Στη διαπίστωση πως για την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε , φταίει η πολιτική τάξη της χώρας πολλοί αντιτείνουν – χωρίς κατά βάθος να απορρίψουν την παραπάνω διαπίστωση – πως μια κοινωνία που είναι αντίθετη σε κάθε μεταρρύθμιση και εξορθολογισμό ,ελάχιστα περιθώρια δράσης αφήνει στο πολιτικό σύστημα.Είναι ,η από άλλο δρόμο , γνωστή θεωρία της διάχυσης των ευθυνών , της δημιουργίας ενοχικού συμπλέγματος στο κοινωνικό σώμα και της απόδοσης σοβαρών ελαφρυντικών στην πολιτική ηγεσία της χώρας.Επ΄αυτών έχω να πω τα εξής : Καμμία κοινωνία δεν πρόκειται να προχωρήσει αυτοβούλως και αυθορμήτως σε απεμπόληση των προνομίων που απέκτησε σε βάθος χρόνου , δικαίως ή αδίκως. .Καμμία κοινωνία δεν πρόκειται – ως συλλογικό υποκείμενο ενεργούσα – να προχωρήσει σε αναγκαίες αλλά επώδυνες γιαυτήν μεταρρυθμίσεις. Αλλωστε πολιτική αυτενέργεια  της κοινωνίας δεν νοείται και ιστορικά  δεν έχει καταγραφεί.Η έκφραση της σε όλα τα επίπεδα , πάντα διαμεσολαβείται από συλλογικές οντότητες.Συν τοις άλλοις , μια σύγχρονη κοινωνία με τις πολύπλοκες διαστρωματώσεις και αντιθέσεις , δεν μπορεί να αρθεί υπεράνω των συμφερόντων γιατί δεν μπορεί να έχει συνολική και εποπτική θεώρηση του κοινωνικού γίγνεσθαι.Κοινώς δεν υπάρχει αυτό- θεώρηση.

Αυτήν την ικανότητα την έχουν τα πολιτικά κόμματα , που από την ιδεολογία τους μπορούν  να ανιχνεύσουν τις απαιτούμενες τομές , αλλαγές και προσαρμογές σε μια κοινωνία ώστε να την καταστήσουν πιο λειτουργική , αποδοτική και δίκαιη. Μάλιστα σε στιγμές οριακές , καθολικής κρίσης , μπαίνουν μπροστά και μέσα από προσεκτικές κινήσεις ξεδιπλώνουν την μεταρρυθμιστική τους ατζέντα.Στα δημοκρατικά πολιτεύματα , αυτό επιτυγχάνεται με κοινωνικές και πολιτικές συμμαχίες , ώστε να παραχθούν οι ευρύτερες δυνατές συναινέσεις που θα διασφαλίσουν την επιτυχή έκβαση του πολιτικού αγώνα. Γιατί πάντα υπάρχουν και θα υπάρχουν αντιδράσεις , γιατί πάντα υπάρχουν και θα υπάρχουν συντηρητικές , αντι- μεταρρυθμιστικές δυνάμεις που συνεπικουρούνται από τη φυσική ροπή της αδράνειας.

Η τραγική κατάληξη της απόπειρας μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού από τον Τ Γιαννίτση , θα πρέπει να διδάσκεται σε σεμινάρια ως παράδειγμα προς αποφυγήν. Ο χρόνος και ο τρόπος που επιλέχθηκε, η εχθρική στάση που τήρησαν όλα τα προβεβλημένα στελέχη του κυβερνώντος κόμματος και η χλιαρή στήριξη που παρείχε ο τότε πρωθυπουργός ,όλα αυτά οδήγησαν την συγκεκριμένη μεταρρύθμιση σε ναυάγιο.Η πολιτική ηγεσία έχοντας λανθασμένη αντίληψη για το μέγεθος της διακύβευσης , χωρίς στοιχειώδη πολιτικό σχεδιασμό, δεν καθοδήγησε την κοινωνία , δεν προσπάθησε να την πείσει. Την φοβήθηκε. Όμως επιτυχής πολιτική παρέμβαση ,δεν νοείται χωρίς την απόλυτη πεποίθηση των δρώντων υποκειμένων για την ορθότητα και αναγκαιότητα των επιλογών τους, όσο επώδυνες και αν είναι για συγκεκριμένα κοινωνικά στρώματα.Η επιτυχία ενός μεταρρυθμιστικού προγράμματος κρίνεται όταν προχωρεί σε στοχευμένες δομικές παρεμβάσεις – μακριά από οριζόντιες , καθολικές και ισοπεδωτικές πρακτικές – που συσπειρώνουν κάθε φορά την κρίσιμη πολιτική μάζα.Γιατί αυτή ακριβώς είναι η ουσία της πολιτικής.Η σύμπηξη πολιτικών και κοινωνικών συμμαχιών , η επίτευξη κοινωνικών συναινέσεων ώστε κάθε φορά ο πόλος της συντήρησης να είναι πολιτικά και κοινωνικά αποδυναμωμένος.

Εάν εσείς είδατε κάτι από όλα αυτά στο πρόσφατο παρελθόν , εγώ πάντως δεν το αντιλήφθηκα.Αυτονοήτως από τα παραπάνω , συνάγεται και η απάντηση μου στο διαχρονικό ερώτημα του Χ Τρικούπη.

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ. Για  να συνενοούμαστε , πρέπει να ορίζουμε τις έννοιες που χρησιμοποιούμε . Ετσι  όταν αναφέρομαι στο ‘’πολιτικό σύστημα ‘’ εννοώ έναν αριθμό πολτικών που συμμετέχουν στη λήψη σημαντικών αποφάσεων ,έναν αριθμό επιχειρηματιών που η προνομιακή τους σχέση με το Δημόσιο και η οικονομική τους επιφάνεια τους καθιστά μέρος του πολιτικού συστήματος και έναν  αριθμό  δημοσιογράφων ,συνδικαλιστών ,διανοουμένων και ανώτατων κρατικών λειτουργών που η συμμετοχή τους στην λήψη και εφαρμογή των αποφάσεων των δύο πρώτων ομάδων είναι απαραίτητη.Ολοι μαζί δεν είναι πάνω από χίλιοι .Κύριο , διαχρονικό γνώρισμα της πολιτικής τους συμπεριφοράς ήταν  η διακυβέρνηση της χώρας δια της παραγωγής ελλειμάτων και ο εξοβελισμός κάθε ανταγωνισμού στο χώρο της οικονομίας. Ολες οι λοιπές δυσλειτουργίες ήταν  επιφαινόμενα τους.