άλλον πρωθυπουργό; Ποιόν; Πως; Με άλλη πλειοψηφία; Δηλαδή κυβέρνηση Σύριζα, με Ανελ., ένα κομμάτι του Πασόκ και ίσως εμάς; Τολμούμε να το πούμε; Ή πιστεύουμε πως μπορεί να γίνει μια οικουμενική κυβέρνηση, όπως άκουσα το σ. Θόδωρο ( Μαργαρίτη) να λέει κάπου; Μήπως θέλουμε εκλογές ή δεν θέλουμε; Αν ναι , ας πούμε καθαρά τα επιχειρήματά μας. Αν όχι προκύπτει αδιέξοδο και αυτοϋποβιβαζόμαστε στο ρόλο του παρατηρητή και της οιονεί προγραμματικής αντιπολίτευσης. Μιας δύναμης που παρατηρεί, κάνει κριτική και αντιπροτάσεις, ελπίζοντας πως αυτές θα εισακουστούν, από ποιόν άραγε; Από την κυβέρνηση; Μα αυτή δεν αλλάζει πολιτική! Από την τρόικα; Μα δεν διαλεχτήκαμε, ούτε λεπτό μαζί της! Και ποιες ακριβώς προτάσεις; Αμφισβητούμε όσα πριν λίγο λέγαμε και πράτταμε ως κυβέρνηση. Διολισθήσαμε προς τις θέσεις του Σύριζα για το έλλειμμα, για το χρέος. Αναθεωρούμε επιλεκτικά τις θέσεις για τις αποκρατικοποιήσεις. Καταλάβατε ποια θέση έχουμε στο καυτό θέμα της παιδείας; Τι λέμε για τις κινητοποιήσεις στα πανεπιστήμια και για την απεργία των εκπαιδευτικών; Είναι το μείζον πρόβλημα της αναδιάρθρωσης της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, στην παρούσα συγκυρία, η διδασκαλία των αρχαίων και το μάθημα των θρησκευτικών; Μα τα λέμε στο πρόγραμμά μας, αντέτεινε η φίλη μου η Μαρία Ρεπούση, στις κριτικές που της και μας έγιναν. Μα είναι η πολιτική απαγγελία θέσεων; Πιστεύουμε πως ό,τι λέμε στο πρόγραμμά μας βραχυπρόθεσμο, μακροπρόθεσμο, είναι άμεσα υλοποιήσιμο; Φοβάμαι πως λειτουργήσαμε και σε αυτό το θέμα, βολονταριστικά, αριστερίστικα θα λέγαμε. Δηλαδή αποπροσανατολιστικά, δηλαδή λάθος. Ίσως το «κάψαμε» για καιρό μάλιστα.

Τελευταία ομολογώντας έμμεσα, το λάθος μας, την αδυναμία μας να έχουμε μια έγκυρη πρόταση πολιτικής διεξόδου. προβάλλαμε την ιδέα του τρίτου πόλου. Αποκλείσαμε Πασόκ και Βενιζέλο και διαδοχικά προτείνουμε προς κινήσεις και πρόσωπα: έναν αστερισμό περί τη Δημάρ, μια συνεύρεση, συσπείρωση, συμμαχία δεν έχω καταλάβει τι ακριβώς, γιατί η θέση προσαρμόζεται αναλόγως των ιδιαιτεροτήτων του εκάστοτε συνομιλητή.

Διάβασα, άκουσα και το λόγο του προέδρου. Τίποτε καινούριο. Για την ακρίβεια υπάρχει κάτι καινούριο, που πιστεύω πως μόνο εκ παραδρομής και όχι από υπαρξιακή αγωνία αναφέρεται. Είναι η απειλή πως δεν θα στηρίξουμε όσους υποψηφίους δημάρχους θελήσουν να συνδεθούν με «…ειδικά πολιτικά εγχειρήματα..», δηλαδή να συμμετάσχουν στην πρωτοβουλία- όχι τη δική μας- για την κεντροαριστερά. Η θέση μας για την αυτονομία των μαζικών χώρων τροποποιείται: όσοι ασχολούνται με τους μαζικούς χώρους, δεν έχουν δικαίωμα να λειτουργούν ως πολίτες, δεν έχουν δικαίωμα να έχουν πολιτικές προτιμήσεις, δεν έχουν δικαίωμα να δραστηριοποιούνται πολιτικά! Φοβάμαι πως δεν έχουμε αντιληφθεί πως υποκλινόμαστε έτσι προς κάποιες ολοκληρωτικές αντιλήψεις ξένες με την ανανεωτική αριστερά. Δεν κατανοούμε πως έτσι αποδοκιμάζουμε τα ίδια μας τα μέλη που δραςτηριοποιύνται στους μαζικούς χώρους στην αυτοδιοίκηση, στο συνδικαλισμό. Αυτούς που δεν κρύβουν, αλλά προβάλλουν με καμάρι την κομματική και αυτοδιοικητική ή συνδικαλιστική τους ιδιότητα. Όχι άλλα λάθη, όχι τέτοια λάθη.

Σύντροφοι

Η αποχώρησή μας από την κυβέρνηση συνεπάγεται τη μεγάλη πολιτική μας πτώση. Η αγωνία να ανακάμψουμε με κάθε τρόπο , χωρίς να αναγνωρίσουμε το λάθος μας οδηγεί να απωλέσουμε σχέδιο και ταυτότητα. Ήδη αδυνατούμε να αναστείλουμε την πολιτική αιμορραγία μας. Μετράμε απλώς κι άλλες αποχωρήσεις στελεχών και μελών, βιώνουμε ανήμποροι να αντιδράσουμε την πολιτική παραλυσία των οργανώσεων, την αποδόμηση του κόμματος.

Νομίζω πως χωρίς άλλη καθυστέρηση και δολιχοδρομίες πρέπει να αναθεωρήσουμε πλήρως την πορεία μας: να συμβάλλουμε χωρίς ηγεμονισμούς και αποκλεισμούς στη μια και μοναδική προσπάθεια για την συγκρότηση του πολυκεντρικού πολιτικού πλαισίου συσπείρωσης των ευρύτερων δυνάμεων της κεντροαριστεράς.

* Ομιλία στη συνεδρίαση της ΚΕ της 21/9/13