Μετά την άτυπη πενταμερή στη Γενεύη για το Κυπριακό οι δύο Κύπριοι ηγέτες, ο πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης και ο Τ/κ ηγέτης Ερσίν Τατάρ επέστρεψαν στις δικές τους προτεραιότητες. Φανερά αποκλίνουν από αυτά που τους ζητά ο ΟΗΕ για δημιουργία εμπιστοσύνης και δυναμικής για την επίλυση, ξεκινώντας από τους ίδιους τους πολίτες στο νησί.

Οι δύο καθόλου δεν ασπάζονται αυτή την ιδέα, γι’ αυτό και δεν προχωρούν σε ουσιώδη μέτρα εμπιστοσύνης. Εδώ και 6 μήνες, συζητούν το άνοιγμα οδοφραγμάτων κατά μήκος της Πράσινης Γραμμής, χωρίς αποτέλεσμα. Ο ΟΗΕ και η ΕΕ, τα ιεραρχούν ως καθοριστικά για την επανασύνδεση των δύο Κοινοτήτων και τη δική τους ενεργό ανάμιξη, αλλά οι δύο δεν δείχνουν να ενδιαφέρονται.

Τίποτα δεν προβλέπεται να γίνει στην ρίζα του πολύχρονου αδιεξόδου σε ένα πρόβλημα που παραμένει άλυτο για μισό αιώνα. Αυτό θα πέσει στους ώμους της νέας προσωπικής απεσταλμένης του γενικού γραμματέα, Μαρία Άνχελα Ολγκίν εφόσον αναλάβει το κρίσιμο αυτό πόστο. Αλλά εν τω μεταξύ, η κατάσταση στο νησί παραμένει προβληματική και γεννά το ερώτημα: ποιον συμφέρει τελικά, η “μηδενική προόδος”;

Ηγέτες και λαός

Πολλοί ηγέτες επαγγέλλονται σύγχρονες ιδέες, αλλά στην πραγματικότητα απεχθάνονται την ιδέα της ανάμιξης πολιτών. Αυτό συμβαίνει κατά κόρον στο Κυπριακό. Ερήμην πολιτών, οι ηγεσίες διαχειρίζονται καλύτερα τη δική τους ατζέντα, αποκρύβοντας τις ευθύνες τους και τις συνέπειες από τη διαιώνιση του προβλήματος.

Όμως ο ΟΗΕ έχει διαφορετική άποψη. Στο πιο πρόσφατο ψήφισμα του το Συμβούλιο Ασφαλείας (31/1/2025) προειδοποιεί Χριστοδουλίδη και Τατάρ  “να αδράξουν την ευκαιρία από τη συνεχιζόμενη δέσμευση του Γενικού Γραμματέα”, γιατί “το status quo δεν είναι βιώσιμο”: “η κατάσταση επί τόπου δεν είναι στατική και η έλλειψη συμφωνίας προάγει πολιτικές εντάσεις και βαθαίνει την αποξένωση των δύο κοινοτήτων”. Η τελευταία δε αναφορά του ΣΑ αφορά ιδίως τους Ελληνοκυπρίους: “ο κίνδυνος για μη αναστρέψιμες αλλαγές στο έδαφος μειώνει τις προοπτικές διευθέτησης”.

Ο Ερσίν Τατάρ έχει κάθε λόγο να μην αγωνιά για την παρέλευση του χρόνου - είναι γνωστές οι πεποιθήσεις του. Αλλά τι μπορεί να πει κανείς για τον Χριστοδουλίδη;

Αναβρασμός

Στην Τ/κ Κοινότητα υπάρχει αναβρασμός και ο πολιτικός αγώνας διεξάγεται ανοιχτά στην κοινωνία. Ο Τατάρ στοχεύει στην επανεκλογή του τον Οκτώβριο με λάβαρο τη λύση “δύο κρατών”: “η υποστήριξη των Τ/κ στα δύο κράτη έχει ξεπεράσει το 50%, ενώ υπέρ της Ομοσπονδίας περιορίζεται στο 25%”, ισχυρίστηκε (ΚΥΠΕ, 15/4).

Ο ανθυποψήφιος του Τουφάν Ερχουρμάν υποστηρίζει την ομοσπονδιακή επανένωση. Πολλές δυνάμεις των Τ/κ που στηρίζουν τον Ερχουρμάν ξεχύθηκαν στους δρόμους εναντίον της εισαγωγής μαντίλας στα σχολεία που αλλοιώνει την κοσμική ταυτότητα τους.

Για τους Τ/κ το υπαρξιακό ζήτημα της διακριτής ταυτότητας τους είναι βαθιά ριζωμένο. Στο παρελθόν εκφράστηκε πλειοψηφικά στην κάλπη με την εκλογή του Μεχμέτ Αλί Ταλάτ (2005) και του Μουσταφά Ακιντζί (2015). Είναι σαφές ωστόσο, ότι αυτή η πλειοψηφία, όσο και αν δεν επιθυμεί την απορρόφηση της από την Τουρκία, όσο κι αν ασπάζεται τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό, δεν πρόκειται να δεχθεί υποταγή στην Ε/κ πλειοψηφία. Γι’ αυτό οι Τ/κ ζητούν Ομοσπονδία, πολιτική ισότητα και αποτελεσματική συμμετοχή σε ένα επανενωμένο κράτος και αναμένουν τα ανάλογα μηνύματα από την Ε/κ Κοινότητα.

Ο Τατάρ τους κατηγορεί τους αντιπάλους του ότι “προσπαθούν να σπείρουν τη διχόνοια”. Καλεί τους ψηφοφόρους “να μην χάσουν την αλληλεγγύη της Τουρκίας” και δηλώνει με νόημα: “οι Ελληνοκύπριοι ευθύνονται για την αποτυχία των συνομιλιών για ομοσπονδία", υποστηρίζει.

Η εκλογική μάχη τον Οκτώβριο πολύ πιθανόν να κριθεί οριακά. Το αμιγώς Τ/κ τμήμα της κοινωνίας πιέζεται. Το 2018 - μετά από όσα συνέβησαν στο Κραντ Μοντάνα - η Τουρκία δούλεψε φανερά εναντίον του Μουσταφά Ακιντζί και τον ευνόησε. Δεν είναι βέβαιο ότι αυτό θα επαναληφθεί, αλλά ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν ετοιμάζεται να μεταβεί στα κατεχόμενα στις 3 Μαίου. Θα εγκαινιάζει το νέο συγκρότημα κτιρίων, όπου θα στεγάζονται οι θεσμοί του αυτοανακηρυχθέντος κράτους της “ΤΔΒΚ”: προεδρία, κοινοβούλιο, το δικαστικό μέγαρο.

“Μη ανάμιξη”

Ο Χριστοδουλίδης μπορεί να προσποιείται τον ουδέτερο - δήλωσε πρόσφατα ότι “δεν αναμειγνύεται στις εκλογές στα κατεχόμενα”. Αλλά οι πάντες γνωρίζουν ότι η Ε/κ ηγεσία μπορεί να επηρεάσει τις εκλογές, με βάση τις πραγματικές επιλογές της. Αν επιθυμεί τη συνύπαρξη, την επικοινωνία, τη συνεργασία, ανάλογες είναι και οι ενέργειες και μηνύματα που στέλνει στην Τ/κ Κοινότητα. Ο Χριστοδουλίδης ήδη αξιολογείται! Η “μηδενική πρόοδος” επί του εδάφους, αποκαλύπτει την ανάμιξή του.

Κάνει ακριβώς το αντίθετο με αυτό που ο ΟΗΕ υποδεικνύει - όλα τα πιο κάτω καταγράφονται στο ψήφισμα του ΣΑ. Πρώτον, στο συνολικό επίπεδο η διεθνής κοινότητα ζητά την οικονομική συνεργασία. Καλεί τους ηγέτες “να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την προώθηση του εμπορίου εντός του νησιού και να “αφαιρέσουν τα προσκόμματα”. Αυτό σημαίνει “ανοίξτε οδοφράγματα”!. Το υποστηρίζει με σθένος και η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Δεύτερον στο επίπεδο της κοινωνίας των πολιτών, το ΣΑ ζητά από τους δύο ηγέτες να προωθήσουν “τη συμφιλίωση και την ενεργό συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών, ιδίως των γυναικών και των νέων”.

Δημοσιεύστε τις συγκλίσεις

Ο Χριστοδουλίδης βρίσκεται στα πολιτικά πράγματα για περισσότερο από μια δεκαετία (κυβερνητικός εκπρόσωπος, ΥΠΕΞ και τώρα ΠτΔ). Αλλά η δράση του πουθενά δε συνοδεύεται με πράξεις που ανταποκρίνονται σε αυτό που γράφει το ψήφισμα του ΣΑ.  Πότε και πώς έδωσε στήριξη στην “τακτική, αποτελεσματική επαφή και η επικοινωνία μεταξύ των πλευρών”;

Στην παρούσα συγκυρία δηλώνει ότι επιδιώκει την επανεκκίνηση των συνομιλιών από το σημείο που διακόπηκαν στο Κραντ Μοντάνα.

Πρόσφατα, δύο οργανώσεις των πολιτών, ο  Όμιλος Προβληματισμού για τον Εκσυγχρονισμό της Κοινωνίας μας  (ΟΠΕΚ) και το Κυπριακό Κέντρο Ειρήνης και Διαλόγου (CPDC) ζήτησαν άρση του απορρήτου των εγγράφων των συγκλίσεων Αναστασιάδη - Ακιντζί που επιτεύχθηκαν μέχρι το Κραν Μοντάνα. Απηύθυναν κοινή επιστολή στους Χριστοδουλίδη και Τατάρ, την οποία κοινοποίησαν στον Αντόνιο Γκουτέρες και στους προέδρους των θεσμικών οργάνων της ΕΕ.

“Η διαφάνεια και η συμμετοχή των πολιτών μέσα από ανοιχτό διάλογο είναι”, όπως υποστηρίζουν, “τα πιο αποτελεσματικά εργαλεία για την εξάλειψη των προσχημάτων και της σκόπιμης  παραπληροφόρησης στην ειρηνευτική διαδικασία”.

Πηγή: www.efsyn.gr