Το Κτηματολόγιο αποτέλεσε εθνική επαγγελία. Στη μεταπολίτευση ετέθη ως στρατηγικός υλοποιήσιμος στόχος. Ηταν καιρός. Η διαχείριση με τους ίδιους όρους νομιμότητας, της ιδιωτικής και δημόσιας περιουσίας, αποτελεί θεμέλιο κάθε σύγχρονου κράτους. Η εικόνα που έχουν οι πολίτες για την πρόοδο του κτηματολογίου, δικαίως, δεν είναι η καλύτερη. Η εικόνα αυτή πρέπει να αλλάξει. Εχουμε επιτέλους τις προϋποθέσεις να γίνει η κτηματογράφηση και ταυτόχρονα να λειτουργήσουμε ένα πλήρες Εθνικό Κτηματολόγιο ώς το 2020.
Α. Γιατί καθυστέρησε
Το σύγχρονο ελληνικό κράτος οργανώθηκε χωρίς να μπορέσει να υπερκεράσει τον τοπικισμό που οδήγησε στην εδραίωση του πελατειακού κράτους. Παράλληλα, η ολοκλήρωσή του πραγματοποιήθηκε μέσω της, κατά περιοχές, χωρικής επέκτασης, με τη μεγάλη ανταλλαγή πληθυσμών στη Μακεδονία, τα ιδιαίτερα ιδιοκτησιακά καθεστώτα στη Θράκη, στα νησιά, στην «παλαιά» Ελλάδα. Οι παράγοντες αυτοί συντήρησαν ένα ανομοιογενές, περίπλοκο ιδιοκτησιακό σύστημα. Οι «ιδιαιτερότητές» του αναδεικνύονται, (για να επιλυθούν), μέσω της κτηματογράφησης, αλλά δυσκολεύουν το έργο. Η εταιρεία Εθνικό Κτηματολόγιο και Χαρτογράφηση Α.Ε. (ΕΚΧΑ) όπως μετονομάστηκε η Κτηματολόγιο Α.Ε. από την ίδρυσή της το 1996 επεδίωξε την κτηματογράφηση της χώρας, αναγκαίο προαπαιτούμενο για ένα σύγχρονο κτηματολόγιο. Ο σημαντικότερος λόγος καθυστέρησης είναι η επιλογή πολλών μικρών, διασπαρμένων ανά την επικράτεια, πιλοτικών εφαρμογών κτηματογράφησης. Αιτιολογήθηκε με το γεγονός της ποικιλομορφίας των ιδιοκτησιακών καθεστώτων. Αλλά έγιναν τόσοι τεμαχισμοί που επέφεραν πολυδάπανη παρακολούθηση, αστοχίες και καθυστερήσεις. Από τη μεριά τους οι υποψήφιοι ανάδοχοι δεν διέθεταν εμπειρία σε τέτοιου είδους «μεγάλα» έργα. Δεν δημιουργήθηκαν μεγαλύτερα εταιρικά σχήματα εξειδικευμένα στην κτηματογράφηση. Αντίθετα, επικράτησε κλίμα ανταγωνισμού με διαρκείς προσφυγές στη Δικαιοσύνη, ασφαλιστικά μέτρα, ενστάσεις κ.λπ. (ο αριθμός τους ξεπερνά τις 300) με αποτέλεσμα να υπάρχουν μελέτες που προκηρύχτηκαν το 2008 και δεν έχουν ακόμα ανατεθεί.
Β. Το νέο τοπίο
Αναλάβαμε τη διοίκηση της ΕΚΧΑ τον Μάιο του 2013. Η προηγούμενη διοίκηση είχε δεσμευτεί για την προκήρυξη του υπολοίπου της χώρας. Υιοθετήσαμε αμέσως αυτόν τον στόχο. Προκηρύξαμε 28 νέες μελέτες για το 42% των εναπομεινάντων ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων ή του 62% της έκτασης της χώρας, ενώ για το προηγούμενο έργο έχουν τρέξει πάνω από 120 μελέτες. (Κατάθεση προτάσεων υποψηφίων αναδόχων στις 27/11). Παράλληλα, ψηφίστηκε ο νόμος (4164/2013) ο οποίος: Καθιστά την ΕΚΧΑ φορέα αποκλειστικής ευθύνης για το Κτηματολόγιο, τερματίζοντας ένα καθεστώς πολυαρχίας. Απλοποιεί αποφασιστικά τη μέθοδο ανακήρυξης αναδόχων, μειώνοντας τα στάδια αξιολόγησης από τρία σε δύο. Περιορίζει τις δυνατότητες προσφυγής των υποψηφίων αναδόχων στις δικαστικές διαδικασίες κατά περίπου 70%. Εκτιμούμε ότι οι αναθέσεις του νέου διαγωνισμού θα ολοκληρωθούν σε διάστημα από 6 έως 12 μήνες. Η συσσωρευμένη εμπειρία της εταιρείας τής επιτρέπει πλέον να έχει τεχνική, τεχνολογική, διοικητική και προγραμματική ωριμότητα. Εχουμε προετοιμάσει ένα πρωτοποριακό σχέδιο Διοίκησης Μεγάλων Εργων που χρησιμοποιεί σύγχρονη τεχνολογία, αξιοποιεί τα στελέχη, υπηρετεί την αποτελεσματικότητα και εξαντλεί τις δυνατότητες χρηστής διοίκησης. Ενσωματώνουμε την ευρωπαϊκή εμπειρία και συνεργαζόμαστε με την Task Force. Προσπαθούμε να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα της χώρας. Εκτιμούμε βάσιμα ότι οι υποψήφιοι ανάδοχοι έχουν αποκτήσει την τεχνογνωσία και την εταιρική εμπειρία που απαιτεί το σύνθετο έργο της κτηματογράφησης. Παράλληλα, το γεγονός ότι το έργο που πρέπει να υλοποιηθεί είναι τόσο μεγάλο ώστε «να έχουν όλοι δουλειά» ελπίζουμε ότι θα οδηγήσει να περιορίσουν στο απολύτως αναγκαίο τις κάθε είδους δικαστικές προσφυγές, που χαρακτήρισαν την προηγούμενη περίοδο. Η νέα εικόνα μάς κάνει αισιόδοξους ότι θα επιλύσουμε τις εκκρεμότητες των προηγούμενων διαγωνισμών. Το έργο του Κτηματολογίου είναι εθνικής σημασίας και, για να χρησιμοποιήσω μια έκφραση του υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) Γ. Μανιάτη, μας ξεπερνάει όλους. Με απλά λόγια καλούμε κι απ’ αυτό το βήμα τους υποψηφίους αναδόχους να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων, πρωτίστως για το δικό τους συμφέρον.
Γ. Ο τελικός στόχος του έργου έως το 2020:
α) Να κτηματογραφηθεί το σύνολο της χώρας, β) να ολοκληρωθούν και κυρωθούν οι δασικοί χάρτες (υλοποιείται σχετικό πρόγραμμα) και τελικά γ) να λειτουργήσει ένα ολοκληρωμένο, μοντέρνο, αποκεντρωμένο σύστημα κτηματολογικών γραφείων. Να επέλθει, δηλαδή, η ενοποίηση και ομογενοποίηση επιτέλους της διαχείρισης της ιδιωτικής και δημόσιας περιουσίας της χώρας.