Μπορεί να μην βοηθάει τον τόπο, αλλά προσφέρει σημαντική υπηρεσία στον κ. Αντώνη Σαμαρά η παρελθοντολογία που επιμόνως αναπτύσσει ο ΣΥΡΙΖΑ. Οι αναφορές των βουλευτών του στον Βελουχιώτη, του κ. Αλέξη Τσίπρα σε ΕΠΟΝ, αντιΕΦΕΕ κ.λπ. εμφανίζουν την κυβέρνηση ως τη μόνη δύναμη που ασχολείται με το παρόν, ενώ η αντιπολίτευση ξοδεύεται στο παρελθόν. Και μπορεί στην τελευταία του ομιλία ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης να έψεξε την κυβέρνηση ότι «θαρρείς και πυξίδα της είναι ο μελαγχολικός λόγος του ποιητή: “Πορεύονται στο πουθενά για ένα μέλλον που ήταν χθες”», ο ΣΥΡΙΖΑ το κάνει πράξη. Κάθε ομιλία, κάθε δήλωση έχει τη μούχλα του παρελθόντος: από τα χυδαία ανιστόρητα περί δεύτερης γερμανικής κατοχής, μέχρι την μπανάλ ρητορεία της μεταπολίτευσης για «ψωμί, παιδεία, ελευθερία».
Βεβαίως, αυτή η ρητορεία έχει στόχο να χρυσώσει το χάπι της στροφής που κάνει αυτόν τον καιρό ο ΣΥΡΙΖΑ. Δεν είναι εύκολη η μετατόπιση του χώρου από την ανέξοδη διαμαρτυρία στον προγραμματικό λόγο, από την κούφια επαναστατική ρητορεία σε προτάσεις για ένα βιώσιμο αύριο. Το επιχειρεί στις ομιλίες του ο κ. Τσίπρας μιλώντας για τη νέα κοινωνική πλειοψηφία, η οποία θα είναι «αντιμνημονιακή, δημοκρατική, προοδευτική και πατριωτική ήρεμη δύναμη ανατροπής».
Είναι δύσκολη η στροφή, ειδικά όταν ο πυρήνας του κόμματος έχει γαλουχηθεί με αβάσιμα συνθήματα. Γι’ αυτό και ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, ανάμεσα στα ηρωικά φληναφήματα, αναφέρεται δειλά σε κάποιο σχέδιο για «την Ευρώπη της αλληλεγγύης και της κοινωνικής συνοχής… στο πλαίσιο μιας συνολικής και οριστικής ευρωπαϊκής λύσης στην κρίση χρέους της Ευρωζώνης».
Η αλήθεια είναι ότι μόνο με μια συνολική διευθέτηση των χρεών της Ευρωζώνης μπορεί και η Ελλάδα να βγάλει τη θηλιά του δυσβάστακτου χρέους, που η δική μας γενιά κληροδότησε στην επόμενη. Μόνο που υπάρχει και το δύσκολο ενδιάμεσο, αυτό που καταγγέλλει ο ΣΥΡΙΖΑ. Ολοι γνωρίζουν ότι δεν μπορεί να γίνει αξιόπιστη διαπραγμάτευση για μείωση του χρέους όταν παράγεται νέο χρέος. Ο μηδενισμός των ελλειμμάτων (αυτά που φτιάχνουν νέο χρέος) πραγματοποιείται μόνο με πολιτικές μνημονίων, όποιο όνομα κι αν έχουν αυτές. Παρά τις λογιστικές αλχημείες, που κυκλοφορούν και θέλουν να φαντάζουν ως οικονομική θεωρία, οι θυσίες που έκανε ο ελληνικός λαός δεν πλήρωσαν ούτε ένα ευρώ στους δανειστές. Τρία χρόνια τώρα παλεύουμε να δαμάσουμε τα ελλείμματα, να μην δημιουργούμε δηλαδή νέο χρέος. Μπορεί ένα μεγάλο μέρος των νέων δανείων να κατέληξαν στους προηγούμενους δανειστές μας (κι ένα άλλο μέρος να κάλυψε ανάγκες του σπάταλου ελληνικού κράτους), αλλά αυτό είναι ανακύκλωση του χρέους· πέρασε από τους ιδιώτες στα ευρωπαϊκά κράτη. Φέτος -και με την προϋπόθεση ότι το κράτος θα έχει πρωτογενές πλεόνασμα- μπορούμε κάπως αξιόπιστα να θέσουμε το θέμα των προηγούμενων δανεικών.
Αλλά κι αυτό δεν είναι εύκολο, διότι δεν είμαστε μόνοι στον κόσμο και οι δανειστές δεν είναι ένα ενιαίο σύνολο. Υπάρχουν εκείνοι που προκρίνουν «κούρεμα», υπάρχουν και οι άλλοι που οραματίζονται μια ακρωτηριασμένη αλλά «παραγωγική» -όπως τη φαντάζονται αυτοί- Ευρώπη. Σ’ αυτή την πολιτική πάλη η ευρωπαϊκή αριστερά και ο κ. Τσίπρας μπορούν να ρίξουν το βάρος τους, αλλά η συμβολή τους θα εξαρτηθεί από την αξιοπιστία τους. Οσο ο ΣΥΡΙΖΑ θυσιάζει αξιοπιστία για χάρη της κούφιας επαναστατικότητας, ούτε σ’ αυτό μπορεί να γίνει χρήσιμος.