Ελεγαν ότι θα είναι ένα Συνέδριο αδιάφορο, που δεν θα απασχολήσει την κοινή γνώμη. Εξελίχθηκε κατά κοινή ομολογία σε ένα πολύ ενδιαφέρον Συνέδριο.
Eλεγαν ότι επειδή δεν έχει κατά την γνώμη τους διακύβευμα, οι σύνεδροι δεν θα προσέλθουν. Όχι μόνο προσήλθαν 2.500 αλλά ήσαν εκεί όλο το τριήμερο του καύσωνα γιατί εντόπισαν εύκολα το διπλό διακύβευμα που αδυνατούσαν να διακρίνουν οι λέγοντες: την ενότητα της παράταξης και την ψήφιση του οδικού χάρτη για την εκλογή ηγεσίας από καθολική ψηφοφορία και το ιδρυτικό Συνέδριο του νέου ενιαίου φορέα.
Eλεγαν στην αρχή ότι δεν θα έρθει στο Συνέδριο της ΔΗ.ΣΥ ο Aλφα ή ο Bήτα. Όταν είδαν ότι όλοι προσέρχονται έλεγαν «θα δείτε τι θα γίνει όταν μιλήσουν ο Αλφα και ο Βήτα και αναδείξουν τις αγεφύρωτες διαφορές». Τίποτε δεν έγινε. Όλοι μίλησαν, ξεδίπλωσαν τις απόψεις τους, συνέβαλαν με τον τρόπο τους στον κοινό προβληματισμό. Και οι σύνεδροι, προερχόμενοι όχι μόνο από διαφορετικά κόμματα αλλά και από διαφορετικά ρεύματα σκέψης στο εσωτερικό των κομμάτων τους άκουσαν όλους με σεβασμό και προσοχή και αποφάσισαν να γυρίσουν σελίδα, να αχοληθούν με προβλήματα μέλλοντος και όχι με εμμονές και δικαιώσεις παρελθόντος.
Ελεγαν ότι δεν είναι δυνατόν αυτό το Συνέδριο να καθορίσει σαφές ιδεολογικό και προγραμματικό πλαίσιο. Καθόρισε με απόλυτη σαφήνεια ότι συγκροτούμε ένα σοσιαλδημοκρατικό , κεντροαριστερό κόμμα και όχι ένα κεντρώο κόμμα. Προσοχή: η συζήτηση για το κατά πόσον το κόμμα πρέπει να απευθυνθεί λιγότερο η περισσότερο στους κεντρώους ψηφοφόρους (μια και στην Ελλάδα κεντρώα κόμματα δεν υπάρχουν και για ιστορικούς λόγους το κέντρο βάρους του προοδευτικού χώρου βρίσκεται στην Κεντροαριστερά) είναι μια συζήτηση νόμιμη που με τον ένα η τον άλλο τρόπο γίνεται από την γένεση της σοσιαλδημοκρατίας. Είναι γνωστή εξάλλου η άποψη του Ζάκ Ζιλιάρ (οι Αριστερές της Γαλλίας) οτι οι εκλογές κερδίζονται στο Κέντρο όχι όμως από το Κέντρο. Κατά την αυστηρά προσωπική μου άποψη στην παρούσα φάση ούτε αυτό ισχύει.
Με βάση την εκλογική στόχευση της ΔΗ.ΣΥ και την ανάγκη για αλλαγή των συσχετισμών προέχει ο επαναπατρισμός ψηφοφόρων που γλίστρησαν στον ΣΥΡΙΖΑ και η απεύθυνση στο εκλογικό σώμα που φλερτάρει με την αποχή. Για αυτές τις κατηγορίες μια στροφή προς το κέντρο είναι παντελώς αδιάφορη έως απωθητική. Βλέποντας την μεγάλη εικόνα μια τέτοια πολιτική ενισχύει τόσο τις επιδιώξεις της ΝΔ. όσο και την απομένουσα συσπείρωση του ΣΥΡΙΖΑ γιατί θα μείνει μόνος στον χώρο της αριστεράς να απευθύνεται στην κεντροαριστερά αλιεύοντας ψηφοφόρους. Είναι άλλο θέμα το που θα απευθυνθούμε σε μια μεταγενέστερη φάση αφού πρώτα εδραιωθούμε στον χώρο της κεντροαριστεράς και αλλάξουν οι συσχετισμοί. Η εξέλιξη της εκλογικής τακτικής του ΠΑΣΟΚ το 1974,το 1977 και τέλος το 1981 δεν προσφέρεται βέβαια για μίμηση επιβάλλεται όμως να μελετηθεί με προσοχή.
Ελεγαν επίσης ότι το Συνέδριο θα κλείσει το μάτι στον ΣΥΡΙΖΑ για συνεργασία. Αντιθέτως το Συνέδριο έκλεισε αυτόν τον δρόμο για το προβλεπτό μέλλον χωρίς βέβαια να κλείσει τους διαύλους επικοινωνίας με τον προοδευτικό και αριστερό κόσμο που ψήφισε τον ΣΥΡΙΖΑ και τώρα είναι απογοητευμένος και αποστασιοποιημένος. Παράλληλα – επειδή η πολιτική πρέπει να διαπαιδαγωγεί και να αποθαρρύνει φαινόμενα γενιτσαρισμού – τα στελέχη της δημοκρατικής παράταξης που έσπευσαν να ενταχθούν στον ΣΥΡΙΖΑ κατηγορώντας παράλληλα την παράταξη που τους ανέδειξε και ελεεινολογώντας την μεταπολίτευση, ξέρουν τώρα ότι το τίμημα της συμπεριφοράς τους είναι οι κλειστές πόρτες επιστροφής.
Ελεγαν άλλοι αμέσως άλλοι εμμέσως ότι το Συνέδριο πρέπει να διευκρινίσει ότι θα συνεργαστεί με την ΝΔ, ότι αυτός είναι ο προνομιακός εταίρος. Το Συνέδριο αποφάσισε να μην οδηγήσει την παράταξη σε εκλογική αυτοκτονία και αρνήθηκε τον ρόλο της συμπληρωματικής δύναμης της ΝΔ η του ΣΥΡΙΖΑ. Διευκρίνισε ότι για μας η ήττα του ΣΥΡΙΖΑ δεν συνδέεται με την νίκη της ΝΔ αλλά με την καθοριστική ενίσχυση της Δημοκρατικής Συμπαράταξης. Κατά συνέπεια απο τώρα και μέχρι τις εκλογές τα μέτωπα απέναντι στα δυο αυτά κόμματα θα είναι ισχυρά και προτεραιότητα μας δεν θα είναι η – εκ των προτέρων μάλιστα- επιλογή συνεργάτη αλλά η ενίσχυση της ΔΗ.ΣΥ. Μετά τις εκλογές και αφού θα έχουν διαμορφωθεί οι – ευνοϊκοί όπως ελπίζουμε και εργαζόμαστε για αυτό- συσχετισμοί θα πάρουμε τις αποφάσεις μας με γνώμονα πάντα το συμφέρον της χώρας. Και το συμφέρον της χώρας συνδέεται και με την τύχη αυτής της παράταξης γιατί όποτε η τελευταία αποδυναμώθηκε και η χώρα μπήκε σε περιπέτειες.
Ελεγαν ότι δεν θα υπάρξει καμμία ουσιαστική εξέλιξη στο ζήτημα του νέου φορέα. Υπήρξαν καταιγιστικές εξελίξεις. Το χρονοδιάγραμμα επισπεύσθηκε εντός του 2017 όπως ήταν αίτημα πολλών εντός αλλά και εκτός ΔΗΣΥ. Η προτροπή του Κώστα Σημίτη «Προχωρήστε, τελειώνετε με αυτή την υπόθεση» ήταν κοινός τόπος όλων. Η Φώφη Γεννηματά πήγε ακόμα παραπέρα ανακοινώνοντας επιτροπή ελέγχου των διαδικασιών με επικεφαλής τον καθηγητή Νίκο Αλιβιζάτο. Οποιος-α θέλει να διεκδικήσει την ηγεσία ξέρει ότι οι διεργασίες θα είναι αδιάβλητες. Δεν νομίζω ότι υπάρχουν σε αυτό το πεδίο περιθώρια για δυσπιστία η περαιτέρω χρονοτριβή.
Ελεγαν κάποιοι ότι πρέπει να αποφασιστεί η αυτοδιάλυση των κομμάτων γιατί αλλιώς δεν μπορεί να προκύψει νέος φορέας . Αλλοι έλεγαν ότι τίποτε δεν μπορεί να αποφασιστεί αν πρώτα δεν το αποφασίσουν τα κόμματα και οι κινήσεις που συναποτελούν την ΔΗ.ΣΥ. Το Συνέδριο με σοφία – και δεν χρησιμοποιώ εύκολα αυτή την λέξη- ξεπέρασε αυτόν τον διπλό σκόπελο ακινησίας ενοποιώντας παράλληλα την βάση της παράταξης που ήθελε σταθερά, γρήγορα αλλά όχι βιαστικά βήματα. Αποφάσισε εκλογή ηγεσίας από την βάση , από νέο μητρώο μελών και ιδρυτικό Συνέδριο που θα εκλέξει όργανα του νέου φορέα. Παράλληλα έδωσε στα κόμματα – όπως όφειλε -την δυνατότητα να αποφασίσουν για την μετεξέλιξη τους και τον ρόλο τους στον νέο φορέα.
Επίσης «άκουσε» με ενδιαφέρον προτάσεις όπως αυτή για διπλή κάλπη κατά την εκλογή ηγεσίας ώστε τα δυνάμει μέλη του νέου φορέα να αποφανθούν για τον ακριβή χαρακτήρα του. Μερικοί, κατά σύμπτωση οι ίδιοι που προέβλεπαν και απέβλεπαν σε αποτυχία του Συνεδρίου έχουν εντοπίσει εκεί την επικείμενη μεγάλη σύγκρουση. Και πάλι θα διαψευσθούν. Και πάλι θα βρεθεί ο δρόμος για μια συμφωνημένη υπέρβαση με την συμμετοχή όλων. Γιατί ο κοινός τόπος είναι συντριπτικά ευρύτερος από τις υπάρχουσες διαφορές και ανθεκτικός στην γόνιμη διαφορετικότητα. Και γιατί είτε πάμε σε νέο κόμμα με ταυτόχρονη διάλυση των υπαρχόντων είτε για μια μεταβατική περίοδο διατηρηθεί ο πολυκομματικός χαρακτήρας του νέου σχήματος (η Ελιά στην Ιταλία είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα κόμματος ομπρέλα που εξελίχθηκε σε Δημοκρατικό Κόμμα) το βέβαιο είναι ότι όλοι συνομολογούν την ανάγκη για ένα νέο και ενιαίο φορέα. Και δεν πρόκειται μια διαφορά θεολογικού περισσότερο χαρακτήρα να θέσει προσκόμματα στην πρόοδο της κοινής μας υπόθεσης.
Εξάλλου το Συνέδριο τέλειωσε με μια ουσιαστικής και συμβολικής αξίας απόφαση. Ενέκρινε το σήμα της Δημοκρατικής Συμπαράταξης κάτω από το οποίο θα αγωνίζονται πλέον τα μέλη της ΔΗ.ΣΥ αποκτώντας εκ των πραγμάτων συμπαραταξιακή συνείδηση. Δεν υπάρχει , λοιπόν , δρόμος επιστροφής.