Οι κυβερνητικοί ανασχηματισμοί έχουν συνήθως δύο στόχους: να δώσουν αέρα στην κυβέρνηση και να αγοράσουν πολιτικό χρόνο, μειώνοντας την κυβερνητική φθορά. Ο πρόσφατος ανασχηματισμός των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ έχει ωστόσο μια ιδιαιτερότητα: ο αέρας λιγοστεύει επικίνδυνα και ο πολιτικός χρόνος μάλλον επιταχύνει τη φθορά. Χωρίς να έχουν συμπληρωθεί τα πρώτα εικοσιτετράωρα της νέας κυβέρνησης, τα δείγματα της αντίστροφης μέτρησης είναι αρκετά. Θα σταθώ μόνο σε ένα. Ο νέος υφυπουργός Παιδείας κ. Ζουράρις έσπευσε να δηλώσει πως «ο Άρης ο Βελουχιώτης ήταν ο αρχηγός του μεγαλύτερου στρατού, που απελευθέρωσε την Ελλάδα υπό κατοχή.  Είμαστε υπό κατοχή».

Αν καταλαβαίνω λοιπόν καλά, η χώρα σήμερα είναι υπό κατοχή και περιμένει κάποιον νέο Βελουχιώτη για να την απελευθερώσει. Για αυτή την απελευθέρωση, ωστόσο, ο κ. Ζουράρις υπέδειξε μια πιο σύνθετη στρατηγική. Στο ερώτημα για το πώς θα βγούμε από τη σημερινή κατοχή, ο κ. Ζουράρις απάντησε πως «δεν θα βγούμε έτσι. Θα βγούμε με αντίσταση. Δηλαδή από την στιγμή που σε όλα τα επίπεδα τα υπουργικά και στην συνομιλία με τους δανειστές και με τους τροϊκανούς θα έχουμε μια συνεχή διαπραγμάτευση. Και διαπραγμάτευση σημαίνει ουσιαστικά συσχετισμό ισχύος και δυνάμεως? σημαίνει μαζί με μια αυξημένη ή αύξουσα αγανάκτηση του ελληνικού λαού. Αυτό θα βοηθήσει τον στόχο». Αντίσταση, διαπραγμάτευση, αγανάκτηση. Κάπως έτσι, θα ακουστεί ξανά η μελωδία της επανάστασης «στο δόλιο το μικρό χωριό», όπως έλεγε και το παλιό καλό τραγούδι του Άρη.

Προφανώς, η δήλωση του κ. Ζουράρι θα είναι η πρώτη σε μια σειρά δηλώσεων, τις οποίες θα έχουμε την ευκαιρία να ακούσουμε κατά τη διάρκεια της θητείας του στο υπουργείο Παιδείας. Το πρόβλημα δεν είναι βέβαια οι δηλώσεις και τα αντάρτικα τραγούδια. Το πρόβλημα δεν είναι ούτε η αυξημένη παρουσία των ΑΝΕΛ μέσα στον κυβερνητικό σχήμα του ΣΥΡΙΖΑ. Το πραγματικό ιδεολογικό πρόβλημα είναι η «ανελοποίηση» του ΣΥΡΙΖΑ. Σε όλες τις προηγούμενες κυβερνήσεις του νέου διπολισμού, η συγκρότηση των συμμαχιών γινόταν στη βάση ενός «ειδικού σκοπού», ο οποίος απέρρεε από τη συγκυρία. Στη συγκεκριμένη ωστόσο κυβέρνηση, η συγκατοίκηση με το ακροδεξιό μόρφωμα του κ. Καμμένου, αποτέλεσε μια ιδεολογική επιλογή, που από την πρώτη στιγμή εμπεριείχε την άλυτη αντίφαση μιας αξιακής σύγκρουσης. Υπερβαίνοντας το δικό του καταστατικό δίπολο («Αριστερά-Δεξιά»), ο ΣΥΡΙΖΑ επέλεξε τη «μετωπική» συμμαχία με τους ΑΝΕΛ, θεωρώντας πως είναι ένας φτηνός εταίρος, που δεν θα επηρεάσει την αυτονομία και την ηγεμονία του.

Αυτό που έχει συμβεί ωστόσο είναι μάλλον το αντίθετο. Το μεταναστευτικό, το σύμφωνο συμβίωσης, ο αντιρατσιστικός νόμος, η σχέση Εκκλησίας και κράτους αποτέλεσαν κεντρικά πεδία διαφωνίας των δύο κομμάτων. Η αρχική βάση του «αντιμνημονιακού εθνολαϊκισμού» δεν ήταν τελικά αρκετή για να βρεθούν ισορροπίες μακράς διάρκειας, πέρα από τη νομή της εξουσίας. Για μια σειρά ζητήματα που αφορούν όχι μόνο το κυβερνητικό έργο αλλά και την ίδια την ποιότητα της δημοκρατίας, ο ΣΥΡΙΖΑ αναζήτησε στήριξη από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, καθώς ο δικός του εταίρος ήταν απασχολημένος με τις επετείους της μάχης της Σαλαμίνας. Με τον τελευταίο ανασχηματισμό, ο πρωθυπουργός κ. Τσίπρας θεωρεί πλέον πως η απόσταση από τον ΣΥΡΙΖΑ μέχρι τους ΑΝΕΛ (ή όποιον άλλο πρόθυμο εταίρο) είναι «ένα τσιγάρο δρόμος». Το ίδιο περίπου θεωρεί και ο κ. Κώστας Ζουράρις που επιστράτευσε το φάντασμα του Βελουχιώτη για να βοηθήσει το λαϊκό κίνημα στην  αντίσταση, στη διαπραγμάτευση και στην αγανάκτηση. Με το δικό της τρόπο, η «ανελοποίηση» του ΣΥΡΙΖΑ προετοιμάζει το τελευταίο στάδιο παρακμής της κυβέρνησης: την οργάνωση της συλλογικής διαμαρτυρίας και αντίστασης απέναντι στις πιέσεις των δανειστών με έναν τρόπο ανορθολογικό, αναποτελεσματικό και κυρίως λαϊκιστικό.

Πολλοί προσπαθούν να αποκρυπτογραφήσουν το μήνυμα του ανασχηματισμού. Μένει ή φεύγει η κυβέρνηση; Είναι ένα σχήμα εξάντλησης του κυβερνητικού χρόνου ή ένα σχήμα ηρωικής εξόδου; Η απάντηση είναι μάλλον απλή: η κυβέρνηση μένει μέχρι να φύγει. Απλώς μέχρι τότε θα ακούσουμε πολλά αντάρτικα τραγούδια και θα δούμε τη νέα εθνολαϊκιστική στροφή της κυβέρνησης να οδηγεί στο τέρμα μιας διαδρομής, που θα αφαιρεί ακόμη και τα τελευταία ιδεολογικά προσχήματα στην «πρώτη φορά» Αριστερά. Εντωμεταξύ, κάποιος πρέπει να εξηγήσει στον κ. Ζουράρι ότι ο κόσμος δεν περιμένει κανέναν αρματωμένο Άρη να τον σώσει από το νέο Μνημόνιο, που υπέγραψε ο ίδιος και η κυβέρνηση του. Το θέμα είναι τι θα γίνει το «δόλιο το μικρό χωριό», όταν όλοι αυτοί οι φαντασιακοί (και φανταστικοί) πόλεμοι θα έχουν πια οριστικά λήξει.