Ένα είναι το μεγάλο γεγονός των ημερών –γι’ αυτό δικαιολογεί μια επανάληψη. Έγραφα τη Δευτέρα (στα ΝΕΑ) ότι στις αμερικανικές εκλογές της επόμενης Τρίτης δεν κρίνεται μόνο ένας Πρόεδρος, ο Ομπάμα, αλλά ένα ολόκληρο πολιτικό ύφος και πράξη. Αποτιμώντας την πρώτη θητεία, δεν στάθηκα όσο θα έπρεπε σε μια μεγάλη, ίσως την πιο μεγάλη, στιγμή της: τη μεταρρύθμιση στην Υγεία. Το έκανα επίτηδες: για να χρησιμοποιήσω αυτό το παράδειγμα ως την (οριστική;) εικονογράφηση αυτού ακριβώς του ύφους και πράξης, που, κατά τη γνώμη μου, συνιστούν τη δύναμη αλλά και την αδυναμία του Ομπάμα. Ιδού ο στόχος του άρθρου που αρχίσατε να διαβάζετε.
Όπως και όλη η θητεία του Προέδρου, έτσι και η μεταρρύθμιση στην Υγεία (το μάλλον καταχρηστικά ονομαζόμενο “Obamacare”, ενώ όπως θα δούμε, ορθότερος τίτλος θα ήταν “Obama-cared-for-more”) μπορεί να ειδωθεί με δύο τρόπους και από δύο εξίσου θεμιτές και έγκυρες σκοπιές. Η πρώτη θα εστίαζε στην, κατά κυριολεξία, επαναστατικότητα και ιστορικότητα της μεταρρύθμισης (για τα αμερικανικά, εννοείται, δεδομένα): υπήρξε μια τομή στην οποία απέτυχαν ή λιποψύχησαν όλοι οι προηγούμενοι Πρόεδροι που προσπάθησαν (γιατί οι περισσότεροι, και σχεδόν όλοι οι Ρεπουμπλικανοί, δεν προσπάθησαν καν), με τελευταίο τον κατά τα άλλα εμβληματικό Μπιλ Κλίντον (που είχε βάλει μάλιστα τη γυναίκα του, μια κάποια Χίλαρι, να «τρέξει» την όλη προσπάθεια). Η τομή αυτή δεν δίνει μόνο σε 30 εκατομμύρια Αμερικανούς πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη, αλλά και βάζει με αυτό το βήμα τις ΗΠΑ σε ένα άλλο μοντέλο πολιτισμού μέσα από την πολιτική (και όχι «πολιτικού πολιτισμού», που θα έλεγε ένας ξεχασμένος δικός μας). Επιτεύχθηκε δε αυτό την εποχή που η Αμερική, υπό την επήρεια του Πάρτι του Τσαγιού, ήταν πιο κλειστή παρά ποτέ σε τέτοιου είδους από τα «επάνω» αλλαγές και ενώ ετοιμάζονταν βουλευτικές εκλογές (τις οποίες, φυσικά, ο Ομπάμα έχασε πανηγυρικά). Με πείσμα, επιμονή, διαρκή διαβούλευση, χαμηλούς τόνους και υποβάθμιση του πολιτικού κόστους υπέρ του κατά την αντίληψή του δημοσίου συμφέροντος –με όλα τα στοιχεία δηλαδή της μεθόδου του- ο Ομπάμα πέτυχε το σχεδόν ακατόρθωτο.
Το πρόβλημα είναι ότι το πέτυχε μισό –γιατί αυτή είναι η άλλη οπτική γωνία υπό την οποία μπορεί να δει κανείς την ίδια μεταρρύθμιση. Ενώ δηλωμένος στόχος του –και αργότερα, δηλωμένη στενοχώρια του- ήταν να μη μείνει ούτε ένας Αμερικανός εκτός συστήματος υγείας, από τα 50 εκατομμύρια των τέτοιου είδους «άστεγων», καλύφθηκαν τελικά τα 30. Είκοσι (20) εκατομμύρια πολίτες της πλουσιότερης χώρας του κόσμου, συνεχίζουν, μετά την επανάσταση, να είναι αφημένοι στη μοίρα τους από ένα Κράτος που υποτίθεται ότι ενδιαφέρεται γι’ αυτούς και πάντως οφείλει να τους σέβεται. Κι ύστερα, ακόμα και μετά την επανάσταση (ή μήπως για να αποφευχθεί η επανάσταση;) το Κράτος δεν παίρνει υπό την προστασία του ούτε καν τα 30 εκατομμύρια που υπάγονται στο“Obamacare”: Μπροστά στο φόβο της ανεξίτηλης ρετσινιάς του «κρατισμού» και για λόγους εκλογικής αριθμητικής στα δύο σώματα της αμερικανικής Βουλής, το σχέδιο προέβλεψε τελικά ένα μηχανισμό κρατικών επιδοτήσεων, ώστε να μπορούν να συνάπτουν οι «ξεχασμένοι της υγείας» … ιδιωτικές υγειονομικές ασφαλίσεις. Για να κλείσει η τερατογένεση, αλλά και η εξ αυτής ειρωνεία, αυτή η ιδιαιτερότητα του συστήματος ήταν που επέτρεψε -δύο χρόνια και χίλιες μάχες αργότερα- στο Ανώτατο Δικαστήριο να θεωρήσει συνταγματική -με μία ψήφο διαφορά- τη μεγάλη μεταρρύθμιση.
Μια κουτσή, λοιπόν, επανάσταση; Ναι, αλλά με την αυθύπαρκτη σημασία μιας επανάστασης. Που μπορεί -και πρέπει- να βελτιωθεί στο μέλλον. Όπως μπορεί και πρέπει να κάνει, αν ο κοινός νους και ο τυφώνας Σάντι του επιτρέψουν μια δεύτερη θητεία, και ο άνθρωπος που την πήρε πάνω του και την έκανε, χωρίς πολλά λόγια, πράξη.