Ο πρωθυπουργός Α. Τσίπρας, μπροστά στον κίνδυνο πιστωτικού γεγονότος και de facto χρεοκοπίας, αναγνώρισε δημόσια, στην κοινή συνέντευξη τύπου που έδωσε μαζί με την Γερμανίδα καγκελάριο Μέρκελ ότι η κρίση είναι δική μας, παραδέχτηκε δηλαδή ότι δεν φταίνε μόνο ή κυρίως οι ξένοι για το ελληνικό κατάντημα. Αυτό όμως το οποίο αρνήθηκε χθες, η ύπαρξη εξωτερικού εχθρού, είναι ο καμβάς πάνω στον οποίο αναπτύχθηκε το κυρίαρχο αφήγημα του αντιμνημονίου, το οποίο επικράτησε πολιτικά και κοινωνικά με αποτέλεσμα την αντιγερμανική έξαψη και τον ριζοσπαστικό αντιευρωπαϊσμό.
Ο κ. Τσίπρας μίλησε στο Βερολίνο εντελώς διαφορετικά από τον τρόπο με τον οποίο απευθύνεται στο εσωτερικό ακροατήριο. Προκειμένου να εξασφαλιστεί ρευστό, αφού το δημόσιο ταμείο στερεύει, ήταν ευγενέστατος, θεσμικός, με σεβασμό στους ευρωπαϊκούς κανόνες και πολύ προσεκτικός απέναντι στην γερμανική πολιτική ηγεσία. Κουβαλούσε, όμως, μαζί του όλα τα υλικά με τα οποία έγινε στο συλλογικό υποσυνείδητο μια πλήρης αντιστροφή της πραγματικότητας. Οι δύο ηγέτες ρωτήθηκαν για τον κίνδυνο εξαγωγής τζιχαντιστών από εδώ προς τα εκεί, για το κατοχικό δάνειο, για το ενδεχόμενο δήμευσης του ινστιτούτου Γκαίτε. Ο ίδιος προσπάθησε να φύγει από αυτή την ατζέντα της έντασης, την οποία όμως καλλιέργησε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ που έχει παγιδευτεί στους μύθους με τους οποίους ταϊζει το κοινό. Ειδικότερα:
-Δεν χρωστάμε/μας χρωστάνε: Επειδή υπάρχουν οι γερμανικές πολεμικές επανορθώσεις, επειδή όταν εμείς φτιάχναμε Παρθενώνες και τα λοιπά, επειδή κοινοτική αλληλεγγύη στην ελληνική μετάφραση σημαίνει αέναο και εύκολο δανεισμό από τους εταίρους.
-Μένουμε στο ευρώ: Ομως, θα αγκιστρωθούμε στον σκληρό πυρήνα της ΕΕ όχι κάνοντας ό,τι οι άλλοι αλλά λόγω γεωπολιτικού πλεονεκτήματος, επειδή αν μας πετάξουν θα υποστούν επιπτώσεις. Επομένως, δεν θέλουμε να μας σέβονται, θέλουμε να μας φοβούνται.
-Ενας άλλος κόσμος είναι εφικτός: Θέλουμε να αλλάξουμε την ΕΕ, όχι τη χώρα μας, γιατί η ΕΕ πήρε κακό δρόμο με τη λιτότητα. Ηγούμαστε με τη φαντασία μας ενός μετώπου αντιλιτότητας και αναγνωρίζουμε για την κυβέρνηση έναν ιστορικό ρόλο που υπερβαίνει τα εθνικά σύνορα.
-Είμαστε οι καλοί της ιστορίας: Απολαμβάνουμε τον ναρκισσισμό του θύματος που πληρώνει χωρίς να φταίει, βασανίζεται χωρίς λόγο, αντέχει την άδικη πίεση και αντιστέκεται στη βία με ψηλά το κεφάλι, όπως λέει το τσιτάτο των ημερών.
-Λύσεις υπάρχουν: Δεν μας αφορά πώς θα βελτιώσουμε τη θέση μας στον διεθνή ανταγωνισμό, ούτε πώς θα ξεφύγουμε από τον παρασιτισμό, αδιαφορούμε για τις παγκόσμιες οικονομικές εξελίξεις, για τους αριθμούς και τα πραγματικά δεδομένα, προσδοκούμε πολιτικές λύσεις που υπερβαίνουν τους δημοσιονομικούς περιορισμούς.
-Πρώτα η εθνική κυριαρχία: Δεν μας αρέσουν οι έλεγχοι και οι τρόικες, αλλά δεν έχουμε ως στόχο την έξοδο στις αγορές ώστε να απαλλαγούμε από την επιτήρηση των δανειστών. Θέλουμε πολιτική ανεξαρτησία χωρίς οικονομική ανεξαρτησία και πιστεύουμε ότι είναι δυνατό.
-Ο λαός μίλησε: Θεωρούμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει εντολή να βάλει τέλος στη λιτότητα και πως οι πιέσεις των δανειστών δείχνουν έλλειψη σεβασμού στη βούληση της ελληνικής κοινωνίας. Ασφαλώς δεν θα έχουμε την ίδια αντίληψη αν οι Φινλανδοί, για παράδειγμα, δώσουν εντολή στη δική τους κυβέρνηση να βάλει τέλος στη χρηματοδότηση της Ελλάδας.
-Φταίνε οι άλλοι: Ελληνική χρεοκοπία δεν υπήρξε ποτέ και θα μπορούσαμε να μην είχαμε μπλέξει στα μνημόνια αν χειρίζονταν την κρίση κυβερνήσεις με σθένος απέναντι στους πιστωτές. Εντάξει με τη διαφθορά, τη διαπλοκή, την αδυναμία της παραγωγικής βάσης, του κράτους και των θεσμών, αλλά βασικά η κρίση είναι εισαγόμενη και δεν έχει ρίζες εδώ.
Παρακολουθούμε μια φρενήρη πορεία απομάκρυνσης από την ευρωπαϊκή πραγματικότητα που δεν καταλήγει (για την ώρα) στο μοιραίο επειδή κανείς στο δυτικό κόσμο δεν θέλει να δημιουργηθεί μια μαύρη τρύπα σε μια τόσο ευαίσθητη περιοχή. Το γεγονός, όμως, ότι μας κρατάει ο φόβος των άλλων και όχι η κοινή βούληση για συνεργασία και συνύπαρξη στο ίδιο πλαίσιο καθιστά την ισορροπία εξαιρετικά εύθραυστη. Είναι αναξιοπρεπές να υπάρχεις σε ένα σύστημα χωρίς να σε θέλουν και χωρίς να το θέλεις, μόνο και μόνο επειδή η απομάκρυνση έχει μεγάλο ρίσκο. Εκτός από αναξιοπρεπές είναι και επικίνδυνο, γιατί γίνεται θέμα συγκυρίας και προετοιμασίας των άλλων να βρεθείς εκτός.
Πολιτισμικά είμαστε ήδη στην έξοδο, φεύγουμε με τα νταούλια που θα μας ψυχαγωγήσουν μετά την στρατιωτκή παρέλαση. Η κουλτούρα της παρακμής απλώνεται όλο και περισσότερο και εκφράζεται με διάφορους τρόπους χωρίς άμεση εξωτερίκευση της συλλογικής -ασυνείδητης ενδεχομένως- πεποίθησης ότι το κοινό νόμισμα έχει μικρότερη σημασία από τη διατήρηση της ελληνικής ιδιοτυπίας. Η κυριαρχία του εθνικολαϊκισμού διευκολύνει, αν δεν προκαλεί, την απομάκρυνσή μας από τον ευρωπαϊκό κόσμο, μια διαρκής αισθητική και πνευματική υποβάθμιση καθορίζει το σκηνικό της καθόδου.
Κάπως σαν “των Ευρωπαίων περίγελα και των αρχαίων παλιάτσοι”, όπως έγραψε ο Κωστής Παλαμάς, το άγαλμα του οποίου βεβηλώθηκε από τραμπούκους που μάλλον δεν ξέρουν ότι “η Πολιτεία και η Μοναξιά” γεννήθηκε μέσα στα χαλάσματα μιας -και τότε- χρεοκοπημένης Ελλάδας.