Το Γεγονός- Στα σκοτάδια του γυναικείου θόλου

Ελισσαίος Βγενόπουλος 26 Ιουν 2022

Όταν μια γυναίκα ψιθυρίζει, σώπαινε και άκου, έχεις να μάθεις πολλά για εκείνην, για σένα, για τις γυναίκες για τον κόσμο ολόκληρο, όταν μια γυναίκα σωπαίνει πλησίασε τα αυτιά της ύπαρξης σου στο στόμα της, τότε είναι που ξεχύνεται σα λάβα η αλήθεια, η ενσυναίσθηση, η εξομολόγηση και  δεν πρέπει να χάσεις αυτή την μοναδική ευκαιρία, δεν έχεις καν το δικαίωμα.

Βρισκόμαστε στην άνοιξη του 1963, με κάμερα στο χέρι η ταινία επίμονα ακολουθεί την Αν, μια φοιτήτρια της φιλολογίας στη νοτιοδυτική Γαλλία κοντά στην Αγκουλέμ. Οι μικροαστοί γονείς την ηρωίδας συντηρούνται από ένα μικρό καφέ. Η ταινία εφάπτεται στο σώμα της  πρωτοεμφανιζόμενης Αναμαρία Βαρτολομέι  και στο μαγνητικό πρόσωπό της και από κει εξετάζει τα προβλήματα των γυναικών και της αυστηρά συντηρητικής Γαλλίας. Α ρε Μάης του ’68 που σας χρειάζεται… Με τη δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία της, η σεναριογράφος, δημοσιογράφος και ακτιβίστρια των δικαιωμάτων των γυναικών για ισότητα Οντρέ Ντιγουάν κέρδισε το Χρυσό Λέοντα στο 78ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας, διασκευάζοντας το αυτοβιογραφικό βιβλίο της Ανί Ερνό.

Η ταινία βασίζεται στη μεταφορά του μυθιστορήματος της Ανί Ερνό. Η Οντρέ Ντιγουάν λέει για την ταινία της «Πιστεύω πως στην τέχνη πρέπει να παίρνεις ρίσκα για να έχει το έργο σου δύναμη. Δεν ήθελα η ταινία να μοιάζει με ταινία εποχής. Διαδραματίζεται στη δεκαετία του '60, αλλά τα θέματα που αγγίζει είναι σημερινά, είναι διαχρονικά. Η ταινία μιλάει για τη σιωπή. Αυτή είναι ίδια σε κάθε εποχή. Αυτές οι ιστορίες μένουν θαμμένες στη σιωπή».

Η κάμερα σαν μικροσκόπιο που εξετάζει ακόμα και το πιο μικρό, το απειροελάχιστο διακρίνει τις ανησυχίες της Αν και στη συνέχεια παρασύρεται από την αναστάτωση και την ταραγμένη της ψυχολογία. Η κάμερα δεν χάνει την ευκαιρία να ρίξει ματιές στη μικρή καταπιεστική κοινωνία της γαλλικής επαρχίας και στην ανάγκη της φοιτήτριας να ξεφύγει από την αφόρητη αυτή κατάσταση και να δραπετεύσει για οπουδήποτε αρκεί να είναι μακριά από αυτή την ανυπόφορα αυστηρή, απάνθρωπα  πνιγηρή κοινωνία. Η Αν φοβάται, αλλά ενστικτωδώς γνωρίζει ότι θα πρέπει να σπάσει το τσόφλι του φόβου, να μην εξαρτάται από κανέναν και τίποτα, για να έχει πιθανότητες να ζήσει ελεύθερη και κυρίως πρέπει να φύγει για να μπορεί να κάνει αυτά που θέλει χωρίς κανείς να την ελέγχει, χωρίς κανείς να της λέει πoιο είναι το σωστό,  να καταφέρει να γευτεί την πραγματική ζωή, γιατί όπως έλεγε ο Μαχάτμα Γκάντι «Η ελευθερία δεν αξίζει τίποτα αν δεν συμπεριλαμβάνει την ελευθερία να κάνεις λάθη».

Εκεί που η Αν προσπαθεί να βρει τρόπους, μακριά από την αφόρητα καταπιεστική επαρχιακή κοινωνία, να ζήσει ελεύθερη και ανεξάρτητη, διαπιστώνει ότι είναι έγκυος. Ο Γολγοθάς μόλις ξεκίνησε και τα όνειρα μόλις μπήκαν στην αλεστική μηχανή του νόμου και της ηθικής, του παράλογου και της αυστηρής συντήρησης, της επιβολής και της απανθρωπιάς. Οι αμβλώσεις εκείνη την εποχή είναι παράνομες, δεν είναι σίγουρο καλά, καλά  αν η ύπαρξη της γυναίκας είναι νόμιμη και η Αν βρίσκεται μπροστά σε τρομερές και αβάσταχτες προκλήσεις. Θα κρατήσει το μωρό και θα χωθεί μια για πάντα στην κουζίνα, από όπου ποτέ δεν θα μπορέσει να ξεκολλήσει ή θα συγκρουστεί με το σύμπαν που για τους γνωστούς λόγους έχει στραφεί με τους νόμους, τα ήθη και τα έθιμα, τις συνήθειες, τη συντήρηση και την αδιαφορία, εναντίον της. Οι γιατροί φοβούνται να βοηθήσουν την Αν, οι καθηγητές της βρίσκονται στον  κόσμο τους, ο κοινωνικός περίγυρος υποκρινόμενος, ασχολείται με την ανάλυση των ποιημάτων του Λουί Αραγκόν, αλλά αδιαφορεί για το τι συμβαίνει δίπλα του, ακόμα και οι φίλες της ηρωίδας μας, πισωπατούν μπροστά σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο και ανοίγουν διάπλατα τα μάτια της αποστροφής.

Το «Γεγονός» είναι ένα φιλμ, που αν και η ιστορία του αναπτύσσεται στη δεκαετία του ’60 η Οντρέ Ντιγουάν φροντίζει να μοιάζει άχρονο και διαχρονικό, σύγχρονο και σημερινό, γιατί σκοπός της είναι να μιλήσει με αφορμή αυτή την ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, για τη θέση της γυναίκας και τα προβλήματά της. Η σκηνοθέτις στήνει ένα δυνατό ψυχολογικό δράμα που με το πέρασμα του χρόνου και παρακολουθώντας τον τρόμο και την απελπισία της Αν μεταμορφώνεται σε μια εξουθενωτική ταινία αγωνίας.

Καλό είναι οι άρρενες συγκάτοικοι αυτού του πλανήτη που και που, για να έρχονται στα ίσια τους, να θυμούνται αυτό που είπε ο Άγγλος φιλόσοφος & πολιτικός Henry St John  «Ο Θεός δημιούργησε τον άντρα, αλλά μετά κατάλαβε πως είναι ικανός για κάτι περισσότερο και δημιούργησε τη γυναίκα».