Πολλή η φασαρία στον αντιπροσωπευτικό μικρόκοσμο των σόσιαλ μίντια γύρω από τις Σκουριές αλλά και γενικά τις εξορύξεις, η οποία δυστυχώς προδίδει και άγνοια, και υποκρισία μα και έλλειμμα αντίληψης συλλογικού συμφέροντος. Θα προσπαθήσω λοιπόν να δώσω μια ισορροπημένη περιγραφή του θέματος.
Το μετάλλευμα πορφυρίτης που εξορυσσεται στην Χαλκιδική περιέχει φυσικά χρυσό, όμως λογικά περιέχει και χαλκό και σπάνιες γαίες, όλα σκορπισμένα σε τεράστιους όγκους χώματος. Τέτοιες εκμεταλλεύσεις είναι σήμερα συμφέρουσες λόγω της τεχνολογικής προόδου στον μηχανολογικό εξοπλισμό. Έτσι, μετά την εξόρυξη το μετάλλευμα-δηλαδή τα χώματα αυτά-περνούν από τεράστια φορτηγά σε φορτωτές, σπαστήρες, ταινίες, κόσκινα πολλών ειδών, δονητές, ίσως ξηραντήρια και σφυρόμυλους, μέχρι να προκύψει μια άμμος με υψηλή περιεκτικότητα σε μέταλλα υψηλής αξίας.
Εκεί τίθενται για την Ελλάδα δύο δυνατότητες, που της είχαν προσφερθεί εξ αρχής. Πρώτη είναι να φορτωθεί η άμμος αυτή σε καράβια, και μετά να πάει στο εξωτερικό για τελική επεξεργασία. Η δεύτερη είναι αυτή να γίνει εδώ, με το ρίσκο των πιθανών περιβαλλοντικών επιπτώσεων λόγω χρήσης τοξικών υλών. Στην πρώτη περίπτωση θα πουλούσαμε μια σχετικά ακριβή άμμο χαμηλής εγχώριας προστιθέμενης αξίας, με μικρή κοινωνική αναστάτωση. Στην δεύτερη καθετοποιημένη περίπτωση, το προϊόν θα είναι ακριβό μέταλλο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το ΑΕΠ και για την στρατηγική σημασία της χώρας.
Οι Καναδοί έχουν προτείνει μια εντελώς πρωτοπόρα θερμική μέθοδο συλλογής του χρυσού, πιστοποιημένη σε φινλανδική πιλοτική μονάδα, η οποία δεν απαιτεί χρήση χημικών, κι έχουν ξεκινήσει την εγκατάστασή της. Εφόσον αυτή εφαρμόζεται, δεν υφίσταται βάσιμος λόγος αναστάτωσης. Αν ίσως υπάρχει σήμερα κάποιο σκάνδαλο, αυτό βρίσκεται στο ερώτημα αν και κατά πόσο συνεκτιμηθηκαν οι αξίες χαλκού και σπανίων γαιών στη συμβαση παραχώρησης, όμως το ζήτημα αυτό αφορά οικονομικές διερευνήσεις και επαναδιαπραγματεύσεις, κι όχι περιβαλλοντικά ζητήματα.
Στην άλλη όχθη βρίσκεται το στρατόπεδο εκείνων που θέλουν παραμονή της Ελντοράντο αλλά κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων, προς όφελος της ηλεκτροπαραγωγής με ΑΠΕ. Εδώ ανακύπτουν άλλα ζητήματα. Το κόστος παραγωγής από ΑΠΕ είναι όντως χαμηλότατο, όμως το κόστος εγκατάστασης είναι συχνά υψηλότατο και με εισαγόμενο εξοπλισμό. Ο λιγνίτης όμως είναι ένας άσχημος μα εθνικός πλούτος, τον οποίο δεν επιτρέπεται να απεμπολησουμε, ειδικά υπέρ του επίσης εισαγόμενου φυσικού αερίου.
Αν θέλουμε βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της δυτικής Μακεδονίας, τότε οφείλουμε να εξασφαλίσουμε μηδενικές εκπομπές σκόνης κατά την εκσκαφή και αιθάλης και θείου κατά την καύση, στόχοι άνετα εφικτοι. Κι απο κει και πέρα να την βέλτιστη καύση του λιγνίτη μέσω αεριοποίησης (gasification), προσέγγιση που και μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα εξασφαλίζει, και φτηνό αέριο καύσιμο για την τοπική οικονομία. Ακόμη και τα υπολείμματα της βιομηχανικής διαδικασίας έχουν αξία, η ιπτάμενη τέφρα είναι συστατικό του τσιμέντου, η αποθείωση δίνει γύψο, το ζεστό νερό μπορεί να θερμαίνει θερμοκήπια. Δεν έχουμε το περιθώριο να παραιτηθούμε από τέτοια αγαθά, ούτε να χάσουμε κι άλλους εργαζόμενους.
Άκουσα πολλούς να μιλούν για κρατήρες, λες και δεν έχουμε τέτοιους στην Πτολεμαΐδα, στην Μήλο και σε πολλά άλλα μέρη. Άκουσα επίσης για δεξαμενές πλύσης, σα να μην είχε τέτοιες κι ο Μποδοσάκης (και μάλιστα σαφώς λιγότερο αξιόπιστες). Άκουσα άλλους να αναφέρονται σε σύννεφα σκόνης, φαίνεται δεν έχουν δει ίδια όχι μόνο στους βωξίτες, αλλά ακόμη και στο ίδιο το λιμάνι Θεσσαλονίκης. Άκουσα άλλους να ωρύονται για καυσαέρια, ενώ μένουν σιωπηλοί για το κακής ποιότητας ντίζελ που καίνε αστικά λεωφορεία και ταξί. Κι άκουσα κι εκείνους που ευαγγελίζονται την πράσινη ανάπτυξη.
Στα Βασιλικά κάποιοι ανήσυχοι άνθρωποι ξεκίνησαν προσπάθεια στησίματος μιας πρότυπης συμπαγούς μονάδας ηλεκτροπαραγωγής από ντόπια βιομάζα. Πήραν νόμιμη άδεια εγκατάστασης, αγόρασαν τα προβλεπόμενα μηχανήματα, κι όταν ήρθε η ώρα της αδειοδότησης λειτουργίας, άρχισαν τα όργανα. Διάφοροι επαγγελματίες «ευαίσθητοι» αριστερίζοντες, με ανάμεσα στους επικεφαλής τους έναν βουλευτή και σημερινό υφυπουργό, ξεσήκωσαν τον παραπληροφορημενο τοπικό πληθυσμό, καλλιεργώντας φόβο και διχασμό, όπως στην ανατολική Χαλκιδική. Το αποτέλεσμα ήταν να τεθούν από τον εκεί δήμο νέοι αυθαίρετοι όροι, με συνέπεια το όλο εγχείρημα να παγώσει, με τεράστια οικονομική ζημιά για μια νεαρή ΜΜΕ. Η συνέχεια πια στα δικαστήρια.
Ορυχεία δε θέμε, βιομάζα δε θέμε, κάρβουνο δε θέμε, αιολικά δε θέμε, μεγάλα ξενοδοχεία δε θέμε, ξένους δε θέμε, εργοστάσια γενικώς δε θέμε, μαρίνες δε θέμε, τι θέμε τέλος πάντων? Μα ωραία φουντωτά λεφτόδενδρα φυσικά, τί άλλο να θέμε;