Στις πρόσφατες προγραμματικές δηλώσεις στη Βουλή ο κ. Μητσοτάκης εξήγγειλε την οργανωμένη είσοδο των ξένων πανεπιστημίων στην Ελλάδα, μέσω διακρατικών συνεργασιών, ως ένα πρώτο βήμα στη λειτουργία μη-κρατικών ΑΕΙ.
Είναι θετικό αν έρθουν καλά ξένα πανεπιστήμια στη χώρα μας και στήσουν ολοκληρωμένες εκπαιδευτικές/ερευνητικές υποδομές με μόνιμο ακαδημαϊκό προσωπικό υψηλού επιπέδου, ερευνητικά εργαστήρια και κέντρα, σύγχρονες εκπαιδευτικές μεθόδους κλπ. Θα αναβαθμιστεί συνολικά η τριτοβάθμια εκπαίδευση στη χώρα μας λόγω των βέλτιστων πρακτικών που θα υιοθετηθούν, των διεθνών κέντρων αριστείας που θα δημιουργηθούν, ενώ θα προσελκύσουν φοιτητές από άλλες χώρες (όπως στη Κύπρο) κάτι που θα βοηθήσει και τα ελληνικά ΑΕΙ λόγω των νέων αγγλόφωνων προγραμμάτων σπουδών τους.
Η διεθνοποίηση θα ωφελήσει και τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια αφού ήδη έχουν εξαιρετικές συνεργασίες με ξένα πανεπιστήμια σε κοινά ερευνητικά προγράμματα και ανταλλαγή φοιτητών. Για παράδειγμα στο ΟΠΑ δεχόμαστε ετησίως περίπου 400 φοιτητές από δεκάδες ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, και στέλνουμε τον αντίστοιχο αριθμό φοιτητών μας στα ίδια ιδρύματα, προσφέροντας 70 εξειδικευμένα αγγλόφωνα μαθήματα. Ήδη σταδιακά ξεκινούν και κοινά μεταπτυχιακά προγράμματα ακόμη και με πανεπιστήμια των ΗΠΑ. Η δημιουργία επίσης διεθνών κέντρων ερευνητικής αριστείας θα υποστηρίξει το υπό διαμόρφωση οικοσύστημα καινοτομίας με την έλευση κέντρων ανάπτυξης κορυφαίων επιχειρήσεων, θα δώσει ώθηση στη πολυπόθητη αλλαγή του επιχειρηματικού μοντέλου της χώρας και θα βοηθήσει τη νέα επιχειρηματικότητα.
Θετική είναι η πιθανή εμπλοκή της ΕΘΑΑΕ (Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης) στη διαδικασία αξιολόγησης τέτοιων μόνιμων εκπαιδευτικών και ερευνητικών δομών από ξένα πανεπιστήμια. Η ΕΘΑΑΕ έχει εξαιρετική τεχνογνωσία με την αξιολόγηση και πιστοποίηση των ελληνικών ΑΕΙ, των ακαδημαϊκών τμημάτων και των μεταπτυχιακών προγραμμάτων. Έχει δημιουργήσει ένα πλέγμα πολλαπλών κριτηρίων στην αξιολόγηση όπως η ύπαρξη υψηλής ποιότητας ακαδημαϊκό προσωπικό, σοβαρές ερευνητικές υποδομές και ερευνητικό έργο διεθνώς αναγνωρισμένο, προγράμματα δια βίου μάθησης, πολλαπλάσιο διοικητικό προσωπικό, σοβαρές υποδομές διακυβέρνησης, σύνδεση με τη κοινωνία κλπ.
Καταλαβαίνουμε ότι το στήσιμο τέτοιων ακαδημαϊκών ιδρυμάτων με αυτά τα ποιοτικά κριτήρια θα κοστίσει ακριβά, η φιλοσοφία τους δεν θα είναι μόνο η διάδοση της γνώσης αλλά κυρίως η δημιουργία γνώσης, χρειάζεται αρκετός χρόνος για τη πλήρη ανάπτυξη τους, ενώ είναι αναγκαία η συνεχής αξιολόγηση τους. Υπάρχει όμως ένας ανεκμετάλλευτος πόρος, για την ώρα, οι πάνω από 10.000 Έλληνες ακαδημαϊκοί της διασποράς που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν ποικιλοτρόπως.
Η συγκεκριμένη μεταρρύθμιση πιθανόν επίσης να αναβαθμίσει το παρόν οικοσύστημα συνεργασίας μη πανεπιστημιακών εκπαιδευτικών οργανισμών (π.χ. κολέγια) με πανεπιστήμια του εξωτερικού. Τα κολέγια αυτά για να παραμείνουν στην υπό διαμόρφωση νέα αγορά θα πρέπει να αναπτυχθούν ακαδημαϊκά με το να προσλάβουν μόνιμους καθηγητές υψηλού επιπέδου, να εφαρμόσουν τις γνωστές διεθνώς διαδικασίες επιλογής του ακαδημαϊκού προσωπικού, να στήσουν σοβαρές ερευνητικές υποδομές, να έχουν δομές αξιοποίησης της έρευνας προς όφελος της κοινωνίας και οικονομίας κλπ.
Τα παραπάνω χρειάζονται πολλά κεφάλαια, σοβαρή ακαδημαϊκή τεχνογνωσία και σύγχρονη διακυβέρνηση. Αφού το επιτύχουν αυτό και αξιολογηθούν αποτελεσματικά από εξειδικευμένο ανεξάρτητο φορέα, τότε θα μπορέσουν να παίξουν ενεργό ρόλο στο υπό διαμόρφωση νέο ανταγωνιστικό μεταλυκειακό εκπαιδευτικό περιβάλλον.
Λειτουργούμε ήδη στην οικονομία της γνώσης και των προχωρημένων ψηφιακών τεχνολογιών όπου οι εργαζόμενοι, λόγω των συνεχών εξελίξεων των επαγγελμάτων τους και των πολλών αλλαγών εργασίας, θα πρέπει να είναι σε μια συνεχή εκπαιδευτική διαδικασία σε όλο τον εργασιακό τους βίο. Η σωστή μεταλυκειακή ανώτατη εκπαίδευση πολλαπλασιάζει τη σημασία της αφού δεν θα αφορά πλέον τις ηλικίες των 20 ετών αλλά όλο τον εργασιακό μας βίο. Πριν λίγες ημέρες οργανώσαμε στο ΟΠΑ ένα διεθνές σχετικό συνέδριο (σε συνεργασία με το Stevens Institute of Technology των ΗΠΑ) για το αντικείμενο αυτό και αναλύσαμε το προβληματισμό που υπάρχει στο φλέγον αυτό θέμα διεθνώς.
Σε αυτό το υπό διαμόρφωση νέο εκπαιδευτικό περιβάλλον δεν είμαστε σίγουροι ακόμη τι ρόλο θα παίξει η «επίσημη» (formal) εκπαίδευση και τι η «ανεπίσημη» και πιο προσωποποιημένη με βάση τις εργασιακές ανάγκες. Επίσης θα έχουν μεγάλη σημασία οι εξειδικευμένες πιστοποιήσεις γνώσεων από ιδιωτικούς φορείς σε σύμπραξη με τα ΑΕΙ, ενώ οι μεγάλες ηλεκτρονικές πλατφόρμες γνώσεων και εκπαίδευσης ίσως σε κάποιες περιπτώσεις αντικαταστήσουν τους γνωστούς φορείς εκπαίδευσης.
Οι εκπαιδευτικοί οργανισμοί στην Ελλάδα (ασχέτως δημόσιοι ή ιδιωτικοί) θα πρέπει να παρακολουθούν στενά αυτές τις εξελίξεις, να συμμετέχουν ενεργά στις νέες λύσεις/υπηρεσίες και πρωτίστως να δημιουργούν συνεχώς τη νέα αναγκαία γνώση και να τη προσφέρουν με ένα εύκολο και σωστά παιδαγωγικό τρόπο στους εκπαιδευόμενους.
Όσοι το καταφέρουν αυτό θα έχουν μέλλον. Φαίνεται ότι το υπουργείο Παιδείας βλέπει κατάματα το μέλλον και προγραμματίζει προς όφελος της ελληνικής κοινωνίας.
Πηγή: www.kreport.gr