Ξεκίνησαν το πρωί στην Κωνσταντινούπολη οι διερευνητικές επαφές μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας, έπειτα από σχεδόν 5 χρόνια.Στις 11:00 το πρωί της Δευτέρας, μια ώρα αργότερα από το προγραμματισμένο, στο γραφείο της προεδρίας στην περιοχή του Ντολμά Μπακσέ, και όχι στο ξενοδοχείο που είχε αρχικά ανακοινωθεί, η ελληνική αποστολή της οποίας ηγείται ο διπλωμάτης Παύλος Αποστολίδης ο οποίος ασχολείται με το θέμα από το 2010, μοιράζεται το ίδιο τραπέζι με την τουρκική που έχει επικεφαλής τον Σεντάτ Ονάλ, υφυπουργό Εξωτερικών της γείτονος και τον Τσαγατάι Ερτσιγές (Δ/ντής αεροναυτιλιακών του τουρκικού ΥΠΕΞ), ο οποίος κατά καιρούς είχε χρησιμοποιήσει ακραία ρητορική.

Στις διερευνητικές επαφές, όπως κατ επανάληψη έχει τονίσει η ελληνική πλευρά, δεν συζητείται θέμα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών.

Η Ελλάδα δεν διαπραγματεύται οποιοδήποτε θέμα αφορά την εθνική κυριαρχία. Η θέση της χώρας είναι σύμφωνη με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Η απόφαση για την επέκταση των χωρικών υδάτων αποτελεί κυριαρχικό δικαίωμα της χώρας. Έχει καταστήσει σαφές πως διατηρεί στο ακέραιο το δικαίωμα επέκτασης των χωρικών της υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια οπουδήποτε και οποτεδήποτε. 

Η Ελλάδα έχει διαμηνύσει με σαφήνεια ότι προσέρχεται στον 61ο γύρο των διερευνητικών επαφών με αυτοπεποίθηση, «καλή τη πίστει», μηδενική αφέλεια, πνεύμα συνεργασίας, εποικοδομητικό κλίμα και την ελπίδα οι συνομιλίες να οδηγήσουν σε αποκλιμάκωση και η τουρκική πλευρά να προσέλθει με αντίστοιχο πνεύμα. 

Η Τουρκία βρίσκεται σε μια δύσκολη θέση, ανάμεσα στο ενδεχόμενο κυρώσεων τον Μάρτιο και αντιμέτωπη με μια δύσκολη σχέση με την Ουάσινγκτον. Την ίδια ώρα ταλανίζεται από πάρα πολύ σοβαρά προβλήματα, κυρίως οικονομικά, ενώ της ζητούνται μεταρρυθμίσεις, καθώς ΕΕ και ΗΠΑ ζητούν απτές αποδείξεις για αλλαγή κλίματος στο εσωτερικό της. Ο Ερντογάν έχει ήδη εξαγγείλει την ανακοίνωση ενός μεγάλου πακέτου μεταρρυθμίσεων στη Δικαιοσύνη και στην οικονομία.

Οι δύο αντιπροσωπείες θα πιάσουν το νήμα των συζητήσεων από τον 60ό γύρο των διερευνητικών επαφών που διεξήχθησαν στην Αθήνα την 1η Μαρτίου του 2016.

Η Ελλάδα προσέρχεται στις διερευνητικές επαφές με την Τουρκία «καλή τη πίστει, με εποικοδομητικό πνεύμα» και χωρίς να προκαλεί, σημειώνει ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας σε συνέντευξή του στην «Εφημερίδα των Συντακτών», όμως ξεκαθαρίζει για μία ακόμη φορά ότι δεν συζητούνται θέματα που αφορούν την εθνική κυριαρχία και την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών.

Όπως αναφέρει, «έχουν περάσει σχεδόν πέντε χρόνια από τον τελευταίο γύρο των διερευνητικών επαφών, οι οποίες σταμάτησαν με τουρκική υπαιτιότητα τον Μάρτιο του 2016» και «για τον λόγο αυτό έχουν πάρει μια "μυθική διάσταση"».

Ο υπουργός Εξωτερικών επισημαίνει ότι οι διερευνητικές δεν είναι διαπραγματεύσεις, είναι άτυπες, δεν τηρούνται πρακτικά και καμία πλευρά δεν αναλαμβάνει υποχρεώσεις και δεσμεύσεις.

«Ζήτημα των ενδεχόμενων μελλοντικών διαπραγματεύσεων θα είναι η οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης και της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, στη βάση του Διεθνούς Δικαίου. Εφόσον δεν υπάρξει συμφωνία σε διαπραγματεύσεις, που τυχόν ακολουθήσουν τις διερευνητικές, οι δύο πλευρές θα πρέπει να συμφωνήσουν σε κείμενο συνυποσχετικού που θα υποβληθεί στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης».

«Ευελπιστούμε ότι οι επαφές αυτές θα οδηγήσουν σε αποκλιμάκωση», προσθέτει. «Ελπίζω ότι και η τουρκική πλευρά θα προσέλθει στις επαφές αυτές με αντίστοιχο πνεύμα».

Αναφερόμενος σε πιθανή συνάντηση με τον Τούρκο ομόλογό του ο κ. Δένδιας αναφέρει ότι αυτό θα γίνει «όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες και υπάρξει το κατάλληλο κλίμα που θα επιτρέψει σε μια τέτοια συνάντηση να είναι εποικοδομητική».

Ο Τσαβούσογλου απέφυγε τον όρο casus belli

Παραμονές της έναρξης των διερευνητικών επαφών ο Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου ολοκλήρωσε έναν κύκλο επαφών με αξιωματούχους της ΕΕ στις Βρυξέλλες.

Η Άγκυρα επιθυμεί την αναθέρμανση των σχέσεων με την Ευρώπη. Δεν θέλει με τίποτε να υπάρχει και στην ατζέντα του Μαρτίου το θέμα των κυρώσεων. Ήδη οι κυρώσεις των ΗΠΑ, που με το επιτελείο του Μπάιντεν φαίνεται πως δύσκολα θα αναστραφούν, αποτελούν πονοκέφαλο στην Άγκυρα.

Σε συνέντευξη του στο Politico ο κ. Τσαβούσογλου ανέφερε ότι  «σε όλους ότι τυχόν περιοριστικά μέτρα κατά της Τουρκίας θα καταστρέψουν τα πάντα» και συμπλήρωσε ότι «αυτός ο διάλογος πρέπει να βασίζεται στην εμπιστοσύνη, ώστε κανείς να μην μπορεί να δικαιολογήσει περιοριστικά μέτρα κατά της Τουρκίας».

O M. Τσαβούσογλου υπενθύμισε ότι οι θέσεις της Τουρκίας για το Αιγαίο δεν έχουν αλλάξει.

Είναι ξεκάθαρο και από τις δηλώσεις και ανακοινώσεις, ότι η Τουρκική πλευρά επιθυμεί την έναρξη των διερευνητικών χωρίς εκπτώσεις στα θέματα που θα τεθούν και επιλέγει μια πολύ πιο ήπια ρητορική σε σχέση με το προηγούμενο δεκάμηνο. Δεν ακούγονται οι απειλές που εκτοξέυονταν αβίαστα. Σε αυτό το μήκος κύματος ήταν και η ανακοίνωση του τουρκικού υπ. Εξωτερικών για την επέκταση των χωρικών υδάτων της Ελλάδας σε 12 μίλια. Αλλά και του Τσαβούσογλου στις συνεντεύξεις με το Χαίκο Μάας, αλλά και χθες μετά τις επαφές του στις Βρυξέλλες.

Μάλιστα όταν πιέστηκε από δημοσιογράφο που υπενθύμισε το casus belli απέφυγε να κάνει χρήση του όρου, επισημαίνοντας πως οι θέσεις της Τουρκίας για το Αιγαίο όπως και η απόφαση της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης δεν έχουν αλλάξει.

«Η προσδοκία από τον γείτονά μας είναι να σεβαστεί τα δικαιώματά μας στο Αιγαίο και την Αν. Μεσόγειο και να αποφύγει ενέργειες που μπορεί να οδηγήσουν σε παρεξηγήσεις», ανέφερε ο Τούρκος υπουργός Άμυνας, Χουλουσί Ακάρ, στον απόηχο των ισχυρισμών του Ταγίπ Ερντογάν ότι «οι κακοί γείτονες θέλησαν να μας πάρουν το σπίτι».