“Κομματική τυμβωρυχία” και “καπηλεία μιας ανθρώπινης τραγωδίας” κατήγγειλε η κυβέρνηση. Τη “μνημονιακή πολιτική” και την “κυβερνητική αναλγησία” αποδοκίμασε ο ΣΥΡΙΖΑ. Κάθε κόμμα είχε και κάτι να πει, ενώ στα social media έγινε για μια ακόμη φορά διαγωνισμός ατάκας από τους τους κατ επάγγελμα και καθ έξιν ευφυολογούντες. Ενας άγριος και αντιαισθητικός καβγάς για το θάνατο του κοριτσιού που πνίγηκε στις αναθυμιάσεις από το μαγκάλι και πολιτικό μονοξείδιο του άνθρακα που μας ζάλισε: Είναι, άραγε, προτιμότερος ο λαϊκισμός από τον πολιτικό κυνισμό και πόσο βαθιά εμπεδωμένη στην ελληνική πραγματικότητα είναι η τόσο επικίνδυνα απλοϊκή σκέψη;

Και οι δύο πλευρές τα ξέρουν όλα: Και τις αιτίες του προβλήματος και τη λύση, που όμως ούτε τη φέρνουν ούτε έρχεται από μόνη της. Η αντιπολίτευση διεκδικεί τα πρωτεία στην κοινωνική ευαισθησία, η κυβέρνηση στον διαχειριστικό πραγματισμό. Δεν είναι αυτονόητο ότι ένας πολιτικός που επιδεικνύει ή επινοεί συναισθηματισμό θα είναι οπωσδήποτε αποτελεσματικότερος στα οικονομικά από κάποιον που αυτοπροβάλλεται ως τενχοκράτης και doer. Είναι όμως βέβαιο ότι ένας πολιτικός που δεν έχει δυνατότητα ενσυναίσθησης θα αποδειχθεί το ίδιο άχρηστος με έναν ανθρωπιστή που δεν μπορεί να βάλει τάξη ούτε στο δωμάτιό του. Στην περίπτωσή μας, μάλλον συμβαίνει ο ένας να είναι χειρότερος από τον άλλο.

Στο θάνατο της 13χρονης Σάρας δεν υπάρχει μυστήριο. Η μητέρα της είναι άνεργη και στο σπίτι τους έχει κοπεί το ρεύμα εδώ και κάποιους μήνες. Το κορίτσι με καταγωγή από τη Σερβία έπεσε αναμφισβήτητα θύμα της φτώχειας. Οι μαρτυρίες από το σχολείο και τη γειτονιά λένε πως η ίδια και η μητέρα της δεν είχαν μιλήσει για το δράμα τους και δεν είχαν απευθυνθεί στις τοπικές δομές κοινωνικής πρόνοιας. Γιατί άραγε; Μα ασφαλώς από φόβο. Αλλωστε, τώρα, η μητέρα που διώκεται για ανθρωποκτονία από αμέλεια εντέλλεται παράλληλα να φύγει από τη χώρα μέσα σε λίγες μέρες γιατί δεν έχει άδεια παραμονής εδώ.

Η φτώχεια είναι μια κατάσταση που χαλάει το success story και γι αυτό η κυβέρνηση αποφεύγει τα πολλά πολλά σχετικά, προτιμά να διαφημίζει συγκρούσεις με την Τρόικα και τη θετική πορεία των μακροοικονομικών δεικτών. Η φτώχεια είναι επίσης μια κατάσταση στην οποία διαρκώς και επίμονα αναφέρεται η αξιωματική αντιπολίτευση που έτσι κι αλλιώς ψάχνει μόνο τα κακά νέα για προφανείς λόγους. Τα στοιχεία είναι αδυσώπητα και δείχνουν ότι στη χώρα μας έχει πάψει να ισχύει πια ο κανόνας της κοινωνίας των δύο τρίτων και είναι περισσότεροι του ενός τρίτου όσοι οδηγήθηκαν και οδηγούνται στην εξαθλίωση. Η κυβέρνηση κλείνει τα μάτια, η αντιπολίτευση περιγράφει, ποιος θα τους σώσει;.

Στην πατρίδα μας η φτώχεια ήταν πάντα και μέχρι πρόσφατα πολύ περιορισμένη λόγω του υψηλού βαθμού ιδιοκατοίκησης, της οικογενειακής αλληλεγγύης, της μαύρης εργασίας, του πλαστικού χρήματος, των αποταμιεύσεων -τώρα όλα αυτά χτυπιούνται ταυτόχρονα, χωρίς να αντικαθίστανται από κάτι άλλο. Οι άνεργοι πληθαίνουν, οι working poor (εργαζόμενοι με εισόδημα στο όριο της φτώχειας) επίσης, όσοι μπορούν μεταναστεύουν, εκείνοι που δεν μπορούν εγκλωβίζονται. Η μητέρα της Σάρας δεν έβρισκε πια δουλειά στη Θεσσαλονίκη, οι γείτονες λένε ότι ετοιμαζόταν να επιστρέψει με την κόρη της στη Σερβία. Δεν ήταν γραμμένη στα μητρώα του ΟΑΕΔ και δεν απευθύνθηκε στις υπηρεσίες του δήμου ή στην εκκλησία, γιατί το καθεστώς με το οποίο ζει στη χώρα μας είναι θολό και ασαφές, οπότε δεν θα μπορούσε να ρισκάρει την πρόσβασή της στο ελληνικό κράτος πρόνοιας, όποιο υπάρχει.

Το αδιέξοδό μας δεν είναι μόνο η πολύχρονη ύφεση και η λιτότητα αλλά ότι μαζί με την έκρηξη της ανεργίας και τη μείωση των εισοδημάτων έρχεται και η διάλυση ενός στρεβλού, πανάκριβου και ανορθολογικού κοινωνικού κράτους, που όμως δεν αναμορφώνεται/εκσυγχρονίζεται/επανιδρύεται αλλά απλώς κατεδαφίζεται. Παρά τη χρεοκοπία, ασφαλώς και υπάρχουν λεφτά για να βοηθηθούν οι άποροι, εδώ βρέθηκαν τόσα δισ. για τους εργολάβους προκειμένου να ξεκινήσουν τα έργα στους οδικούς άξονες με το οικονομικό κόστος στο Δημόσιο και τα κέρδη στους ιδιώτες. Αλλά δεν υπάρχει η πολιτική βούληση να τραβηχτούν κάποιες κόκκινες γραμμές άλλου τύπου, ότι για παράδειγμα αποκλείεται να μένουν χωρίς ρεύμα αυτοί που δεν έχουν να πληρώσουν, αποκλείεται να πεινάνε παιδιά ή να μην έχουν βοήθεια στο σπίτι ηλικιωμένοι που τη χρειάζονται.

Δεν είναι βέβαιο ότι μπορεί να καταπολεμήσει τη φτώχεια αυτός που φωνάζει περισσότερο ή υπόσχεται τα περισσότερα στους περισσότερους, ενώ είναι εξίσου προφανές ότι μια κυβέρνηση που δεν αναγνωρίζει το πρόβλημα στο πραγματικό μέγεθος και βάθος του δεν έχει καν την ειλικρινή πρόθεση να το αντιμετωπίσει.

Η φτώχεια είναι μια κατάσταση που προκαλεί αμηχανία. Αλλος αρνείται την ύπαρξή της, με πρόσχημα ότι δεν την βλέπει στον κοινωνικό του περίγυρο, πολλοί δεν αντέχουν τη θέα του επαίτη και του άστεγου, κάποιοι δεν θέλουν να ξέρουν γιατί πονάει, ορισμένοι θέλουν να ξέρουν κι ας πονάει, όλοι γνωρίζουν ότι ο νεοφιλελευθερισμός προεξοφλεί ότι τουλάχιστον ένας στους τρεις θα πέσουν από το πλοίο. Γνωρίζουμε ακόμη ότι η αλληλεγγύη των ανθρώπων, όσων, δεν αρκεί για να δώσει τις απαντήσεις, η λύση είναι μόνο πολιτική και όταν υπάρχει λύση υπάρχει πολιτική, διαφορετικά υπάρχει απλώς λογιστική με επικοινωνία ή σκέτη επικοινωνία, λαϊκισμός ή κυνισμός, και στις δύο περιπτώσεις επικίνδυνα απλοϊκή σκέψη: Φταίει το μνημόνιο για το θάνατο της Σάρας ή φταίει η αντιπολίτευση που μιλάμε για τη Σάρα. Το βέβαιο είναι ότι δεν έφταιξε η Σάρα.