Υπάρχουν στιγμές που τα δημοσιογραφικά κλισέ αποδεικνύονται ανήμπορα να αποδώσουν την πραγματικότητα… Η ανάγνωση του χθεσινού εκλογικού αποτελέσματος, για παράδειγμα, φτάνει και περισσεύει για να μεταδώσει από μόνη της τις τεκτονικές αλλαγές που συντελέστηκαν στο κομματικό οικοδόμημα. Το πολυθρύλητο «τέλος της Μεταπολίτευσης» γράφτηκε χθες, και γράφτηκε με τρόπο άγριο και εκκωφαντικά σαρωτικό. Γιατί, όμως, ο κραταιός κάποτε δικομματισμός πιάστηκε στον ύπνο; Γιατί τα δύο πρώην μεγάλα κόμματα κατέρρευσαν σαν χάρτινοι πύργοι, κατρακυλώντας σε ποσοστά κατώτερα από αυτά που συγκέντρωνε το καθένα μόνο του, ακόμα και στις χειρότερες στιγμές της μεταπολιτευτικής τους διαδρομής;

Οι εξηγήσεις είναι πολλές και η καθεμία προσθέτει μία ειδική διάσταση στο παζλ της εκλογικής κατάρρευσης. Αυτό που ωστόσο μοιάζει να έπαιξε καίριο ρόλο είναι το γεγονός ότι η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ επέμειναν να παριστάνουν τους μονομάχους του χθες, την ώρα που όλα γύρω τους είχαν αλλάξει. Για να το πούμε με άλλα λόγια, αυτό που όντως συνέβη ήταν ότι ο δικομματισμός, ερήμην των εταίρων που τον συγκροτούσαν, παρέδωσε σταδιακά τη θέση του σε έναν νέου τύπου διπολισμό, στο ένα σκέλος του οποίου στριμώχτηκαν οι πολιτικές δυνάμεις που έβαλαν την υπογραφή τους κάτω από τα μνημόνια και στην άλλη οι πολύχρωμοι αρνητές και πολέμιοί τους. Τα υπόλοιπα ήταν θέμα χρόνου: εκπαιδευμένη η κοινή γνώμη στη λογική των δύο κόσμων, μαθημένη σε εκβιαστικά διλήμματα του τύπου «Καραμανλής ή τανκς», «σκότος και φως», «με τον λαό ή την πλουτοκρατία», εντάχθηκε σαν έτοιμη από καιρό στα δύο στρατόπεδα που όριζε αυτή η νέα διαχωριστική γραμμή: στους υποστηρικτές της δανειακής σύμβασης και στους ορκισμένους εχθρούς της.

Κάπως έτσι, η διαβόητη δήλωση Τσίπρα περί συνεργασίας με το κόμμα Καμμένου δεν προκάλεσε σεισμό ούτε στοίχισε εκλογικά στον ΣΥΡΙΖΑ, όπως θα συνέβαινε άλλοτε. Το αντίθετο. Αντιμετωπίστηκε συγκαταβατικά ακόμα και από ανθρώπους που γέρασαν μέσα στην Αριστερά, αφού ο νέος διπολισμός αποϊδεολογικοποιεί τις αντιθέσεις, ενθαρρύνει τους παράταιρους γάμους και απειλεί με ισοπέδωση όλες τις ενδιάμεσες αποχρώσεις, που, με την εξαίρεση της ΔΗΜΑΡ, δεν κατάφεραν να αναπνεύσουν μέσα στο ασφυκτικό σκηνικό που δημιουργήθηκε. Στο κλίμα που διαμορφώθηκε, το μπλοκ του μνημονιακού πραγματισμού και το μπλοκ της άρνησης του μνημονίου απευθύνθηκαν στον ελληνικό λαό. Εκλογικά, νίκησε αναμφισβήτητα το δεύτερο, αν και δεν πρέπει να υποτιμάται το γεγονός ότι κάτω από τη σκέπη του «αντί» στεγάστηκαν δυνάμεις που δε έχουν όχι μόνο σχέση, αλλά ούτε… καλημέρα. Οι χθεσινές εκλογές αποτύπωσαν μια εντελώς νέα πολιτική γεωγραφία. Αφησαν ανοιχτό, ωστόσο, το ζήτημα της διακυβέρνησης. Ισως και για να υποβάλουν σε άλλη μια δοκιμασία το ταλαιπωρημένο πολιτικό προσωπικό των πάλαι ποτέ κομμάτων εξουσίας.