Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ) δημοσίευσε έκθεση για τα πεπραγμένα του το 2023, στην οποία παρουσιάζει μια ολοκληρωμένη εικόνα των εργασιών του. Η έκθεση περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με το έργο που παρήγαγε το όργανο και το οποίο είναι αποτέλεσμα των συλλογικών προσπαθειών των περίπου 950 υπαλλήλων του.
Σκοπός των εκθέσεων ελέγχου, των επισκοπήσεων και των γνωμών του ΕΕΣ είναι να βοηθήσουν την ΕΕ όχι μόνο να επιτύχει τους στόχους της, αλλά και να αξιοποιήσει καλύτερα τα χρήματα των φορολογούμενων.
Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ΕΕ μετά την έγκριση του προϋπολογισμού της για την περίοδο 2021-2027 είναι πρωτοφανείς και απρόσμενες, ασκούν δε σοβαρές πιέσεις στις δυνατότητές της να ανταποκριθεί στους στόχους της.
Ο ενωσιακός προϋπολογισμός χρειάστηκε να αναπροσαρμοστεί για να ανταποκριθεί στα πλέον επείγοντα ζητήματα, όπως είναι, ενδεικτικά, η υποστήριξη στην Ουκρανία, η διαχείριση των μεταναστευτικών ροών και η αντιμετώπιση της αύξησης των επιτοκίων και του πληθωρισμού.
Παράλληλα, η ΕΕ πρέπει να συνεχίσει να παράγει αποτελέσματα σε σχέση με τις καθορισμένες προτεραιότητές της, όπως είναι η έρευνα και η καινοτομία, οι επενδύσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και η ψηφιακή μετάβαση. Σε αυτή τη συγκυρία, το ΕΕΣ συνέχισε ακάθεκτα και πέρυσι να ελέγχει τις πολιτικές και τα προγράμματα της ΕΕ, να αξιολογεί τη χρηματοοικονομική διαχείριση των ταμείων της ΕΕ και να υπολογίζει την προστιθέμενη αξία της ενωσιακής δράσης.
«Σε αυτούς τους καιρούς των μεγάλων αλλαγών, με τον προϋπολογισμό της ΕΕ να εξελίσσεται διαρκώς, προκειμένου να ανταποκρίνεται στις αναδυόμενες προτεραιότητες, και ενόψει των προκλήσεων που θέτουν, αλλά και των ευκαιριών που προσφέρουν, οι επερχόμενες ευρωπαϊκές εκλογές, η προσήλωση του ΕΕΣ στη λογοδοσία και τη διαφάνεια παραμένει ακλόνητη», δήλωσε ο πρόεδρος του ΕΕΣ, κ.Tony Murphy. «Θα συνεχίσουμε να παράγουμε ανεξάρτητες και αντικειμενικές εκθέσεις σχετικά με τα ζητήματα που έχουν καθοριστική σημασία για το μέλλον της ΕΕ.»
Το 2023, το ΕΕΣ δημοσίευσε 49 εργασίες του, μεταξύ των οποίων τις ετήσιες εκθέσεις του σχετικά με τον προϋπολογισμό της ΕΕ και τους 43 οργανισμούς της, καθώς και 29 ειδικές εκθέσεις για ποικίλα θέματα, έξι επισκοπήσεις και τέσσερις γνώμες σχετικά με νομοθετικές προτάσεις, όπως αυτές που αφορούσαν τη «διευκόλυνση για την Ουκρανία» και την «πράξη της ΕΕ για την αλληλεγγύη στον κυβερνοχώρο».
Οι δημοσιεύσεις αυτές αποτελούν πολύτιμη πηγή πληροφόρησης για τους πολίτες και τους υπεύθυνους για τη χάραξη πολιτικών στην ΕΕ, καθώς περιέχουν ανεξάρτητες και αντικειμενικές αναλύσεις για ζητήματα που συμβάλλουν καθοριστικά στη διαμόρφωση του μέλλοντος της ΕΕ. Σε αυτές αναδεικνύονται τα θετικά παραδείγματα, ενώ συγχρόνως διατυπώνονται συστάσεις επί θεμάτων που επιδέχονται βελτίωση και προσδιορίζονται οι τομείς στους οποίους θα μπορούσε να υπάρξει καλύτερη αποδοτικότητα. Η περσινή θεματολογία του ΕΕΣ περιλάμβανε, για παράδειγμα, την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, τη μεταφορά ζώων, την ενωσιακή αναπτυξιακή βοήθεια, τις υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τη δράση της ΕΕ για τα άτομα με αναπηρία, την ψηφιοποίηση των σχολείων, τις μπαταρίες που παράγει η ΕΕ, την τραπεζική εποπτεία, τα βιοκαύσιμα και τις δημόσιες συμβάσεις.
Το μεγαλύτερο μέρος των ελεγκτικών εργασιών του οργάνου εκτελείται στην έδρα τους, στο Λουξεμβούργο. Συχνά, όμως, το ελεγκτικό προσωπικό μετακινείται σε αποστολές προς διάφορες ελεγχόμενες οντότητες, όπως, μεταξύ άλλων, στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που είναι και η βασική ελεγχόμενη οντότητα του ΕΕΣ, σε άλλα θεσμικά και μη όργανα της ΕΕ, σε διεθνείς οργανισμούς και σε εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές που διαχειρίζονται ενωσιακά κονδύλια.
Οι άνθρωποί τους πραγματοποιούν επίσης επιτόπιες επισκέψεις σε επιμέρους αποδέκτες της ενωσιακής χρηματοδότησης, τόσο εντός ΕΕ όσο και πέραν των συνόρων της. Με τους ελέγχους αυτούς, συγκεντρώνουνε άμεσα ελεγκτικά τεκμήρια όχι μόνο από αυτούς που είναι υπεύθυνοι για τη διαχείριση των πολιτικών και των προγραμμάτων της ΕΕ και για τη διάθεση των πόρων της, αλλά και από τους αποδέκτες των κονδυλίων αυτών.
Αποστολή του ΕΕΣ είναι:
- να διασφαλίζει ότι η ΕΕ τηρεί άρτιους λογαριασμούς, εφαρμόζει ορθά τους δημοσιονομικούς κανόνες της και οι πολιτικές και τα προγράμματά της επιτυγχάνουν τους επιδιωκόμενους στόχους τους με αποδοτικό από οικονομική άποψη τρόπο·
- να συμβάλλει στη βελτίωση της χρηματοοικονομικής διαχείρισης της ΕΕ και να προάγει τη λογοδοσία και τη διαφάνεια·
- να προειδοποιεί για τους κινδύνους, να παρέχει διασφάλιση, να υπογραμμίζει τις αδυναμίες, να αναδεικνύει τις επιτυχίες και να προσφέρει καθοδήγηση στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και στους νομοθέτες της ΕΕ·
- να παρουσιάζει τις παρατηρήσεις και τις συστάσεις του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Συμβούλιο, στις εθνικές κυβερνήσεις και στα εθνικά κοινοβούλια, καθώς και στο ευρύ κοινό.
Το τελευταίο πρόγραμμα εργασίας του ΕΕΣ, που δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο του 2023, αναφέρει περί τους 73 ελέγχους και επισκοπήσεις που προβλέπεται να πραγματοποιηθούν το 2024 και το 2025. Για παράδειγμα, πάνω από 10 έλεγχοι ασχολούνται με το NGEU, το πακέτο ανάκαμψης από την πανδημία. Βεβαίως, δεν παραβλέπουνε και άλλα θέματα, όπως η βιολογική γεωργία, η ασφάλεια του εφοδιασμού με φυσικό αέριο, οι επενδύσεις στην τεχνητή νοημοσύνη, η καταπολέμηση της φορολογικής απάτης, η βιομηχανία μικροκυκλωμάτων, η ψηφιοποίηση της υγειονομικής περίθαλψης, η χρηματοδότηση ΜΚΟ, η ποιότητα των θαλάσσιων υδάτων και η προμήθεια φαρμακευτικών προϊόντων.
Τα δεδομένα έχουν αλλάξει και οι έλεγχοι είναι συστηματικοί και αυστηροί. Η διασφάλιση της νομιμότητας και η ορθή διαχείριση των ευρωπαϊκών κονδυλίων είναι προτεραιότητα για το ΕΕΣ.