Η κρίση στην ελληνική Δεξιά και τον κομματικό φορέα της είναι μακροχρόνια. Οι παθογένειές της αντί να αντιμετωπιστούν, κακοφόρμισαν. Ηδη τον Οκτώβριο του 1999, από τις στήλες της εφημερίδας αυτής, είχα χαρακτηρίσει το κόμμα της ΝΔ ως ένα «φθαρμένο προϊόν». Που θα έπρεπε να αλλάξει συθέμελα.
Αυτό όμως δεν έγινε. Τα επικοινωνιακά ρετουσαρίσματα με το άνοιγμα στον «μεσαίο χώρο» επί ηγεσίας Κώστα Καραμανλή, της έδωσαν όντως δύο συνεχόμενες εκλογικές νίκες. Ομως οι βαθύτερες κομματικές παθογένειες παρέμειναν ζωντανές. Αυτές αποδείχτηκαν τραυματικές την περίοδο της κυβέρνησής της. Αυτές οδήγησαν στη συνέχεια τη ΝΔ στη δεξιά και κυρίως τη λαϊκιστική στροφή της, επί ηγεσίας Σαμαρά. Αλλά και στο πρόσφατο πρωτοφανές εκλογικό της Βατερλό του 19%. Δεν ήταν άλλωστε και αυτή καθεαυτή η ηγεσία Σαμαρά προϊόν των διαχρονικά συσσωρευμένων παθογενειών της ΝΔ;
Η ρήξη Σαμαρά – Ντόρας δεν περιόρισε μόνο την εκλογική επιρροή της ΝΔ, αλλά και τη δυνατότητά της να λειτουργεί ως η κεντρική πολυσυλλεκτική δύναμη της κεντροδεξιάς
Τα πολιτικά φαινόμενα δεν αποτελούν ξαφνικές φωτογραφίες της στιγμής. Ριζώνουν μέσα στον χρόνο και διαμορφώνονται σταδιακά. Ανοίγοντας κύκλους. Αναλύοντας σε πολλά βιβλία μου την πορεία του δικομματικού συστήματος, διαπίστωνα τις εστίες της κρίσης του. Αλλωστε αυτή την πορεία παρακολουθεί και το τελευταίο μου βιβλίο: «Ο δρόμος προς την άβυσσο: οι συνέπειες της κρίσης του κομματικού συστήματος 1981-2011». Οπως επισημαίνω, η ΝΔ ήταν για συγκεκριμένους λόγους ο πιο αδύναμος πόλος του δικομματισμού. Ενώ η αναρρίχηση του Σαμαρά στην ηγεσία της αποδείχθηκε καταστροφική για την ίδια και βλαβερή για τον τόπο.
Η ΝΔ δεν έγινε ποτέ ένα σύγχρονο κόμμα της Κεντροδεξιάς, με το βλέμμα σταθερά στραμμένο προς το Κέντρο. Συντήρησε και ανακύκλωσε έναν δεξιόστροφο αρτηριοσκληρωτικό και πελατειακό κομματικό μηχανισμό. Αυτός ο μηχανισμός ήταν ανάχωμα σε κάθε προσπάθεια μεταρρυθμίσεων και τομών στο υπερτροφικό κράτος, το οποίο οδήγησε άλλωστε τη χώρα στην άβυσσο. Ο ίδιος μηχανισμός έκλεισε τις πόρτες σε δυναμικά και επαγγελματικά καταξιωμένα στελέχη, διαιωνίζοντας έτσι και βαθαίνοντας την ένδεια σε πολιτικό προσωπικό. Τέλος, συντήρησε στα σπλάχνα της το λαϊκιστικό, κρατικιστικό και αναχρονιστικό ρεύμα της λεγόμενης «λαϊκής Δεξιάς».
Η πορεία αυτή ήταν αναπόδραστο να οδηγήσει στην οριστική στρέβλωση που συντελέστηκε επί ηγεσίας Σαμαρά. Υπό την ηγεσία του Αντώνη Σαμαρά η ΝΔ, στην κρισιμότερη καμπή για τον τόπο, δεν έκανε μόνο μια «δεξιά στροφή». Το κυριότερο είναι πως προσχώρησε απερίφραστα στον λαϊκισμό.
Οι πυλώνες της νέας ηγεσίας ήταν στελέχη της λαϊκιστικής ΠΟΛ.ΑΝ., της «λαϊκής Δεξιάς», και υπερεθνικιστικών περιθωριακών «Δικτύων». Η γραμμή του κόμματος ήταν να αντιταχθεί ανοιχτά ή υπόγεια σε όλες τις (δειλές άλλωστε) μεταρρυθμίσεις Παπανδρέου. Καταψήφισε τη δανειακή σύμβαση, χωρίς την οποία η Ελλάδα θα χρεοκοπούσε. Αναδείχθηκε στην πιο ανεύθυνη αξιωματική αντιπολίτευση όλης της Ευρωζώνης. Αντί να χτίσει την εικόνα ενός σοβαρού μεταρρυθμιστή και υπεύθυνου ηγέτη, ο Σαμαράς επένδυσε στρατηγικά στο να θωπεύσει συντεχνίες, συνδικαλιστές του δημοσίου τομέα και στο να «πουλάει αντίσταση» στους «ξένους».
Στοιχεία της αρχικής ρητορικής του («δεν γίνομαι συνένοχος στο έγκλημα») παραπέμπουν αυτολεξεί στη φρασεολογία του ΣΥΡΙΖΑ τις ημέρες αυτές. Οταν ο Σαμαράς τελικά αναγκάστηκε να αναδιπλωθεί (και καλώς έπραξε), καθώς κινδύνευε να χρεωθεί τη χρεοκοπία της χώρας, είχε ήδη στρώσει το χαλί για τον ακόμη πιο πρωτόγονο λαϊκισμό του Καμμένου. «Ιδεολογικό παιδί» του Σαμαρά είναι ο Καμμένος. (Οπως άλλωστε ο Τσίπρας είναι «παιδί» του Αλαβάνου.) Οι ψηφοφόροι του Καμμένου και τα στελέχη του «εκπαιδεύτηκαν» στη Σαμαρική ΝΔ.
Η ΝΔ έχει πλέον χάσει κάθε επαφή με τον μεσαίο χώρο. Μια υστερική αντιμεταναστευτική ρητορική έσπρωξε το 9% των ψηφοφόρων της στη Χρυσή Αυγή. Εχασε ψηφοφόρους στον ΣΥΡΙΖΑ. Είναι πλέον ένα κόμμα με τα υψηλότερα ποσοστά ηλικιωμένων ψηφοφόρων. Ενώ η ένδεια σε στελέχη «ειδικού βάρους» έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο.
Ο γράφων στο τελευταίο βιβλίο του και στα άρθρα του της «Ημερησίας» του Σαββάτου ισχυριζόταν επίμονα πως η Σαμαρική ΝΔ οδηγείται σε τραγικά αδιέξοδα. Διαπίστωνα βεβαίως το αυτονόητο. Για να είμαστε όμως δίκαιοι, θα ήταν ταυτόχρονα άδικο και απλοϊκό τα πάντα να πέσουν στους ώμους του «φαινομένου Σαμαρά». Αλλωστε ο τελευταίος δεν είναι παρά ένα υποπροϊόν του «φαινομένου ΝΔ». Και άρα των μακροχρόνιων εστιών φθοράς της ελληνικής Δεξιάς.
Υπό την ηγεσία του Αντώνη Σαμαρά η ΝΔ προσχώρησε απερίφραστα στον λαϊκισμό
Ο Γιάννης Λούλης είναι πολιτικός αναλυτής, επικοινωνιολόγος και συγγραφέας