Το φάντασμα της ισότητας και η αξιολόγηση

Νίκος Δήμου 28 Ιαν 2014

Η Γαλλική Επανάσταση θέσπισε τρεις αξίες: Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφοσύνη. Από τότε η Δεξιά επικαλείται την ελευθερία και η Αριστερά την ισότητα. (Κανείς, δυστυχώς, δεν ασχολείται με την αδελφοσύνη).

Το τραγικό είναι πως οι δύο πρώτες αξίες αποδείχθηκαν αντίθετες. Όσα καθεστώτα προσπάθησαν να πετύχουν την ισότητα, κατάργησαν την ελευθερία. Άρα την δημιουργικότητα. Κάθε είδους: καλλιτεχνική, επιστημονική, επιχειρηματική. Πράγμα που τελικά οδήγησε στην κατάρρευση του Υπαρκτού. (Στην φωτογραφία: υπολείμματα του Τείχους).

Η επιχειρηματική δημιουργικότητα παράγει πλούτο, αλλά μαζί και ανισότητα. Από κει και πέρα, αρκετά κράτη (π.χ. Δανία, Σουηδία) κατάφεραν να πετύχουν αναδιανομή εισοδήματος τέτοια, που να γίνει η κοινωνία τους πιο δίκαια. Γιατί ο μόνος τρόπος να ισορροπήσουν Ελευθερία και Ισότητα είναι μία τέταρτη αξία, ίσως η πιο σημαντική: Η Δικαιοσύνη.

Το φάντασμα της Ισότητας εξακολουθεί να στοιχειώνει την Αριστερά. Έτσι, η δική μας, απορρίπτει την αξιολόγηση στο Δημόσιο, επειδή πιστεύει πως όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι. Διαβάζω στο aristeroblog.gr:

«Τα λογικοφανή υπερασπιστικά επιχειρήματα (υπέρ της αξιολόγησης) βασίζονται ισχυρά στην κυρίαρχη επιβεβλημένη αντίληψη ότι ??δεν είναι οι άνθρωποι ίσοι ή το ίδιο ικανοί’’, (ή το ίδιο εργατικοί – θα πρόσθετα εγώ) η οποία παρουσιάζεται να έχει ισχύ φυσικού βιολογικού νόμου». Και παρακάτω:

«Οι απόψεις που υποστηρίζουν τη φυσική ανισότητα των ανθρώπων (κοινωνικός δαρβινισμός), αποτελούν απολογητική της κοινωνικής ανισότητας, ενώ αυτές που υποστηρίζουν την εκ φύσεως ισότητα οδηγούνται στη θεώρηση της κοινωνικής ανισότητας ως παραβίαση και στρέβλωση της ανθρώπινης φύσης».

Ώστε λοιπόν η ανισότητα είναι στρέβλωση της ανθρώπινης φύσης; Και ο Δαρβίνος κάτι σαν νεοφιλελεύθερος: εξέλιξη με φυσική επιλογή (η «αξιολόγηση» της φύσης) ανταγωνισμός, επιβίωση των ισχυρότερων.

Επειδή δεν θέλουμε η κοινωνία να είναι ζούγκλα, χρειάζεται προστασία στον αδύναμο, και ισότητα όλων απέναντι στο νόμο και στις ευκαιρίες. Αλλά πώς να γίνει– οι άνθρωποι δεν είναι ίσοι στις ικανότητες, ούτε στο ταλέντο, ούτε στον δυναμισμό. Από την στιγμή που δεν το δέχεσαι αυτό, θεσπίζεις την ισότητα προς τα κάτω. Με άλλα λόγια την ισοπέδωση – και άρα την απαξίωση κάθε ατομικής αξίας και δημιουργίας.

Και καταλήγεις να μπλέκεις την ισοπέδωση με την δημοκρατία και να φτάνεις στο εξής τραγικό συμπέρασμα: «Ο αγώνας ενάντια στην ‘’αξιολόγηση’’ [] είναι πάλη για ελευθερία, δημοκρατία και διεκδίκηση ανοιχτών οριζόντων για όλους, κόντρα σε ένα βαθύ σκοταδισμό, ο οποίος εδραιούμενος στην κρατική διοίκηση και ειδικά την εκπαίδευση, στοχεύει να δηλητηριάσει βαθειά το κοινωνικό σώμα».

Καμία αξιολόγηση. Καμία επιλογή. Καμία αξιοκρατία.Όλοι ίσοι. Όλοι κάτω.

Μόνο που η φυσική επιλογή εκδικείται. Κάποιοι γίνονται «πιο ίσοι από τους άλλους». Όχι λόγω ικανότητας – αλλά πυγμής. Και χάνονται μαζί ελευθερία, ισότητα και δικαιοσύνη.