Νομίζω ότι δεν είμαι o μόνος που έχει φθάσει στη διαπίστωση ότι υπάρχει πρόβλημα αντικειμενικής, σωστής και πλήρους ενημέρωσης της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης αλλά και ηγετικών κύκλων (διαμορφωτών πολιτικής, decision makers κ.ά.) από την πλευρά της Ελλάδας. Σε ορισμένες χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, μεγάλες ή μικρές, οι οποίες όμως διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διαδικασία διαμόρφωσης πολιτικής της Ενωσης, δεν έχει εμφανισθεί ελληνική αποστολή για ενημέρωση εδώ και μεγάλο χρονικό διάστημα. Σε ορισμένες περιπτώσεις δεν έχει εμφανισθεί καθόλου. Ετσι βασικά στοιχεία για το ελληνικό πρόβλημα και πραγματικότητα αγνοούνται, και αυτό το διαπιστώνει ο καθένας μας που συμβαίνει να έχει κάποια επαφή με την Ευρώπη. Αγνοείται η πρόοδος που έχει σημειωθεί τα τελευταία δύο χρόνια στη διαδικασία της δημοσιονομικής εξυγίανσης (το γεγονός π.χ. ότι το πρωτογενές έλλειμμα έχει περιορισθεί σημαντικά, στο 2,5% του ΑΕΠ, σε 5 δισ. ευρώ από 24 δισ. που ήταν στις αρχές του 2010). Αγνοείται σε σημαντικό βαθμό το τεράστιο (κοινωνικό) κόστος που έχουν καταβάλει οι πολίτες για την επίτευξη της δημοσιονομικής εξυγίανσης, με τη δραματική αύξηση της ανεργίας, φτώχειας, κοινωνικής εξαθλίωσης, ανέχειας. Αγνοούνται όμως και οι διαρθρωτικές αδυναμίες της ελληνικής πραγματικότητας, είτε αυτές αφορούν το κράτος, τη διοίκηση, είτε την κοινωνία και την οικονομία, αδυναμίες και ελλείμματα που εκ των πραγμάτων δυσχεραίνουν την προώθηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Αγνοούνται ακόμη βασικές παράμετροι του ελληνικού πολιτικού και κυρίως κομματικού συστήματος, τα εντελώς ξεχωριστά ιδεολογικά και άλλα χαρακτηριστικά που παρουσιάζει η διάταξη των κομματικών δυνάμεων στο πολιτικό φάσμα. Αγνοούνται πάρα πολλά και σημαντικά πράγματα. Γιατί αν π.χ. ένας (κακόπιστος ή καλόπιστος) Φινλανδός ή Ολλανδός ήθελε να αναζητήσει μια σύντομη, κατανοητή, αναγνώσιμη έκδοση με όλα τα στοιχεία της τρέχουσας ελληνικής πραγματικότητας και προβλήματος, φοβάμαι ότι δεν θα μπορούσε να βρει.

Το αποτέλεσμα είναι γνωστό: καλλιεργούνται και αναπαράγονται τα πλέον χυδαία και απαράδεκτα στερεότυπα που δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα. Χρειάζεται επομένως ενημέρωση αντικειμενική για τα πραγματικά δεδομένα. Ενημέρωση για τις πραγματικές διαστάσεις, δυσκολίες, αδυναμίες, όχι προπαγάνδα. Και κυρίως όχι τίποτε απλοϊκές διηγήσεις για το «λίκνο της δημοκρατίας», τη μοναδική ιστορία, τον ξεχωριστό πολιτισμό και άλλα «ηχηρά παρόμοια» ή για τις «ομορφιές της χώρας» ή τίποτε απίθανα «ποιοι είναι αυτοί που μιλούν για μας; Οταν εμείς χτίζαμε Παρθενώνες, αυτοί έτρωγαν βελανίδια»! «Αστοχα πράγματα και κινδυνώδη – οι έπαινοι για των Ελλήνων τα ιδεώδη». Ενημέρωση για το σήμερα χρειάζεται. Δεν έχω βεβαίως την αφελή εντύπωση ότι απλώς και μόνο με την ενημέρωση θα αλλάξουμε την κυρίαρχη άποψη της Ευρώπης για τη χώρα. Αυτό που θα την αλλάξει είναι η εκπλήρωση από πλευράς μας βασικών υποχρεώσεων και κυρίως η θεμελιακή αλλαγή της ίδιας της χώρας, που θα της επιτρέψει να αποκαταστήσει τον ρόλο και την παρουσία της στο ευρωπαϊκό σύστημα ως μια κανονική, ευρωπαϊκή χώρα, που μπορεί να λειτουργήσει με τους κανόνες του συστήματος, όπως λειτουργούν όλες οι άλλες «κανονικές χώρες». Αλλά καλό και αναγκαίο είναι εταίροι, φίλοι και εχθροί να γνωρίζουν τα πραγματικά δεδομένα. Γιατί, όσο και αν φαίνεται περίεργο, δεν τα γνωρίζουν. Ή τα γνωρίζουν ελλιπώς.

Υπάρχει όμως και μια άλλη διάσταση. Καθώς είμαστε το επίκεντρο της ευρύτερης κρίσης στην ευρωζώνη – η κρίση ξεκίνησε από την Ελλάδα -, τείνει να μηδενισθεί συνολικά ο ρόλος και η συμβολή της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ενωση και τη διαδικασία ενοποίησης γενικά. Ναι, είναι γεγονός ότι πολλές φορές δημιουργήσαμε προβλήματα στην ΕΕ (μερικές φορές έντονα λόγω μιας επιπόλαιης και ανόητης πολιτικής που ακολουθήσαμε), αλλά και άλλες χώρες δημιούργησαν προβλήματα, σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα οξύτερα, που «μπλοκάρισαν» την ενοποιητική διαδικασία καθοριστικά (η Ολλανδία, π.χ., που τόσο πολύ μας επικρίνει, υπήρξε μία από τις δύο χώρες που δολοφόνησαν το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα). Αλλά η Ελλάδα έχει επίσης και τη συμβολή της, τη συνεισφορά της στην εμβάθυνση της ενοποιητικής διαδικασίας. Θα μπορούσα να απαριθμήσω τουλάχιστον δέκα επιμέρους τομείς όπου ως χώρα-μέλος της ΕΕ συμβάλαμε θετικά, από την ανάπτυξη της διαρθρωτικής πολιτικής συνοχής και κοινωνικής αλληλεγγύης (που τόσο επιδεικτικά αγνοεί τώρα η ΕΕ) έως τη διεύρυνση της Ενωσης. Κάποια ισορροπία αντιλήψεων, απόψεων, στάσεων είναι αναγκαίο να αποκατασταθεί. Υπάρχει η Ελλάδα του χρέους, του ελλείμματος, των προβλημάτων και ασυνεπειών, αλλά υπάρχει και η άλλη Ελλάδα, η Ελλάδα, ας πούμε, της Αλεξάνδρας Ασημάκη (πρώτη πολίστρια στον κόσμο το 2011), που, όπως είπε στον Στ. Θεοδωράκη το προπερασμένο Σάββατο, «…η Ελλάδα δεν είναι μόνο λαμόγια και κλέφτες, υπάρχει και η Ελλάδα που προσπαθεί…». Οπως υπάρχει και η άλλη Γερμανία, Ολλανδία, Φινλανδία…

Ο Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλος του ΔΣ του ΕΛΙΑΜΕΠ