Το τηλεοπτικό τοπίο δεν είναι μόνο νόμοι και λεφτά: πριν απ’ όλα είναι Πρόγραμμα. Θα υπάρξει κανείς από τη μεριά της Αντιπολίτευσης —ή έστω και από κάποιους, στοιχειωδώς σκεπτόμενους, του ΣΥΡΙΖΑ— να επισημάνει πως το περίφημο «τηλεοπτικό τοπίο» δεν διαμορφώνεται αποκλειστικά και μόνο από νομικούς και οικονομικούς όρους; Ότι μπορεί αυτοί να αποτελούν ένα αναγκαίο υπόβαθρο αλλά αυτό στο οποίο καταλήγουν, αυτό για το οποίο υπάρχουν ουσιαστικά, είναι κάτι άλλο; Το τηλεοπτικό πρόγραμμα, αυτό που βλέπει η κοινωνία στις οθόνες της; Το πρόγραμμα: το προϊόν, η ποιότητα του και ο τρόπος που παράγεται.
Δεν εννοώ βεβαίως ότι η «ποιότητα» νομοθετείται. Αλλά οι ποσοστώσεις εντόπιων ή και ευρύτερα ευρωπαϊκών παραγωγών, οι εκπτώσεις όσον αφορά τις διεθνείς συμπαραγωγές και η ενίσχυση τους, οι διασυνδέσεις μεταξύ των ραγδαία εξελισσόμενων τρόπων κατανάλωσης «εικόνας και ήχου» —τηλεόραση, κινηματογράφος, internet— και οι νέοι οικονομικοί κανόνες που οι διασυνδέσεις αυτές επιβάλλουν βρίσκονται αυτή τη στιγμή στο επίκεντρο του διεθνούς προβληματισμού. Σε ορισμένες δε χώρες τα ερωτήματα αυτά αρχίζουν ήδη να απαντιούνται — αφενός λόγω της ομαλής λειτουργίας της σχετικής αγοράς, αφετέρου λόγω του νομικού πλαισίου που ναι μεν δεν νομοθετεί την ποιότητα, ωθεί ωστόσο προς τη σωστή κατεύθυνση. Αποτέλεσμα: η άνθιση διεθνώς του τηλεοπτικού (αλλά και κινηματογραφικού, κατ’ επέκταση) προϊόντος — και ποσοτικά και ποιοτικά. Αντιθέτως εδώ, τα τελευταία ιδίως χρόνια, κυριαρχεί η εσωστρέφεια, η αδιαφορία για τις διεθνείς εξελίξεις, η διαρκώς επιταχυνόμενη πτώση της ποιότητας σε ολόκληρο το φάσμα της τηλεόρασης, με επικεφαλής την κρατική ραδιοτηλεόραση, που αντί να αποτελεί το «αντίπαλο δέος» για τα ιδιωτικά κανάλια έχει καταντήσει —όπως και στο παρελθόν άλλωστε— διεθνές παράδειγμα προς αποφυγή· και οικονομικά και ποιοτικά.
Δεν περιμένει φυσικά κανείς συνολική ρύθμιση του τηλεοπτικού τοπίου από τον πρωθυπουργό, τον κ. Παππά και την παρέα τους, που θεωρούν πως άπαξ και «μπαίνουνε λεφτά στο δημόσιο ταμείο» από «αύριο θα ζούμε σε ένα άλλο τηλεοπτικό τοπίο». Το δικό τους «τοπίο» τελειώνει στον ορίζοντα της πρότασής τους για τον κ. Πολύδωρα. Θα περίμενε ωστόσο κανείς από την Αντιπολίτευση, πέρα από την πολιτική και θεσμική διάσταση του ζητήματος, που κουτσά-στραβά κάπως τη διαχειρίζεται (χάρη κυρίως στις απανωτές κυβερνητικές αυταρχικές «πρωτοτυπίες»), να θέσει συνολικά το ζήτημα της ελληνικής τηλεόρασης· από τη συζήτηση αυτή δεν μπορεί να λείπει ο δάλογος για τους όρους σύστασης, στελέχωσης με σοβαρά πρόσωπα και λειτουργίας του ΕΣΡ, μιας ανεξάρτητης ρυθμιστικής αρχής με ουσιαστικές αρμοδιότητες — και σε αυτό θα κριθούν όλα τα κόμματα. Γιατί το τι βλέπει η ελληνική κοινωνία στις οθόνες της μπορεί να έχει νομικό και οικονομικό υπόβαθρο, αλλά πριν απ’ όλα είναι ζήτημα πολιτισμού. Και δεν είναι κακό να θυμίσουμε πως ο πολιτισμός, με την ευρεία έννοιά του —ως διαμόρφωση νοοτροπιών και συμπεριφορών—, συνδέεται άμεσα και με την οικονομία και μ’ αυτή την περιώνυμη «ανάπτυξη».