Δεν υπήρχε καν ερώτημα στο ψηφοδέλτιο του τουρκικού δημοψηφίσματος . Μόνο ένα ΝΑΙ και ένα ΟΧΙ. Αλλά το αποτέλεσμα μια οριακή , πικρή νίκη για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αποτελεί σημείο καμπής για το τουρκικό κράτος.
Το νέο σύνταγμα μετατρέπει τον πρόεδρο σε έναν σύγχρονο σουλτάνο με ανεξέλεγκτη εκτελεστική εξουσία και του δίνει τη δυνατότητα να “υποτάξει” όλους τους ανεξάρτητους θεσμούς της Τουρκίας.
Η οριακή νίκη του ΝΑΙ , οι κατηγορίες για νοθεία , ο τρόπος που εκβίασε το αποτέλεσμα και χειραγώγησε όσους διαφωνούσαν μαζί του δεν αφήνουν σχεδόν καμία ελπίδα ότι ο Ερντογάν θα υιοθετήσει τώρα έναν πιο συναινετικό τόνο , θα έχει μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση των προβλημάτων της χώρας , θα σταματήσει να φυλακίζει τους αντιπάλους του και θα αρχίσει να συνομιλεί και πάλι με τους Κούρδους.
Αυτό που μπορούμε να περιμένουμε σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις είναι ο τούρκος πρόεδρος να συνεχίσει την ίδια διχαστική και εθνικιστική πολιτική. Θα παρατείνει όσο μπορεί την κατάσταση έκτακτης ανάγκης που έχει επιβάλλει στη χώρα μετά το πραξικόπημα . Μέχρι τις εκλογές του 2019 που ουσιαστικά , αν τις κερδίσει , θα του δώσουν όλες τις εξουσίες , θα βρίσκεται σε θέση μάχης , προσπαθώντας να εξουδετερώσει τους εναπομείναντες αντιπάλους και εχθρούς του .
Δεν θα δούμε λοιπόν έναν συμφιλιωτικό Ερντογάν μετά τη νίκη του στο δημοψήφισμα αλλά έναν ακόμα πιο σκληρό τούρκο πρόεδρο και τότε το δίλημμα με το οποίο θα βρεθούν αντιμέτωποι οι Ευρωπαίοι θα είναι εξαιρετικά δύσκολο.
Βέβαια καμία εκδοχή αυτών των συνταγματικών μεταρρυθμίσεων δεν συνάδει με τα κριτήρια που θέτει η ΕΕ για την ένταξη μίας χώρας. Η υπόθεση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας έχει εξελιχθεί εδώ και καιρό σε σενάριο επιστημονικής φαντασίας . Τώρα πια είναι μία φάρσα γράφουν σήμερα οι Φαϊνανσιαλ Τάιμς.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μπορεί να κάνει και την κίνηση ματ επαναφέροντας τη θανατική ποινή . Μία κίνηση που θα οδηγήσει αναπόφευκτα στον τερματισμό κάθε σκέψης για συνέχιση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων ΕΕ και Τουρκίας.
Η Ευρώπη πάντως δεν μπορεί να εξακολουθήσει να παρακολουθεί αμήχανα τις εξελίξεις στην Τουρκία . Θα πρέπει να βρει τρόπο να επανασχεδιάσει τις σχέσεις της με την Αγκυρα στα θέματα της ασφάλειας , του εμπορίου και της προσφυγικής κρίσης.
Επίσης οι Ευρωπαίοι δεν θα πρέπει να εγκαταλείψουν το περίπου 50% του τουρκικού πληθυσμού που καταψήφισε χωρίς να φοβηθεί τις ερντογανικές αλλαγές στο σύνταγμα.
Οι FT γράφουν σήμερα ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος είναι τραγωδία για τη χώρα και δίνει ένα σκληρό χτύπημα στη δημοκρατία σε όλες τις μουσουλμανικές χώρες .
Αποτελεί δε και ένα ακόμα βήμα προς την επικράτηση του λαϊκιστικού δεσποτισμού παγκοσμίως.
Και τι μέλλει γενέσθαι τα επόμενα πέντε χρόνια ; Η Τουρκία προβλέπουν αναλυτές θα είναι πολύ πιο ασταθής από ό,τι είναι σήμερα, με οικονομικά προβλήματα ή με ανάπτυξη που δεν θα επαρκεί για το στόχο του Ερντογάν να βάλει τη χώρα του στις δέκα μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου, απομονωμένη στο εξωτερικό, με φίλους από συμφέρον και έναν πρόεδρο που θα βρίσκεται τα επόμενα πέντε χρόνια στην εξουσία μόνο αν χρησιμοποιήσει κατασταλτικές μεθόδους και νοθεία για να κερδίσει τις βουλευτικές και προεδρικές εκλογές το 2019.
Όλα τα ενδεχόμενα παραμένουν ανοιχτά για τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών. Κανένα σενάριο δεν μπορεί να αποκλειστεί ιδιαίτερα τώρα που ο 65χρονος αριστερός λάτρης του Ούγκο Τσάβες και προσωπικός φίλος της Ζωής Κωνσταντοπούλου Ζαν Λίκ Μελανσόν ανατρέπει τα προγνωστικά και είναι πιθανόν να περάσει στον δεύτερο γύρο.
Ο γάλλος Τσάβες , όπως χαρακτηρίζει η Φιγκαρό τον Μελανσόν, κερδίζει έδαφος όσο ο υποψήφιος του Σοσιαλιστικού κόμματος Αμόν χάνει ψήφους και για πολλούς αποτελεί την πιο αριστερή αντισυστημική ψήφο . Όσοι πιστεύουν ότι η παγκοσμιοποίηση , το ελεύθερο εμπόριο και οι εταιρείες τύπου UBER (taxi app) καταστρέφουν τις κοινωνίες , όσοι τάσσονται εναντίον της ΕΕ αλλά δηλώνουν αριστεροί συσπειρώνονται πια γύρω από τον πρώην σοσιαλιστή υπουργό και νυν κομουνιστή Μελανσόν.
Η εκλογική βραδιά της Κυριακής θα είναι σίγουρα βραδιά για γερά νεύρα.
Ήδη το στρατόπεδο του Εμανουέλ Μακρόν διαπιστώνει μία ελαφριά αποσυσπείρωση και ο ανεξάρτητος υποψήφιος επιλέγει πια να κάνει μικρές συγκεντρώσεις και να πλησιάζει έναν έναν τους επίδοξους ψηφοφόρους του.
Η χθεσινή του μεγάλη συγκέντρωση στο Παρίσι με 20.000 κόσμο θεωρείται επομένως η τελευταία.
Το άγχος μήπως χάσει την πρώτη θέση που κρατούσε για μήνες δείχνει να έχει επηρεάσει και την Μαρίν Λεπέν η οποία επικεντρώνεται ξανά και μάλιστα επιθετικά στο κυρίαρχο θέμα της που είναι η μετανάστευση.
Ο Φρανσουά Φιγιόν από την πλευρά του, που παραμένει τρίτος με ποσοστό λίγο κάτω από 20%, κάνει αυτήν την εβδομάδα μια ύστατη προσπάθεια συμμετέχοντας σε πολλές συγκεντρώσεις που οργανώνει το κόμμα του σε όλη τη χώρα.
Το σενάριο πάντως που ανησυχεί ιδιαίτερα τους επενδυτές είναι στον δεύτερο γύρο να περάσουν οι δύο αντισυστημικοί υποψήφιοι από τα αριστερά ο Μελανσόν και από τα δεξιά η Λεπέν. Και αυτό γιατί σε αυτή την περίπτωση οι γάλλοι ψηφοφόροι θα κληθούν να επιλέξουν ανάμεσα σε δύο υποψήφιους που είναι κατά της παγκοσμιοποίησης και κατά της Ευρώπης.
Η βρετανίδα πρωθυπουργός Τερέζα Μέι ήταν σαφής: οι εκλογές είναι απαραίτητες για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε στο Μπρέξιτ. Η Μέι αναφέρθηκε στα εμπόδια που προβάλλουν η αντιπολίτευση, η Βουλή των Λόρδων και η κυβέρνηση της Σκωτίας στην κυβέρνησή της όσον αφορά τις διαπραγματεύσεις του Λονδίνου με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Τερέζα Μέι τόνισε πως κατέληξε στην απόφαση αυτή τα τελευταία 24ωρα γιατί πιστεύει πως η χώρα πρέπει να βαδίσει προς το Μπρέξιτ με μία σταθερή κυβέρνηση που δεν θα αμφισβητείται από κανέναν.
Η Μέι υποστήριξε ότι μετά το δημοψήφισμα η Βρετανία χρειάζεται σταθερότητα , ηρεμία , ασφάλεια και ισχυρή διακυβέρνηση.
Ηδη τα κόμματα της αντιπολίτευσης έσπευσαν να στηρίξουν το αίτημα της Μέι. Αύριο η βουλή θα ψηφίσει για τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών. Σύμφωνα με το βρετανικό σύνταγμα μόνο η βουλή αποφασίζει πρόωρες εκλογές και όχι η εκάστοτε κυβέρνηση.
H βρετανίδα πρωθυπουργός έκανε στροφή 180 μοιρών και αυτό ενέχει πολύ μεγάλο ρίσκο. Κανείς δεν μπορεί να είναι απόλυτα σίγουρος σε αυτή τη χρονική συγκυρία ότι θα κερδίσει εκλογές.
Η Μέι όμως δυσκολευόταν πολύ το τελευταίο διάστημα γιατί οι Τόριδες έχουν μικρή πλειοψηφία και συχνά αναγκαζόταν η κυβέρνηση να αλλάζει τις αποφάσεις της γιατί οι βουλευτές του συντηρητικού κόμματος δεν τις ψήφιζαν .
Τώρα εκτιμά ότι θα κερδίσει με μεγαλύτερη πλειοψηφία που θα της επιτρέψει να κινηθεί άνετα. Οι πρωθυπουργοί στη Βρετανία δεν εκλέγονται βέβαια απευθείας από το λαό αλλά ο τρόπος που θα διαχειριστεί τις διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες ελπίζει ότι θα την ενισχύσει πολύ.
Προς το παρόν οι προβλέψεις φέρουν τους Τόρις να κερδίζουν με άνετη πλειοψηφία τις εκλογές του Ιουνίου.