Αμέσως μετά τις ευρωεκλογές γίναμε μάρτυρες της δεδηλωμένης πρόθεσης του ΠΑΣΟΚ να ενισχύσει το προοδευτικό πρόσημο της κυβέρνησης, επιχειρώντας να κάνει διακριτό το πολιτικό του στίγμα από αυτό της ΝΔ. Ως στοχευση είναι ορθή. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι μέσα σε μια κυβέρνηση όπου κυριαρχεί ένας φαύλος, δεξιός συντηρητισμός σαν αυτόν που εκπέμπει το σύστημα Σαμαρά η ευθύνη του κεντροαριστερού εταίρου να κατευθύνει -κατά το μέτρο των δυνατοτήτων του- την κυβερνητική πολιτική σε προοδευτικότερη κατεύθυνση καθίσταται ζωτικής σημασίας.
Το κρίσιμο ερώτημα ωστόσο που πρέπει να απαντηθεί με σαφήνεια εν προκειμένω είναι ποιες ακριβώς πολιτικές συνιστούν προοδευτικό πρόσημο. Το τι είναι προοδευτικό δηλαδή στην Ελλάδα του 2014, στην Ελλάδα της κρίσης που έφτασε μισό βήμα από την καταστροφή και οφείλει να διδαχτεί από τα σφάλματα του παρελθοντος.
Αποτελεί κοινή αίσθηση ότι η ανασχηματισμένη κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ αποτελεί στη μεγάλη της πλειοψηφία μια απόπειρα πισωγυρίσματος σε λαϊκίστικες συνταγές του παρελθόντος υπό την πίεση που προκάλεσε -κυρίως στη ΝΔ- το δυσμενές εκλογικό αποτέλεσμα. Παρατηρούμε ήδη εξαγγελίες για ολική ή μερική ακύρωση δρομολογημένων μεταρρυθμίσεων υπό το πρόσχημα της άρσης «κοινωνικών αδικιών». Επί της ουσίας δεν πρόκειται για τίποτα περισσότερο από υποχώρηση σε συντεχνιακά συμφέροντα.
Πολύ φοβάμαι ότι μια σημαντική μερίδα του ΠΑΣΟΚ έχει νοηματοδοτήσει την έννοια του προοδευτικού προσήμου και του διακριτού στίγματος ακριβώς έτσι: ως μια επένδυση σε μια αντιμνημονιακή ρητορεία και πρακτική και σε ένα χαιδεμα αυτιών ποικιλώνυμων κοινωνικών ομάδων που αρνούνται πεισματικά να απωλέσουν προνόμια και προσόδους. Πρόκειται για τρομακτικό πολιτικό σφάλμα και αποτελεί χρέος όλου του κόσμου της μεταρρυθμιστικής κεντροαριστεράς να το επισημάνει.
Πρώτα από όλα μια τέτοια πολιτική επιλογή ακυρώνει στην πράξη όλη τη στρατηγική που υπηρέτησε με τεράστιο κόστος το ΠΑΣΟΚ από το 2010 κι έπειτα. Το μνημόνιο υπήρξε μονόδρομος όχι μόνο λόγω της ασφυκτικής ανάγκης δημοσιονομικής εξυγίανσης, αλλά κυρίως λόγω του συνόλου των διαρθρωτικών αλλαγών που επέβαλλε στο κράτος και την οικονομία, αλλαγές που αποτέλεσαν και αποτελούν προϋπόθεση μιας βιώσιμης και ασφαλούς εξόδου από την κρίση και οδήγησαν λίγο καιρό πριν την χώρα μας στις αγορές.
Δεύτερον, μια τέτοια πολιτική επιλογή αποτελεί προσχώρηση στην πολιτική και ιδεολογική ηγεμονία όλου του πολύχρωμου αντιμνημονιακού μετώπου που επένδυσε στην χρεοκοπία και στην κατάρρευση της χώρας πάνω στις πλάτες του ΠΑΣΟΚ.
Είναι δυνατόν να εγκαταλείπεται αυτή η στρατηγική σήμερα που αρχίζει να αποδίδει καρπούς και οδηγεί την οικονομία σε επιστροφή σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης μετά από 7 χρόνια αιματηρής ύφεσης; Είναι δυνατόν ο χώρος της κεντροαριστεράς και το ΠΑΣΟΚ ειδικότερα να αντιμετωπίζουν αυτή τη στρατηγική ενοχικά και να επιχειρούν παντί μέσω να απεμπλακούν; Μια στρατηγική που λοιδωρήθηκε ανελέητα από το σύνολο του πολιτικού φάσματος για να καταλήξουμε εν τέλει να την υιοθετήσουν κατά καιρούς κόμματα επίσης όλου του πολιτικού φάσματος, από τη ΔΗΜΑΡ μέχρι τη ΝΔ και το ΛΑΟΣ; Είναι δυνατόν με άλλα λόγια να τα τινάξουμε όλα στον αέρα την τελευταία στιγμή υποκύπτοντας στα φαντάσματα του λαϊκισμού και μιας Ελλάδας που πρέπει να αφήσουμε πίσω;
Προοδευτικό πρόσημο δεν σημαίνει ούτε προσλήψεις στο δημόσιο, ούτε απαγόρευση στα καταστήματα να λειτουργήσουν τις Κυριακές, ούτε κλείσιμο του ματιού σε δημοσίους υπαλλήλους που δεν θέλουν να αξιολογηθούν, ούτε αποθέωση του κράτους των ΔΕΚΟ, ούτε αναβίωση συντεχνιακών προνομίων εις βάρος της κοινωνίας. Δεν μπορεί εξ ορισμού να αποτελεί προοδευτική πολιτική η επιστροφή στο status quo του παρελθόντος.
Δεν υπάρχει τίποτα προοδευτικότερο σήμερα από την αποφασιστική προώθηση όλων εκείνων των μεταρρυθμίσεων που απαιτούνται για να βγάλουν τη χώρα από τα ελώδη,στεκούμενα νερά.
Το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων, η διεύρυνση της φορολογικής βάσης και η αυτονομία του φοροεισπρακτικού μηχανισμού, η συνεχής αξιολόγηση προσώπων και δομών στον δημόσιο τομέα και η σύνδεση του μισθού με την παραγωγικότητα, η επιτάχυνση απονομής της δικαιοσύνης, η καταπολέμηση της πολυνομίας και των γραφειοκρατικών αγγυλώσεων, η αξιοποίηση της ρημάζουσας δημόσιας περιουσίας, η διαμόρφωση συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού στην αγορά, η επένδυση στην έρευνα και η μεταρρύθμιση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, η διευκόλυνση και απενοχοποίηση του επιχειρείν, η αξιοκρατική στελέχωση του κρατικού μηχανισμού αποτελούν ορισμένα μόνο δείγματα του τι συνιστά -κατά την προσωπική μου γνώμη τουλάχιστον- προοδευτικό πρόσημο στην κυβερνητική πολιτική. Μόνο έτσι η έξοδος από το μνημόνιο θα καταστεί εφικτή και βιώσιμη και οχι απλώς ένας βερμπαλισμός εσωτερικής κατανάλωσης.
Θέλει το ΠΑΣΟΚ να πιέσει για άρση αδικιών ανακουφίζοντας την κοινωνία; Ιδού πεδίο δόξης λαμπρό! Ας αγωνιστεί για αύξηση των δόσεων εξόφλησης οφειλών σε εφορία και ασφαλιστικά ταμεία, για αποποινικοποίηση της ανυπαίτιας αδυναμίας καταβολής φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων, για θέσπιση ενός αξιοπρεπούς, εγγυημένου,ελάχιστου εισοδήματος για οικογένειες στο όριο ή κάτω από το όριο της φτώχειας, για αξιοποίηση των κονδυλίων του ΕΣΠΑ στην κατεύθυνση στήριξης της νεανικής επιχειρηματικότητας και της αποκτησης εργασιακής εμπειρίας στον ιδιωτικό τομέα αντί τοποθέτησης ανθρώπων σε δήμους και υπουργεία, για ένταση των ελέγχων τήρησης της εργατικής νομοθεσίας στη ζούγκλα της αγοράς εργασίας, για μείωση του φόρου στο πετρέλαιο θέρμανσης, για προστασία της κύριας κατοικίας από κατασχέσεις σε περιπτωση πραγματικής αδυναμίας ανταπόκρισης σε φορολογικές οφειλές.
Η χώρα και η κεντροαριστερά βρίσκονται σε πολύ κρίσιμο σταυροδρόμι για να αντέξουν νέους πειραματισμούς και να υποτροπιάσουν σε πρακτικές και αντιλήψεις που οδήγησαν τη χώρα στο χείλος της αβύσσου.