Ο ΦΠΑ αντιστοιχεί σε εκείνους που είναι γνωστοί ως «έμμεσοι φόροι», σε αντιδιαστολή με τους άμεσους φόρους, εκείνους δηλαδή που παρακρατούνται από τους μισθούς ή τη σύνταξη μας. Τέλος έχουμε και τους φόρους εισοδήματος και ακίνητης περιουσίας. Κανονικά, οι φόροι εισοδήματος παρακρατούνται κανονικά από το μισθό η τη σύνταξη μας, αλλά αυτό γίνεται κατά προσέγγιση. Για το λόγο αυτό με την κατάθεση της φορολογικής δήλωσης προκύπτει τελικά ένας συμψηφισμός με το εκκαθαριστικό σημείωμα της εφορίας που είναι θετικό η αρνητικό. Η εικόνα συμπληρώνεται από τους εμπόρους, βιοτέχνες, ελεύθερους επαγγελματίες κλπ, οι οποίοι πρέπει να καταβάλλουν περιοδικά τον οφειλόμενο συνολικό από τις εισπράξεις τους ΦΠΑ.
Ο ΦΠΑ είναι κρίσιμος για την λειτουργία της κοινωνίας διότι με τα χρήματα που προκύπτουν στο δημόσιο ταμείο λειτουργούν τα νοσοκομεία, σχολεία, αστυνομία, δημοσιες υπηρεσίες, αστικά λεωφορεία κλπ.
Yπάρχουν και οι φόροι που πληρώνουν όσοι διακινούν αγαθά μέσω των τελωνείων. Οι εισπράξεις αυτές, από όσο ακούω πηγαίνουν πρώτα στην Ευρώπη και μετά , κατά ένα ποσοστό μόνο έρχονται στην Ελλάδα λόγο Ευρωπαϊκών συμβάσεων. Παρακάτω, θα επιχειρήσω να γράψω μία απλοική μαθηματική εξίσωση που διέπει τη δυναμική της οικονομίας:
(Eσοδα ΦΠΑ + έσοδα τελωνείων + έσοδα ΕΝΦΙΑ + έσοδα φόρου εισοδήματος + πληρωμές από ΕΕ + έσοδα από αποκρατικοποιήσεις + έσοδα από ανάπτυξη + εσοδα από τουρισμό κ.λ.π. ) – ( έξοδα δημοσίου τομέα + συνεισφορά δημοσίου τομέα στις συντάξεις ) = Δημόσιο έλλειμμα αν είναι αρνητικό η πλεόνασμα αν είναι θετικό στη διάρκεια ενός οικονομικού έτους (Εξίσωση 1)
Η εξίσωση αυτή μπορεί να ερμηνευτεί ποικιλοτρόπως. Πρώτα πρώτα μπορεί να λείπουν κάποιοι όροι η κάποιο όροι να είναι αλληλένδετοι μεταξύ των. Π.χ., δεν έχουμε βάλει ξεχωριστά τη συνεισφορά των δαπανών και εσόδων των δήμων. Γενικώς, θα πρέπει να γίνουν οι απαραίτητες διορθώσεις. Για την οικονομία της παρούσας συζήτησης, ας δεχτούμε ότι η εξίσωση είναι σωστή. Τότε, τα τελευταία 30-40 χρόνια είχαμε συνεχώς δημόσια ελλείμματα. Χωρίς εξωτερικό δανεισμό δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει το κράτος και η κοινωνία. Ετσι, κάθε χρόνο το «χρέος της χώρας αυξανόταν μέχρι ότου φτάσαμε στην χρεωκοπία της άνοιξης του 2010. Τότε, δεν υπήρχε δυνατότητα εξωτερικού δανεισμού με λογικά (ούτε και με «παράλογα») επιτόκια. Ετσι, μπήκαμε στα μνημόνια. Χωρίς τα μνημόνια, το κράτος μας δεν θα υπήρχε σαν οικονομική οντότητα παρά τις μεγάλες στερήσεις που υφίσταται ο λαός. Δεν έχουν όμως, επαναλαμβάνω, παιχτεί στην πραγματικότητα τα movies της ζωής μας χωρίς την Τρόικα. Tοτε θα βλέπαμε ότι χωρίς το PSI που έγινε μαζί με τα μνημόνια (Ελάττωση του δημοσίου χρέους κατά περίπου 100 δις Ευρω, και ενίσχυση της οικονομίας μας με κατά κανόνα πολύ χαμηλότοκα δάνεια), απλά δεν θα υπήρχαμε οικονομικά.
Επανερχόμενοι στην (Εξίσωση 1) βλέπουμε ότι π.χ. τα έσοδα από ΦΠΑ είναι απαραίτητα για την επιβίωση μας σαν κοινωνία, το ίδιο και ο ΕΝΦΙΑ (η ισοδύναμα μέτρα) , το ίδιο και οι φόροι εισοδήματος. Με πιο απλά χρειάζονται για να αντισταθμίζουν τα «έξοδα δημοσίου τομέα» (π.χ. δημόσια νοσοκομεία, εθνική άμυνα, αστυνομία , παιδεία κλπ).
Φυσικά, το ΦΠΑ, ΕΝΦΙΑ κλπ πρέπει να φέρουν επαρκώς μεγάλα έσοδα ώστε να οδηγούμαστε κάθε χρόνο σε ευλόγου ύψους «πρωτογενή πλεονάσματα» ώστε να μπορούμε να πληρώνουμε το δημόσιο χρέος.
Είναι εξαιρετικά σημαντικό, το δημόσιο χρέος να διατηρείται σε μια κατάσταση που να το χαρακτηρίζουμε ως βιώσιμο. Στο βαθμό που αυτό χαρακτηρίζεται βιώσιμο, προκύπτουν και οι ανάλογες υποβαθμίσεις η αναβαθμίσεις της Ελληνικής οικονομίας από τους διαφόρους οίκους αξιολόγησης. Οι διάφορες οικονομικές θεωρίες προσπαθούν να μας καθοδηγήσουν στο τι να κάνουμε για να αντιμετωπίσουμε με τον καλύτερο τρόπο το οικονομικό πρόβλημα της χώρας αλλά και των μεμονωμένων οικογενειών.
Για να μπορούμε όμως να κρίνουμε αυτές τις θεωρίες και τις προτάσεις των πολιτικών κομμάτων πρέπει να ξέρουμε τις συνέπειες της εξίσωσης 1 που αναφέραμε. Αυτές κυριαρχούν στα επιμέρους λαϊκίστικα επιχειρήματα με τα οποία προσπαθούν να μας εγκλωβίσουν μερικά, όχι όλα , από τα ΜΜΕ και μερικοί από τους πρωταγωνιστές των κομματικών παρατάξεων.
Σε σχέση με τις τρέχουσες διαπραγματεύσεις, σημαντικό ρόλο στην κατάσταση της Εξίσωσης 1, παίζει προφανώς η απουσία του όρου : εσοδα αποκρατικοποιήσεων τους τελευταίους μήνες, μηδενικά εσοδα από φόρο εισοδήματος και ΕΝΦΙΑ το 2015 αν και βρισκόμαστε κοντά στον Ιούνιο, με ευθύνη της παρούσας συγκυβέρνησης, και αυτό που κάπως (αρκετά) σώζει την κατάσταση είναι η σμίκρυνση αυτούς τους μήνες του μεγέθους των δαπανών του δημοσίου λόγω της de facto στάσης πληρωμών στο εσωτερικό. Το κακό όμως είναι ότι έτσι δεν μπορεί να μειωθεί η ανεργία ούτε να λειτουργούν καλά οι υπηρεσίες του Δημοσίου (νοσοκομεία κλπ). Αν το όποιο πρωτογενές πλεόνασμα είναι επαρκώς μεγάλο, τότε το χρέος μας μπορεί να θεωρηθεί βιώσιμο και έτσι να μας δώσει το ΔΝΤ τις δόσεις που οφείλει βασει του μνημονίου. Αυτό έχει επίπτωση στις τιμές στόχους για τα επίπεδα του ΦΠΑ που θα πρέπει να συμφωνηθούν με τους θεσμούς κλπ.
Σας προσκαλώ, να βάζετε τιμές των παραμέτρων που σας ανακοινώνουν το διοικούντες αυτή τη χώρα, στην εξίσωση 1, ώστε να ξερετε σίγουρα αν οι προτάσεις τους στέκουν η όχι.