Μια που η κυβέρνηση δε μας έχει δώσει ακόμη το στίγμα των προθέσεων της έναντι των δανειστών αλλά και του λαού μας, κι επειδή το τοπίο στη ΝΔ παραμένει θολό, είπα να μην ασχοληθώ σήμερα με την εσωτερική πολιτική επικαιρότητα, αλλά με την διεθνή. Και θα το κάνω με εργαλεία την κοινή λογική και τα δημοσιεύματα του σοβαρού Τύπου. Κάτι λοιπον που φυσικά πέρασε στα ψιλά της εγχώριας δημοσιογραφικής ενημέρωσης είναι πως τα δύο μεγάλα ελικοπτεροφόρα αποβατικά της γαλλικής κλάσης Mistral κατέληξαν τελικά στην Αίγυπτο. Για όσους δε θυμούνται, τέσσερα Mistral είχαν παραγγελθεί και προπληρωθεί από την Ρωσία, και η πώληση των δυο που κατασκευάστηκαν ακυρώθηκε λόγω των γεγονότων στην Ουκρανία. Ρωσία και Γαλλία προχώρησαν σε πολύμηνες εμπιστευτικές διαπραγματεύσεις όχι μόνο για την αποζημίωση που θα λάμβαναν οι παραγγελιοδόχοι, αλλά και για την τελική τα τύχη των πλοίων. Ο Πούτιν, όπως είναι φυσικό, δε θα ήθελε να τα δει να καταλήγουν κάπου όπου θα μπορούσαν να του δημιουργήσουν προβλήματα, όπως ίσως στην Κίνα, και συνεπώς απαίτησε και επέτυχε να έχει άποψη για τον τελικό χρήστη.
Η πάμπτωχη Αίγυπτος του στρατηγού Αλ Σίσι τελευταία εξοπλίζεται με μάλλον φρενήρεις ρυθμούς. Αεροπλάνα και ένα αντιτορπιλικό από τη Γαλλία, πύραυλοι και ίσως πρόσθετα μαχητικά και ελικόπτερα από την Ρωσία, αμερικανικά άρματα μάχης, όλα υλικά που δεν προορίζονται για αντιμετώπιση ανήσυχων βεδουίνων και ισλαμιστών στο Σινά. Και δεν είναι μόνο η Αίγυπτος. Η Σαουδική Αραβία και όλοι οι σύμμαχοι της του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου πραγματοποιούν αντίστοιχες… επενδύσεις. Ειδικά οι Σαουδάραβες παζαρεύουν για μεγάλα αμερικανικά αντιτορπιλικά και έναν τεράστιο στόλο γερμανικών υποβρυχίων. Πιο ανατολικά δε, μεγαλώνει με νέα αεροπλανοφόρα ο Ινδικός στόλος ενώ στο χορό προσπαθούν να μπουν ακόμη κι οι Πακιστανοί. Και τέλος, η εξ ανατολών γειτόνισσα μας κοντεύει να γίνει αστακός σε αέρα, στεριά και θάλασσα, χρηματοδοτώντας αδρά την εγχώρια πολεμική βιομηχανία της. Η περίπτωση όμως των νέων Αιγυπτιακών ελικοπτεροφόρων έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον επειδή ακριβώς δεν φαίνονται να εξυπηρετούν καμία αμυντική ανάγκη. Δεν υφίσταται καμία θαλάσσια απειλή για την χώρα, και δεν έχει κάποιο μακρινό νησιωτικό σύμπλεγμα για να υπερασπιστεί. Τα πλοία αυτά αποσκοπούν αποκλειστικά σε προβολή ιχθύος σε μακρινά μέρη του κόσμου, όμως η Αίγυπτος δεν φαίνεται ως τώρα να έχει τέτοιου είδους φιλοδοξίες. Άρα?
Από τους αρχαιότατους χρόνους, τρείς ήταν οι βασικοί δρόμοι του μεταξιού, οι εμπορικές οδοί που συνέδεαν την Ευρώπη με την Ασία. Ο βόρειος διέτρεχε τα κεντροασιατικά βασίλεια των Κουμάνων, και μέσω του Κιέβου κατέληγε στην κεντρική Ευρώπη. Ο μεσαίος κινούνταν νότια της Κασπίας, διέσχιζε την Περσία και μέσω Βαγδάτης και Δαμασκού ή Χαλεπιού κατέληγε στην Μεσόγειο. Και ο νότιος ήταν θαλάσσιος, από τον Ινδικό ωκεανό και μέσα από την Αραβική και την Ερυθρά θάλασσα, με εξόδους στην Άκαμπα και στην Βασόρα. Ας ξαναέρθουμε λοιπόν στο 2015. Μετά από αιώνες πολιτικών μεταβολών, ενίοτε αναίμακτων αλλά συνήθως ιδιαίτερα καταστροφικών, το εμπόριο ανατολής και δύσης βρίσκεται και πάλι σε οργασμό, και προς το παρόν τίποτε δεν φαίνεται να τον σταματά. Κι επειδή μερικά πράγματα δεν αλλάζουν , όσος καιρός κι αν περάσει, οι τρεις γνώριμοι δρόμοι του μεταξιού έχουν και πάλι μεγάλη ζήτηση. Ο πιο γεμάτος είναι ο θαλάσσιος, με χιλιάδες πλοία να πηγαινοέρχονται μεταφέροντας κυριολεκτικά τα πάντα, συνδέοντας τα λιμάνια της ανατολικής Ασίας με εκείνα της αραβικής χερσονήσου, της ανατολικής Αφρικής και της βόρειας Ευρώπης. Πολλά πλοία, πολλοί κίνδυνοι, κάποιος πρέπει να φυλάγει αυτά τα θαλάσσια περάσματα από πειρατές και δικτάτορες. Μέχρι τώρα αυτή η δουλειά είχε αναληφθεί από τους Αμερικανούς, που αντικατέστησαν τους Βρετανούς. Τώρα όμως οι Δυτικοί φαίνονται να μην μπορούν να ανταπεξέλθουν σ’αυτά τα καθήκοντα και τα κράτη που βρίσκονται πάνω στη διαδρομή, με τα ταμεία τους γεμάτα χάρη στα προηγούμενα χρόνια της ιλιγγιώδους οικονομικής ανάπτυξης, σπεύδουν να καλύψουν το κενό. Ως γνωστό, ό έλεγχος σημαίνει ισχύ. Και χρειάζονται για αυτόν πλοία, πολλά πολεμικά πλοία. Είναι λοιπόν στρατηγική αυτή η μαζική επιλογή και χρηματοδοτείται πιθανότατα από τα πλούσια πετρελαιοπαραγωγά κράτη, με σκοπό την κυριαρχία σε μία ζώνη που εκτείνεται από την ανατολική Μεσόγειο μέχρι τουλάχιστον το κέρας της Αφρικής.
Εδώ όμως ανακύπτει το εξής εύλογο ερώτημα: τι γεωστρατηγική αξία θα έχει η πολυσύχναστη υδάτινη λεωφόρος της Αραβικής Θάλασσας εάν ανοίξουν πλήρως οι άλλοι δύο χερσαίοι δρόμοι του μεταξιού? Ήδη οι κινέζοι διερευνούν έμπρακτα από κοινού με τους γερμανούς τις δυνατότητες τακτικής σιδηροδρομικής σύνδεσης της ανατολικής χώρας με το Αμβούργο ή τη Βουδαπέστη, ενώ η πρόσφατη εξομάλυνσης των σχέσεων του Ιράν με τη Δύση θα προσφέρει τη δυνατότητα ανοίγματος και του μεσαίου δρόμου, ο οποίος καταλήγει στη Μεσόγειο. Το πρόβλημα λοιπόν είναι πως, όσες επενδύσεις και να γίνουν πάνω στις κεντροασιατικές υποδομές , η θαλάσσια οδός θα παραμένει ασυναγώνιστη για όσο θα εκκρεμεί η ένοπλη αντιπαράθεση στην Ουκρανία, και για όσο θα συνεχίζεται η δράση του ISIS στην έρημο που μοιράζονται η Συρία με το Ιράκ. Και φαίνεται πως τελευταία αυτό το διπλό εμπόδιο έχει αρχίσει να γίνεται πολύ ενοχλητικό στους Ρώσους.
Που κολλάει η Ελλάδα σε όλα αυτά? Πρώτα απ’όλα είναι υποχρεωμένη να διαχειρίζεται τις τεράστιες ροές σύρων, ιρακινών μα και ελληνόφωνων προσφύγων. Κατόπιν, τα γεγονότα πιθανότατα θα έχουν μεσοπρόθεσμες επιπτώσεις στο ζήτημα του κουρδικού κράτους και της αλεβίτικης μειονότητας, μια προοπτική που θα καταστήσει την εξωτερική πολιτική της υπό αναβρασμό Τουρκίας ακόμη πιο απρόβλεπτη. Επίσης η αποδυνάμωση του χριστιανισμού στην ανατολική Μεσόγειο συνεπάγεται την εξάλειψη της όποιας προαιώνιας ελληνικής επιρροής στην περιοχή. Και τέλος, όλη αυτή η σοβούσα ένταση αποτελεί στρατηγική πρόκληση για το Ισραήλ, τον μόνο ισχυρό σύμμαχό μας στην περιοχή και το κράτος με το οποίο θα μπορούσαμε να συνεκμεταλλευτούμε και να συνυπερασπιστούμε με αξιοπρεπείς όρους τα όποια υποθαλάσσια ενεργειακά κοιτάσματα. Πολλά, πάρα πολλά τα ζητήματα συγκροτούν ίσως το πιο σύνθετο περιβάλλον ασφαλείας που αντιμετώπισε η χώρα μας από το 1939. Απαιτείται ενεργητικότατο ΥΠΕΞ, υπερδραστήρια ΕΥΠ, νέα αντίληψη λειτουργίας για ΕΛΑΣ και ΛΣ, και φυσικά ένοπλες δυνάμεις στο έπακρο της μαχητικής τους ικανότητας. Με την τωρινή ιδεοληπτική ηγεσία μας, που τόσο εύκολα γελιέται και αιφνιδιάζεται, δεν είμαι και πολύ αισιόδοξος. Ποιος ξέρει, ίσως οι εξ Ατλαντικού σύμμαχοι το πάρουν πιο ζεστά το όλο θέμα…