Η Μ. Εβδομάδα με συγκινεί, με γοητεύει  βαθύτατα για πολλούς   λόγους. Γιατί πρώτα απ΄όλα αποτυπώνει με την υπέροχη μουσική και ποίηση το Πάθος, το Δράμα, τη τραγικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης. Διότι αυτό ακριβώς  είναι στο βάθος το Θείο Πάθος. Άκουσα κάποτε τη Jessye. Norman να λέγει ότι δεν υπάρχει τίποτα ωραιότερο από το Liebestod  του R. Wagner. Κι όμως υπάρχει το «Ω γλυκύ μου έαρ...». Με συγκινεί όμως γιατί μέσα στη Μ. Εβδομάδα (Μ. Πέμπτη) ακούγεται το καταλυτικό ερώτημα όλων των εποχών, όλων των καιρών. Όταν ο Ιησούς λέγει ότι «Εγώ ελήλυθα εις τον κόσμον ίνα μαρτυρήσω την αλήθειαν», ο Πόντιος Πιλάτος του θέτει το αμείλικτο ερώτημα «Τι εστίν αλήθεια»; Αλλά απάντηση ουσιαστικά δεν πήρε. 

Και δεν πήρε γιατί δεν υπάρχει μια αλήθεια. Υπάρχουν πολλές αλήθειες. Αυτό μας δίδαξε πρώτα απ? όλα η κλασσική Ελλάδα. Η οποία θέλησε ουσιαστικά μέσα από την ορθολογική σκέψη και το Αριστοτελικό «απορείν» να απαντήσει στο ερώτημα «τι εστίν αλήθεια». Και άνοιξε το δρόμο στην επιστήμη. Προσπαθούμε μέσα από την επιστήμη να προσεγγίσουμε την αλήθεια και στην προσπάθεια αυτή αναιρούμε την αλήθεια του σήμερα για να φθάσουμε στην αλήθεια του αύριο. Και ούτω καθ? εξής. Δεν υπάρχει επαληθευσιμότητα .Υπάρχει διάψευσημότητα  ( K. Popper).  Γιατί ούτε στην επστήμη (εννοώ τη θετική,  σκληρή επιστήμη) υπάρχει μια αλήθεια. Η αβεβαιότητα κυριαρχεί.  Κάθε μέρα σχεδόν αναιρείται μια ( υποτιθέμενη ακλόνητη)  αλήθεια. Διαβάζω το τελευταίο βιβλίο του Carlo Roveli με τίτλο Helgoland ( Allen Lane, 2021) για τη γέννηση και νόημα της κβαντομηχανικής στο  οποίο τονίζεται εμφατικά ότι δεν υπάρχει καμία αντικειμενική πραγματικότητα παρα μόνο «σχέσεις»  και «γεγονότα». Η κβαντική δομή της πραματικότητας( «the quantum structure of reality»). 

 Τις τελευταίες μέρες έχει προκαλέσει αίσθηση παγκοσμίως και βαθύ προβληματισμό στην επιστημονική κοινότητα  η είδηση ότι ίσως να έχουμε εντοπίσει νέα στοιχειώδη σωματίδια και κυρίως μια νέα, την πέμπτη δύναμη κοντά στις άλλες μεχρι σήμερα  τέσσερεις γνωστες δυνάμεις (βαρύτητα, ηλεκτρομαγνητισμός, ισχυρή, ασθενής δύναμη) που διέπουν τη λειτουργία του φυσικού κόσμου. Εάν όλα αυτά επιβεβαιωθούν πειραματικά τότε έχουμε μια επανάσταση στην επιστήμη, ανατρέπεται το περίφημο «καθιερωμένο μοντέλο» (standard model) της φυσικής. Και ταυτόχρονα θα μπορέσουμε  να κατανοήσουμε καλύτερα τη λειτουργία του κόσμου, του σύμπαντος και φαινόμενα που μέχρι τώρα παραμένουν επιστημονικά ανεξήγητα στην κοσμολογία όπως «γιατί διευρύνεται το σύμπαν», τι είναι η σκοτεινή ύλη και σκοτεινή ενέργεια. Νέες αλήθειες δηλαδή που ίσως μας οδηγήσουν στην ενοποιημένη θεωρία και σε μια άλλη αντίληψη του κόσμου και της θέσης μας σ? αυτόν. Εξ ού και η διαπίστωση: κάποιες στοιχειώδεις γνώσεις κοσμολογίας είναι αναγκαίες πρωτίστως για έναν πολιτικό, για να μπορεί να εννοιολογήσει καλύτερα το ρόλο του και την αποστολή του αλλά και να κατανοήσει την ανάγκη ενσυναίσθησης (αν και γι? αυτήν, όπως έγραψα και παλαιότερα,  καλό είναι να ακούει και Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ!)

Στο πεδίο της πολιτικής, από καταβολής κόσμου, η πολιτική διαδικασία δεν ήταν τίποτα άλλο παρά ουσιαστικά μια σύγκρουση ανάμεσα στη μια δήθεν  υπερέχουσα αλήθεια και στις πολλαπλές αλήθειες, ανάμεσα στην αλήθεια του ενός και στις αλήθειες των πολλών, ανάμεσα στην αλήθεια τη δική μας και στις «αλήθειες των άλλων». Που σημαίνει δηλαδή ανάμεσα στη δημοκρατία, την ανοιχτή, ορθολογική και ελεύθερη σκέψη αφ? ενός, και στην κάθε μορφής αυθεντία, αυταρχισμό, ολοκληρωτισμό  αφ? ετέρου. Σκέφτομαι τον μοναδικό και πολυαγαπημένο Ν. Θέμελη και τις «Αλήθειες των Άλλων».  

«Οι αλήθειες του καθένα μας απέναντι στις αλήθειες των άλλων. Άλλοτε η δύναμη και άλλοτε η αδυναμία μας να τις πλησιάσουμε ή να τις ανεχτούμε. Οι αντοχές μας απέναντι στον άλλον, στον διαφορετικό και σε ό,τι πιστεύει...»

«Έως πότε πια αυτός ο κόσμος δεν θα αντέχει να κοιτάξει αλλιώς την Ιστορία του και να μετρηθεί μαζί της;»

Η Μ. Εβδομάδα μας κάνει πιο στοχαστικούς. Στοχαζόμαστε για το νόημα και τραγικότητα της ύπαρξης, το αναπόφευκτο του θανάτου και της φθοράς, την προσέγγιση της αλήθειας. «Με φώς και με θάνατο». Προσπαθούμε να ψηλαφίσουμε την αλήθεια μέσα από πολλούς δρόμους. Μέσα από την επιστήμη αλλά και μέσα από την τέχνη, την ποίηση και τη μουσική από τον Ι.  Δαμασκηνό, τον Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, τον Μπετόβεν μεχρι  τον Ελύτη, τον Ρίτσο , τον Σεφέρη και τον T.S. Elliot. 

“ Αυτό που θα μπορούσε να έχει γίνει  είναι  μια αφαίρεση

Που παραμένει μια αιώνια δυνατότητα

Μόνο σ? ενα κόσμο διαλογισμου...»

«Γνώσεσθε την αλήθειαν και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς». Αν υπήρχε μια αλήθεια...

The rest is silence….

Πηγή: www.tanea.gr