Η θύελλα που σάρωσε την Κύπρο στις 15 του Μάρτη του 2013 δεν θα πρεπε να είναι κεραυνός εν αιθρία. Για όποιον είχε στοιχειώδη παρατηρητικότητα και κρίση, τα πράγματα βοούσαν τουλάχιστον τα τελευταία δύο χρόνια. Να θυμηθούμε ότι η Κύπρος εδώ και δύο χρόνια, από τις αρχές του 2011 βρίσκεται εκτός αγορών. Και την ίδια στιγμή δεν σύνηψε οποιαδήποτε δανειακή σύμβαση για να εξασφαλίσει την χρηματοδότηση της χώρας. Οι ευθύνες της διακυβέρνησης Χριστόφια είναι συντριπτικές και ασήκωτες. Δημιούργησε ο Χριστόφιας την εντύπωση ότι δεν είχε συναίσθηση της τραγωδίας που εξελισσόταν. Δεν μπορεί να εξηγηθεί διαφορετικά πως, σε συνθήκες ύφεσης 2% και 3%, προχωρούσε σε οριζόντια αύξηση (χωρίς εισοδηματικά κριτήρια) μισθών και οφελημάτων κατά 6% διογκώνοντας το πρόβλημα.
Είναι ακατανόητο πως, ενώ, όπως ομολογούν τώρα μέσον του εκλεχτού τους Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας Πανίκου Δημητριάδη, γνώριζαν τουλάχιστον εδώ και ένα χρόνο ότι η Λαϊκή Τράπεζα είχε πτωχεύσει, την συντηρούσαν στον αναπνευστήρα, με αποτέλεσμα στο διάστημα από τον Οκτώβρη του 2011 μέχρι τον Μάρτη του 2013 να δημιουργήσει επιπρόσθετες οφειλές στον ELA ύψους 9,5 δισεκατομμυρίων. Είναι ακατανόητο πως, αντί να σταματήσουν την αιμορραγία και την καταστροφή, αναλώνονταν σε «ηρωικές» κραυγές και ψευδοπατριωτισμούς, για τον δήθεν άκαμπτο αγωνιστή Χριστόφια, που ήξερε να λέει ΟΧΙ στην Τρόικα. Στην ουσία εκείνο που έκαναν ήταν να σπρώχνουν τα πράγματα, έτσι που να τα φορτώσουν στην επόμενη Κυβέρνηση, όχι πως η τελευταία, έστω κι αν κυβερνά 30 μέρες, απέφυγε τα σοβαρά λάθη. Γιατί συνειδητοποιώντας την λαϊκή κατακραυγή, ούτε διανοήθηκαν σε νέα υποψηφιότητα Χριστόφια, κάτι που στην πολιτική ιστορία της Κύπρου δεν έχει ξαναγίνει, δηλαδή απερχόμενος Πρόεδρος να μην ξαναδιεκδικήσει την Προεδρία.
Και όταν ξέσπασε η θύελλα, όταν η Τρόικα πρότεινε κούρεμα των καταθέσεων κατά 9,9%, η Κυπριακή Βουλή, χωρίς ούτε μια ψήφο εναντίον (όλοι κατά και ο ΔΗΣΥ αποχή) απέρριψε την πρόταση προτάσσοντας ένα ηρωικό ΟΧΙ, ανάλογο με εκείνο του 2004 που απέρριψε το Σχέδιο Ανάν. Ήταν τότε που οι ανεγκέφαλοι του πολιτικού κατεστημένου άκουγαν επαίνους και μπράβο από τους ομογάλακτους τους της Αθήνας και από τα πρόβατα των κομματικών ακροατηρίων, που συνεπή στην παράδοση, αρνούνται να σκεφτούν και να δουν δύο μέτρα πέρα από την μύτη τους. Είναι εκπληκτικό ότι δημοσκόπηση γνωστής εταιρείας στην Ελλάδα στις 31 Μαρτίου δείχνει το 72% των Ελλήνων να προτιμούν την άτακτη χρεοκοπία της Κύπρου, παρά να έλεγε η Κυπριακή Βουλή ναι την πρόταση της Τρόικα για κούρεμα 9,9%. Ακόμα και οι πιο έντονοι επικριτές της απόφασης της Βουλής, δεν μπορούσαν να διανοηθούν ότι οι έντιμοι κύριοι βουλευτές λέγοντας το ηρωικό ΟΧΙ, δεν είχαν στο μυαλό τους κανένα εναλλακτικό σχέδιο. Και είχαν το θράσος εκ των υστέρων να ισχυρίζονται ότι δεν ήταν δική τους δουλειά να έχουν Σχέδιο Β. Βεβαίως. Δική τους δουλειά είναι να κατεδαφίζουν κάθε ρεαλιστική λύση που προσφέρει διέξοδο, κι όποιον πάρει ο χάρος.
Δεν πέρασαν πάνω από 48 ώρες και οι υπερπατριώτες της Βουλής αναγκάστηκαν να γλύψουν εκεί που ξέρασαν. Και με νέα απόφαση άνοιξαν την πόρτα για κούρεμα 60% και ουσιαστική κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος της Κύπρου.
Και, βεβαίως, όταν τρίφτηκε η μούρη τους, θα πρεπε να ανακαλύψουν νέες επάλξεις για νέους ανένδοτους αγώνες. Έξω από το Ευρώ, φωνάζουν πολλοί. Έξω από την Τρόικα, αλλά μέσα στο Ευρώ!! , μας λέει ο κ. Άντρος Κυπριανού του ΑΚΕΛ. Κι όταν τον ρωτάμε πως γίνεται αυτό, δεν μπαίνει στον κόπο να μας εξηγήσει εμάς τους ανίδεους και σφυρίζει αδιάφορα. Εάν η Κύπρος αποτολμήσει τέτοιο ρεσάλτο, τότε θα έχουμε την Ολοκληρωτική και την Οριστική καταστροφή. Με την Κυπριακή λίρα υποτιμημένη βάναυσα, με τα χρέη μας να πολλαπλασιαστούν σε μια νύκτα λόγω της ανατίμησης του Ευρώ και με τις εισαγωγές νάναι πανάκριβες ακόμα και για τα είδη πρώτης ανάγκης, θα οδηγηθούμε σε συνθήκες μεσοπολέμου. Εκτός αν η έγνοια είναι τα συμφέροντα κάποιων εισαγωγέων που θα θησαυρίσουν με την επιστροφή στη λίρα. Και, ασφαλώς, η έξοδος από το Ευρώ δεν είναι μόνον μια οικονομική απόφαση. Οι πολιτικές προεκτάσεις είναι πασιφανείς και για τους πιο αδαείς, ιδιαίτερα τώρα που μετά από 3 αιώνες πείστηκαν και οι πιο αφελείς, ότι δεν υπάρχει κανένας Μόσκοβος για να μας σώσει και πως από μηχανής θεοί, σ΄ ένα κόσμο στυγνών συμφερόντων, δεν υπάρχουν.
Μια τέτοια κίνηση θα συνιστούσε πήδημα στο κενό, στην πλήρη απομόνωση. Και τότε οι κίνδυνοι και για το φυσικό αέριο και για το κυπριακό θα είναι εφιαλτικοί.
Το προχθεσινό ΟΧΙ της Κυπριακής Βουλής αποτελεί την αντανάκλαση μιας νοοτροπίας που κυριαρχεί στην Κύπρο (και την Ελλάδα) τουλάχιστον από το 2003 όταν το ΑΚΕΛ ανάστησε πολιτικά ότι πιο ακραίο εθνικιστικό και σωβινιστικό υπήρχε στην Κύπρο, με την ανάδειξη του Τάσσου Παπαδόπουλου στην Προεδρία. Από τότε τα πράγματα πήραν τον δρόμο τους. Οι αποφάσεις δεν ήταν προϊόν στάθμισης των ισοζυγίων, των συμφερόντων και των δυνατοτήτων. Κυρίαρχος ήταν ο μαξιμαλισμός, ο εθνικισμός και οι ακρότητες. Έτσι τόσο ο ενταφιασμός του Σχεδίου Ανάν, όσο και το τωρινό ΟΧΙ της Κυπριακής βουλής είναι οι καρποί της ίδιας πολιτικής νοοτροπίας, που μέσα από ψευδοπατριωτισμούς και βερμπαλισμούς μας οδηγεί από το ένα αδιέξοδο στο άλλο.
Δεν υπάρχει καμμιά αμφιβολία πως οι κυρίαρχες δυνάμεις στο Eurogroup επέβαλαν την θέληση τους. Όλοι οι υπόλοιποι του ευρωπαϊκού νότου, έσπευσαν να συμμορφωθούν. Ακόμα και η Ελλάδα δεν άνοιξε το στόμα της να πει δυο λόγια συμπαράστασης μέσα στην δραματική συνεδρία. Έστω για να δώσει μια ανάσα στην Κυπριακή αντιπροσωπεία. Η Κύπρος έχει τεράστιες ευθύνες για όσα έπαθε. Δεν παύει, όμως, να είναι γεγονός ότι αν η Κύπρος δεν συναινούσε στο κούρεμα των Ελληνικών ομολόγων θα γλύτωνε ζημιά 5 δις. Αυτό το ποσό, πλέον τα 4,5 δις του παρατραβήγματος από την ELA που αφορούσε τα υποκαταστήματα των κυπριακών τραπεζών στην Αθήνα και τα οποία ανέλαβε η Κύπρος, δηλαδή ένα συνολικό ποσό €9,5 δις ήταν αρκετό για να αποφύγει η Κύπρος την χρεοκοπία. Γιατί πραγματικά έπρεπε να δοθούν στον κ. Σάλα τα κυπριακά υποκαταστήματα ανακεφαλαιοποιημένα και χωρίς ανοίγματα στον ELA, χωρίς ο ίδιος να συνδράμει; Ή μήπως είναι τυχαία η αύξηση της μετοχής της Τράπεζας Πειραιώς στο Χρηματιστήριο Αθηνών κατά 22%, την πρώτη μέρα που της δόθηκαν τα υποκαταστήματα; Κανένας δεν μπορεί να παραγνωρίσει την δύσκολη θέση της Ελλάδας. Όμως, έστω και για το θεαθήναι, κάποιες κινήσεις έπρεπε να γίνουν.
Έχω την άποψη πως ότι έγινε στην Κύπρο αποτελεί την αρχή και την μέθοδο για αντιμετώπιση των προβλημάτων όλων των ευρωπαϊκών τραπεζών. Από το 2014 η ΕΚΤ θα προχωρεί σε απ΄ ευθείας ανακεφαλαιοποίηση των προβληματικών τραπεζών, χωρίς επιβάρυνση των προϋπολογισμών των αντιστοίχων χωρών. Μου φαίνεται ότι η Γερμανία, που, σε τέτοια περίπτωση, θα υποστεί το κύριο βάρος, αποφάσισε μέχρι το 2014 να καθαρίσει το γήπεδο και να ανακεφαλαιοποιήσει με κούρεμα καταθέσεων όλες τις προβληματικές τράπεζες, έτσι που να αποφύγει η ίδια τον κίνδυνο. Οι επόμενοι μήνες θα δείξουν την ορθότητα του συλλογισμού, αλλά οι δηλώσεις που ξεφεύγουν από κάποιους, ότι η Κύπρος αποτελεί συνταγή και για άλλους, τον ενισχύουν.
Είμαι σίγουρος πως η Κύπρος τελικά θα επιζήσει. Έστω και με πολύ πόνο και πολλές στερήσεις. Το ζητούμενο είναι να μην ξανακάνουμε τέτοια εγκληματικά λάθη. Να μάθουμε από τα λάθη μας. Και να αναπτύξουμε μηχανισμούς, έτσι που η κάθε μετριότητα που αναρριχάται στην εξουσία, με όπλο τον λαϊκισμό, να μην μπορεί να καταστρέφει μια ολόκληρη χώρα και ένα ολόκληρο λαό.
.
.
Ο Μιχάλης Παπαπέτρου είναι πρώην Κυβερνητικός Εκπρόσωπος της Κύπρου στην Κυβέρνηση Γλαύκου Κληρίδη.