Επειδή η πολιτική διευθετεί ανθρώπινες ζωές και εκλαμβάνεται πρωτίστως ως βίωμα και δευτερεύοντος ως προσδοκία· επειδή η προβληματική ελληνική κοινωνία, όμηρος του ίδιου της του εαυτού, όμηρος εγχώριων και ξένων δυναστών, είναι πολλαπλώς ηττημένη, είναι παραιτημένη, είναι όμως και θυμωμένη· επειδή το αβέβαιο μέλλον της χώρας εξαρτάται από την προσπάθεια της ίδιας της Ελλάδας, αλλά και από τη διεθνή πολιτική συγκυρία και τις ασκούμενες πολιτικές της ευρύτερης δύσης· επειδή σε καιρούς δύσκολους οι άνθρωποι λειτουργούν πρωτίστως «δαρβινικά» και δευτερευόντως πολιτικά· επειδή τα χρονικά περιθώρια στενεύουν…
Για τους παραπάνω λόγους, εκτιμώ πως το μέλλον για την ελληνική μεταρρυθμιστική κεντροαριστερά-αριστερά, που σε επίπεδο κομμάτων εκφράζεται αυτήν την ώρα από το ΠΑΣΟΚ, από τη «δημοκρατική αριστερά» (ΔΗΜΑΡ) και από τους «οικολόγους πράσινους» (ΟΠ), δεν διαγράφεται ευοίωνο…
Αποχή και ενδοκεντροαριστερές μετατοπίσεις δημιουργούν σήμερα τα νέα δημοσκοπικά δεδομένα στην Ελλάδα, που ίσως στο κοντινό μέλλον καταγραφούν και εκλογικά. Δεν είναι, ακόμη τουλάχιστον, ευρύτερες μετατοπίσεις της ελληνικής κοινωνίας προς αυτό το φάσμα του πολιτικού χώρου.
’Αλλωστε, σύμφωνα με το «crisis monitor» της Metron Analysis, η κυρίαρχη διαχωριστική γραμμή στην Ελλάδα πλέον είναι το ετερόκλητο δίπολο «μνημόνιο-αντιμνημόνιο» (41%), και ακολουθούν ο διαχωρισμός σε «αριστερά-δεξιά» (21%), ο διαχωρισμός σε «μεταρρυθμιστές και αντιμεταρρυθμιστές» (14%), κ.λπ. Η ίδια έρευνα εκτιμά πως αυτή τη στιγμή το «μνημόνιο» υποστηρίζεται από περίπου 40% των πολιτών και αντιπαλεύεται από περίπου 50%. Όλοι αυτοί οι πολίτες, «μνημονιακοί» ή «αντιμνημονιακοί», έχουν διαφορετικές ιδεολογικές αφετηρίες.
Όσο η εφαρμογή του «μνημονίου», με όλα τα σκληρά, περιοριστικά και αντικοινωνικά μέτρα που μας επιβάλλει, μια και δεν μπορούμε σε αυτήν την οικονομική και πολιτική συγκυρία να κάνουμε αλλιώς, όσο λοιπόν το «μνημόνιο» και η εφαρμογή του δεν εξειδικεύεται και δεν αιτιολογείται, στο βαθμό που αυτά μπορούν να γίνουν, με πολιτικούς όρους που ορίζουν τη διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην προοδευτική μεταρρύθμιση και στη συντηρητική δεξιά ή αριστερά, τόσο πιο πολύ προς το περιθώριο θα συνεχίσει να οδεύει η ελληνική μεταρρυθμιστική κεντροαριστερά-αριστερά. Αναζητώντας ένα κομμάτι της μεσοπρόθεσμη σωτηρία, σε συμπράξεις π.χ., με… τη Νέα Δημοκρατία.
Όσο η πολιτική θα απαξιώνεται, όσο ο πολιτικός αποχρωματισμός θα διαιωνίζεται ή θα ορίζεται μόνο ανάμεσα στα κόμματα της αστικής ευθύνης και της κινηματικής ή της καιροσκοπικής ανευθυνότητας, τόσο πιο δύσκολο και σκοτεινό θα γίνεται το μέλλον της ελληνικής μεταρρυθμιστικής κεντροαριστεράς-αριστεράς.
Όσο πιο πολύ η πολιτική και η κομματική δραστηριότητα χάνουν τα λαϊκά τους χαρακτηριστικά και ερείσματα, όχι μόνο σε επίπεδο «ακροατηρίου», αλλά και σε επίπεδο ενεργού συμμετοχής, στελέχωσης και συναπόφασης, τόσο πιο πολύ θα μετατοπίζεται η πολιτική και κοινωνική ατζέντα στην Ελλάδα, ή ο ορισμός και τα χαρακτηριστικά του «κέντρου», προς τα δεξιά.
Με εντυπωσιάζει η καιροσκοπική ή άλλη, οκνηρία να την πω, ρηχότητα να την πω, φοβία ή δειλία να την αποκαλέσω, της σκέψης και του λόγου, όσων επιχειρούν να επηρεάσουν τις τύχες της ελληνικής μεταρρυθμιστικής κεντροαριστεράς σήμερα, στην Ελλάδα της πολλαπλής κρίσης.
Μπορεί να υπάρχει δεξιά και αριστερή-κεντροαριστερή πολιτικής σήμερα στην Ελλάδα του «μνημονίου», μπορεί ίσως να αναρωτηθεί κάποιος/οια.
Ναι μπορεί και πρέπει να υπάρξει…
Διαβάζω/ουμε για παράδειγμα στην «Ημερησία» πως προτείνεται ο φόρος στα εταιρικά κέρδη να είναι 15%. Κατανοώ τη λογική αυτής της πρότασης. Όμως… Φορολόγηση 15% στα εταιρικά κέρδη όλων των εταιριών; Δεν υπάρχει διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στον αρπαχτικό και στον παραγωγικό καπιταλισμό; Φορολόγηση κερδών 15% και για αυτούς που παίζουν στο χρηματιστήριο ή που βγάζουν τα όποια κέρδη τους στο εξωτερικό, χωρίς να έχουν την υποχρέωση να επενδύουν στην Ελλάδα; Αυτά τα ερωτήματα είναι ζήτημα «δεξιάς» ή «αριστερής» θεώρησης της πολιτικής και του κόσμου.
Βλέπω/ουμε αυτές τις ημέρες ουρές πολιτών να δεινοπαθούν σε απογραφές προνοιακών επιδομάτων. Η δημιουργία ενός ενεργητικά φιλικού, αποτελεσματικού, ευνομούμενου, έστω και συρρικνωμένου κοινωνικού κράτους, προς τους πολίτες που το έχουν ανάγκη, είναι θέμα πολιτικής θεώρησης και διαχειριστικής ιεράρχησης, προοδευτικής ή συντηρητικής, ακόμη και στην Ελλάδα του «μνημονίου»…
Ο λόγος, οι πολιτικές προτεραιότητες, η πολιτική οργάνωση και δράση της ελληνικής μεταρρυθμιστικής κεντροαριστεράς-αριστεράς, για να ριζώσει και να γίνει ξανά αποδεκτός σταδιακά στην κοινωνία, αυτήν την περίοδο της κρίσης, δεν μπορεί να είναι «μεταϋλικός», δεν μπορεί να είναι απλά αξιακός, θεσμικός, πολιτισμικός, ή «ευαγγελικός»…
Χρειάζεται και πρέπει να είναι συγκεκριμένος, εξειδικευμένος λόγος, που θα αγγίζει και θα προστατεύει πρωτίστως τις δύσκολες ζωές, τις λαϊκές και καθημερινές ανάγκες των πολιτών, εξηγώντας αδιέξοδα και διαφορές ανάμεσα σε συντηρητικές και προοδευτικές «λύσεις», αλλά και καλλιεργώντας ταυτόχρονα ρεαλιστικές προσδοκίες για το μέλλον. Αλλιώς…
Η πολιτική εξειδίκευση, ο πολιτικός «χρωματισμός» του νέου «μνημονίου», για όσο καιρό υπάρχει ακόμη χρόνος, προεκλογικά, μετεκλογικά, πριν και όχι μετά από μια ενδεχόμενη χρεοκοπία εύχομαι, πρέπει να γίνει στο χώρο της ελληνικής μεταρρυθμιστικής κεντροαριστεράς-αριστεράς.
Αυτή, είναι μια συζήτηση που πρέπει να γίνει και στο ΠΑΣΟΚ, στο όποιο ΠΑΣΟΚ, συντεταγμένο ή διαγραμμένο, για να έχει ένα οποιοδήποτε μέλλον… Είναι μια συζήτηση που πρέπει να γίνει στη ΔΗΜΑΡ, αν επιθυμεί να αποκτήσει ρίζες και να μακροημερεύσει στην ελληνική κοινωνία… Είναι μια συζήτηση που χρειάζεται να κάνουν και οι ΟΠ, αν επιθυμούν να έχουν μεγαλύτερο πολιτικό βάρος στο χώρο της ελληνικής μεταρρυθμιστικής αριστεράς-κεντροαριστεράς της Ελλάδας…
Ο Κώστας Καραμάρκος είναι κοινωνικός επιστήμονας